Rodzina Orlików i jej związki z dominikańskimi klasztorami w Krakowie i Raciborzu
DOI:
https://doi.org/10.36123/RK.2022.88.05Słowa kluczowe:
Orlikowie, kaplica Orlików, dominikanie w Krakowie, dominikanki w Raciborzu, Eufemia raciborskaAbstrakt
Artykuł poświęcony jest polskiej rodzinie Orlików z Łazisk, herbu Nowina. Ukazuje jej rodowód i zawikłane losy oraz związki z Zakonem Kaznodziejów. Te ostatnie przejawiają się w ufundowaniu nagrobka Stanisława i Katarzyny Orlików w jednej z kaplic dominikańskiej bazyliki Świętej Trójcy w Krakowie. Potwierdzają je również opisy cudów, których doświadczyli trzej członkowie tego rodu za przyczyną przeoryszy raciborskiej Eufemii Piastówny, czczonej w kościele Dominikanek w Raciborzu.
Bibliografia
Adelslexikon, Bd 10, bearb. Walter Hueck, Genealogisches Handbuch des Adels, Bd 119, Limburg 1999.
Almanach českých šlechtických a rytířských rodu 2026, sestavil Karel Vavřínek za spolupráce Petra Maška, Davida Lenharta, Roberta Oppelta, Praha 2016.
Augustyn Maciej, Giemza Jarosław, Kamienna płyta nagrobna Fieronii z Dubrawskich Orlickiej na cmentarzu cerkiewnym w Chmielu, „Bieszczad”, T. 12: 2005–2006.
Bagi Zoltán P., Az 1595-ben Esztergom ostromára rendelt császári hadsereg szervezete és felépítése, „Hadtörténelmi közlemények”, 2001, t. 114, z. 2–3.
Barycz Henryk, Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440–1600), Archiwum Komisji do Dziejów Oświaty i Szkolnictwa w Polsce PAU, nr 4, Kraków 1938.
Burda Athanasius, Die Franziskaner in Neisse bis zur Säkularisation 1810, „Seraphische Warte”, Jg. 5: 1926, Nr 1–2.
Cercha Maksymilian, Cercha Stanisław, Kopera Feliks, Pomniki Krakowa, t. 2, Kraków 1904.
Cercha Stanisław, Rysunek Wojnarowskiego z zaginionego pomnika Orlików dłuta Canavesiego, „Sprawozdania Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce”, 1907, t. 8, z. 1–2.
Czyżewski Krzysztof J., Szyma Marcin, Walczak Marek, Od króla do szewców. Kaplice kościoła Dominikanów w Krakowie, ich fundatorzy i użytkownicy, „Rocznik Krakowski”, T. 87: 2021.
Daranowska-Łukaszewska Joanna, „Orlici soboles” czyli zagadka „żałosnej żony”. O pomniku Barbary Orlikówny. Referat wygłoszony 5 marca 2021 r. podczas konferencji naukowej „Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów. Nowe studia” zorganizowanej przez Dominikański Instytut Historyczny i Instytut Historii Sztuki UJ.
Elvert Christian, Zur m. schl. Adelsgeschichte. XXVIII. Die Grafen Orlik, Freiherren von Lažiska, „Notizen-Blatt der historisch-statistischen Section der kais.königl. mährisch-schlesischen Gesellschaft zur Beförderung des Ackerbaues, der Natur- und Landeskunde”, 1869, Nr 6.
Fokt Krzysztof, Szlacheccy dobrodzieje krakowskich dominikanów od połowy XIV wieku do roku 1462, „Nasza Przeszłość”, 2001, t. 95.
Gierowski Józef A., Orlik Filip h. Nowina (1672–1742), w: Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław i in. 1979.
Gołąbek Katarzyna, Łacińskojęzyczne inskrypcje nagrobne jako źródło do badań nad kobietą w okresie nowożytnym oraz wyzwanie edytorskie w związku z książką Katarzyny Góreckiej, Pobożne matrony i cnotliwe panny, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2006, s. 200, ilustr., „Przegląd Historyczny”, 2009, t. 100, z. 2.
Górecka Katarzyna, Pobożne matrony i cnotliwe panny. Epitafia mieszczanek i szlachcianek z XVI i XVII wieku jako źródło wiedzy o kobiecie w epoce nowożytnej, Warszawa 2006.
