Późnolakońska nazwa rzepy
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.14.2019.27.18Słowa kluczowe:
nazwy botaniczne, dialekt lakoński, dialektologia grecka, leksyka greckaAbstrakt
Late Laconian Name for ‘Turnip’
In his work Deipnosophistae (IX 369b), Athenaeus discusses Greek names for ‘turnip’, including Laconian γάστρα and Boeotian ζεκελτίς. Hesychius of Alexandria (5th c. AD) gives two Late Laconian names: γασταία and θικέλιν (‘turnip, Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.’). The former term is an obvious reflex of Lac. γάστρα, while the latter seems to be a dialectal innovation. The present authors suggest that Late Laconian θικέλιν ‘turnip’ (originally ‘small gourd’) represents a diminutive form, derived from Late Laconian *θιᾱ́ f. ‘bottle gourd, Lagenaria siceraria (Molina) Standl’ (= Tsakonian θιάα, θιᾶ [θiˈa] f. ‘bottle, flask; gourd / φιάλη; νεροκολόκυθο’ < Gk. Lac. φιάλᾱ ‘id.’, cf. Attic-Ionic φιάλη f. ‘a broad, flat vessel; bowl for drinking’) by means of the diminutive suffix *-κέλ(λ)ιον (< Latin -cellum). Ancient Greeks used the same name to denote turnips and bottle gourds, see the Hesychian gloss ζακελτίδες· κολοκύνται ἢ γογγυλίδες (‘bottle gourds or turnips’). Athenaeus (IX 369b) gives an analogous pair of lexical correspondences: Boeotian ζεsκελτίδες ‘turnips’ and Thessalian (?) ζακελτίδες ‘bottle gourds’.
Pobrania
Bibliografia
Abramowiczówna Z. (red), 1958, Słownik polsko-grecki, t. 1, Warszawa.
Adrados F.R., 1994, Diccionario griego-español, t. 4, Madrid.
Andriotis N., 1974, Lexikon der Archaismen in neugriechischen Dialekten, Wien.
Andriotis N., 2001, Etimolojiko leksiko tis kinis neoelinikis, Saloniki.
Babiniotis G., 2011, Etimolojiko leksiko tis Neas Elinikis glosas, Ateny.
Bartol K., Danielewicz J. (tłum.), 2010, Atenajos, Uczta mędrców, Poznań.
Bartoněk A., 2009, Dialekty klasické řectiny, Brno.
Beekes R., 2010, Etymological Dictionary of Greek, t. 1–2, Leiden – Boston.
Beekes R., 2014, Pre-Greek. Phonology, Morphology, Lexicon, Leiden – Boston. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004279445_003
Blažek V., 2010, Glottochronological Analysis of the Greek Lexicon: Modern, Tsakonian, Old and Mycenaean Greek, „Graeco-Latina Brunensia” XV, nr 1, s. 17–35, [on-line:] http://hdl.handle.net/11222.digilib/114952.
Buck C.D., 1955, The Greek Dialects. Grammar, Selected Inscriptions, Glossary, Chicago.
Carnoy A., 1959, Dictionnaire étymologique des noms grecs de plantes, Louvain.
Chantraine P., 1968–1980, Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots, t. 1–4, Paris 1968–1980.
Charalambopulos A.L., 1980, Fonolojiki analisi tis tsakonikis dialektu, dysertacja doktorska, Saloniki.
Colvin S., 2007, A Historical Greek Reader. Mycenaean to the Koiné, Oxford – New York.
Deffner M., 1923, Leksikon tis tsakonikis dialektu, Ateny.
Deville G., 1866, Étude du dialecte tzaconien, Paris.
Furnée E.J., 1972, Die wichtigsten konsonantischen Erscheinungen des Vorgriechischen. Mit einem Appendix über den Vokalismus, The Hague – Paris.
Genaust H., 2005, Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen, Hamburg.
Georgacas D.J., 1948, On the Nominal Endings -is, -in, in Later Greek, „Classical Philology” XLIII, z. 4, s. 243–260. DOI: https://doi.org/10.1086/363127
Gorczyński T. (red.), 1961, Rośliny użytkowe, Warszawa.
Haarmann H., 1978, Balkanlinguistik (1). Areallinguistik und Lexikostatistik des balkanlateinischen Wortschatzes, Tübingen.