Heilingsetzer Georg, Ferdinand II., w: Die Habsburger. Ein biographisches Lexikon, hrsg. Brigitte Hamann, Wien–München 2001.
Hosák Ladislav, Historický místopis země Moravskoslezské, Praha 1938.
Hübel Ignaz, Beziehungen Mährens zu den deutschen Universitäten im 16. Jahrhundert, „Zeitschrift des deutschen Vereines für die Geschichte Mährens und Schlesiens”, Jg. 30: 1928.
Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, oprac. Kazimierz Lepszy, Wrocław 1953.
Janicki Marek A., Chorągwie nagrobne czyli nagrobki chorągiewne i rycerski obrządek pogrzebowy, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, T. 39: 1998.
Kamiński Adam, Komorowski Jan z Komorowa h. Korczak, w: Polski słownik biograficzny, t. 13, Wrocław i in. 1967–1968.
Klezath Hermann, Die Grundherren der Herrschaft Kittsee von 1577 bis 1776, „Burgenländischen Heimatblätter”, 2014, Jg. 76, H. 4.
Knapek Elżbieta, Akta oficjalatu i wikariatu generalnego krakowskiego do połowy XVI wieku, Kraków 2010.
Kneschke Ernst H., Neues allgemeines Deutsches Adels-Lexicon, Bd 6, Leipzig 1865.
Komorowski Waldemar, Podgórnik-Kęder Iwona, Ikonografia kościoła Dominikanów i ulicy Grodzkiej w Krakowie, Kraków 2005.
Konieczny Mariusz, Melchior z Mościsk OP, w: Encyklopedia katolicka, t. 12, Lublin 2008.
Kowalska Halina, Orlik Stanisław h. Nowina (zm. 1559), w: Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław 1979.
Kozina Irma, Polskie chorągwie nagrobne i ich związek z ideą militis christiani, „Nasza Przeszłość”, 1990, t. 74.
Kubica Michal, Zemský hejtman ve spirále dluhů – Karel František hrabě Orlík z Laziska, w: Sigilla – arma – monetae. Sborník příspěvků k 70. narozeninám profesora Tomáše Krejčíka, edd. Jiří Brňovják, Petr Elbel, Brno–Ostrava 2021.
Kublin Grzegorz, Eufemia raciborska w historiografii, Studia i Źródła do Dziejów Dominikanów i Dominikanek w Raciborzu, t. 3, Opole 2019.
Kublin Grzegorz, Katalog raciborskich dominikanek, Studia i Źródła do Dziejów Dominikanów i Dominikanek w Raciborzu, t. 5, Opole 2021.
Kublin Grzegorz, Nagrobek księżniczki raciborskiej Eufemii, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”, 2019, t. 39, nr 1, https://doi.org/10.25167/sth.421.
Kuzio-Podrucki Arkadiusz, Hohenzollernowie. Johann Georg (1577–1624), książę karniowski, pan Bytomia, w: Bytomski słownik biograficzny, red. Jan Drabina, Bytom 2004.
Leonard Emile G., Le Liber amicorum du Strasbourgeois Nicolas Engelhardt (1573–1612), „Bibliothèque de l’école des chartes”, T. 96: 1935, https://doi.org/10.3406/bec.1935.449089.
Litak Stanisław, Ferdynand II, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin 1989.
Madej-Anderson Agnieszka, Repräsentation in einer Bettelordenskirche. Die spätmittelalterlichen Bildtafeln der Dominikaner in Krakau, Studia Jagellonica Lipsiensia, Bd 4, Ostfildern 2007.
Malý Josef, Příspěvek k dějinám manství olomouckého kostela v letech 1590–1640, „Věstník Matice opavské. Slezský sborník”, R. 37: 1932.
Marchwińska Agnieszka, Pogrzeb Barbary Radziwiłłówny i odprawa jej królewskiego dworu (1551), „Studia Waweliana”, T. 13: 2007.
Marchwińska Agnieszka, Rejestr dworu królowej Barbary (1548–1551), „Studia Źródłoznawcze”, T. 38: 2000.