Hansen P.A. (red.), 2005, Hesychii Alexandrini Lexicon, t. 3, Berlin – New York. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110193800.1
Hatzidakis G.N., 1929, Arthír – atír – atí en ti Tsakoniki, „Epetiris Eterias Wizandinon Spudon” 6, s. 44.
Jangullis K.G., 2002, Thesaurus dialecti Cypriae, Nikozja.
Jurewicz O., 2000, Słownik grecko-polski, t. 1, Warszawa.
Kaczyńska E., 2014, W sprawie genezy psł. *dikъ ‘dziki’, [w:] M. Jakubowicz, B. Raszewska-Żurek (red.), Studia Borysiana. Etymologica, diachronica, Slavica. W 75. rocznicę urodzin Profesora Wiesława Borysia, Warszawa, s. 63–71.
Kaczyńska E., 2019, Elementy katharewusy w języku nowogreckim na przykładzie apelatywnych określeń sklepów branżowych, „Prace Filologiczne” LXXIII, s. 105–125.
Kaczyńska E., Witczak K.T., 2005, Remarks on Some Doric Elements in the Modern Greek Dialects of Crete, „Eos” XCII, z. 1, s. 112–120.
Kaczyńska E., Witczak K.T., 2015, Tesalska i kreteńska nazwa tykwy pospolitej, „Roczniki Humanistyczne” LXIII, z. 3, s. 25–45, [on-line:] http://dx.doi.org/10.18290/rh.2015.63.3-2. DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2015.63.3-2
Katsanis N., 1989, Kutsowlachika kie Tsakonika, „Eliniki Dialektolojia” I, s. 41–61. DOI: https://doi.org/10.1007/BF03220314
Kostakis Th.P., 1987, Leksiko tis Tsakonikis dialektu, t. 3, Ateny.
Latte K. (red.), 1953–1966, Hesychii Alexandrini Lexicon, t. 1–2, Hauniae.
Lekos M.A., 1920, Peri Tsakonon kie tis tsakonikis dialektu, Ateny.
Liddell H.G., Scott R., 1996, A Greek-English Lexicon, Oxford.
Liosis N., 2014, Tsakonian, [w:] G.K. Giannakis (red.), Encyclopedia of Ancient Greek Language and Linguistics, t. 3, Leiden – Boston, s. 446–447.
Méndez Dosuna J., 2015, The Doric Dialects, [w:] A.-F. Christidis (red.), A History of Ancient Greek. From the Beginnings to Late Antiquity, t. 1, Cambridge, s. 444–459.
Meyer-Lübke W., 1935, Romanisches etymologisches Wörterbuch, Heidelberg.
Montanari F., 2003, Vocabolario della lingua greca, Torino.
Morani M., 1999, Introduzione alla linguistica greca. Il greco tra le lingue indeuropee, Alessandria.
Otrębski J., Safarewicz J., 1937, Gramatyka historyczna języka łacińskiego, cz. 1, Warszawa.
Pernot H., 1934, Introduction à l’étude du dialecte tsakonien, Paris.
Pisani V., 1973, Manuale storico della lingua greca, Brescia.
Puşcariu S., 1905, Etymologisches Wörterbuch der rumänischen Sprache. I. Lateinisches Element, Heidelberg.
Rohlfs G., 1964, Lexicon Graecanicum Italiae inferioris. Etymologisches Wörterbuch der unteritalienischen Gräzität, Tübingen. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110911923
Schrader O., Nehring A., 1917–1929, Reallexikon der indogermanischen Altertumskunde, t. 1–2, Berlin – Leipzig.
Schwyzer E., 1939, Griechische Grammatik, t. 1, München.
Thumb A., Kieckers E., 1932, Handbuch der griechischen Dialekte, t. 1, Heidelberg.
Trudgill P., 2003, Modern Greek Dialects. A Preliminary Classification, „Journal of Greek Linguistics” IV, s. 45–64, [on-line:] https://doi.org/10.1075/jgl.4.04tru. DOI: https://doi.org/10.1075/jgl.4.04tru
Valastro Canale A. (red.), 2014, Isidoro di Siviglia, Etimologie o Origini, t. 2, Novara.
Witczak K.T., 2015, On the Chronology of the Loss of *λ in Tsakonian (Late Laconian), „Graeco-Latina Brunensia” XX, nr 2, s. 177–188, [on-line:] http://hdl.handle.net/11222.digilib/134638.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Elwira Kaczyńska, Krzysztof Tomasz Witczak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