Miławicki Marek, Szymborski Wiktor, Vir sapientiae et morum probitate clarus. Regensi Studium Generalnego Polskiej Prowincji Dominikanów w XVII w., „Przegląd Tomistyczny”, T. 16: 2010.
Mraz Gerda, Ernst, w: Die Habsburger. Ein biographisches Lexikon, hrsg. Brigitte Hamann, Wien–München 2001.
Noflatscher Heinz, Maximilian III., w: Die Habsburger. Ein biographisches Lexikon, hrsg. Brigitte Hamann, Wien–München 2001.
Nowicki Tomasz, Porębski Piotr, w: Encyklopedia katolicka, t. 15, Lublin 2011.
Orłowski Karol, Piotr Orlik, dowódca pułku Royal-Pologne. Jego wywód „francuski”, „Poszukiwania. Studia o Dawnej Polsce”, T. 1: 1968.
Panuś Kazimierz, Łukasz ze Lwowa, Lwowczyk OP, w: Encyklopedia katolicka, t. 11, Lublin 2006.
Parma Tomáš, František kardinál Dietrichstein a jeho vztahy k římské kurii. Prostředky a metody politické komunikace ve službách moravské církve, Brno 2011.
Perger Richard, Das Palais Esterházy in der Wallnerstraβe zu Wien, Wien 1994.
Pielas Jacek, Drobna własność szlachecka w rejonie Szydłowca w XVI–XVII wieku, w: Z dziejów powiatu szydłowieckiego, red. Marek Przeniosło, Szydłowiec 2009.
Pilnáček Josef, Rody starého Slezska, t. 2, oprac. Karel Müller, Brno 1991.
Questenberg, Hermann, w: Kaiser und Höfe. Personendatenbank der Höflinge der österreichischen
Habsburger, hrsg. von Mark Hengerer und Gerhard Schön, http://kaiserhof.geschichte.lmu.de/10580.
Rostworowski Emanuel, Orlik Grzegorz (Herhory) Piotr h. Nowina (1702–1759), w: Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław i in. 1979.
Sękowski Roman, Herbarz szlachty śląskiej, t. 6, Katowice 2008.
Sibmacher Johann, Der mährische Adel, eds. Kadich Heinrich, Blažek Conrad, Nürnberg 1899.
Sinko Krystyna, Hieronim Canavesi, „Rocznik Krakowski”, T. 27: 1936.
Sinko-Popielowa Krystyna, Canavesiana (Sprawa serwitoriatu i jeszcze o nagrobku Orlików), „Biuletyn Historii Sztuki i Kultury”, 1938, t. 6, nr 1.
Sperka Jerzy, Nekropolie możnowładcze w krakowskich klasztorach mendykanckich w średniowieczu, w: Mendykanci w średniowiecznym Krakowie, red. Krzysztof Ożóg, Tomasz Gałuszka, Anna Zajchowska, Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, t. 4, Kraków 2008.
Stibor Jiří, Černá ovce rodu Orlíků z Laziska (Ze života těšínské šlechty v 17. století), „Těšínsko”, Roč. 36: 1993, č. 4.
Stibor Jiří, Komentář a rejstřík ke knize naučení a výpovědí manského soudu olomouckého biskupství z let 1639–1709, „Zpravodaj. Klub genealogů a heraldiků Ostrava”, 1988, č. 35, Příloha.
Stibor Jiří, Orlík z Laziska, w: Biografický slovník Slezska a severní Moravy, red. Lumír Dokoupil, seš. 4 (16), Ostrava 2003.
Stibor Jiří, Rejstřík osobních jmen ke knize půhonů a nálezů manského soudu olomouckého biskupství v Kroměříži z let 1626–1638, „Zpravodaj. Klub genealogů a heraldiků Ostrava”, 1988, č. 33, Příloha.
Stralendorff, Piotr Henryk, w: Kaiser und Höfe. Personendatenbank der Höflinge der österreichischen Habsburger, hrsg. von Mark Hengerer und Gerhard Schön, http://kaiserhof.geschichte.lmu.de/10037.
Sturzbecher Michał, Dzieje kaznodziejskiej sławy Melchiora z Mościsk, „W Drodze”, 1980, nr 9.
Świętochowski Robert, Łukasz ze Lwowa (Lwowczyk, Leopolita, Zawieszko), (ok. 1523–1583), w: Polski słownik biograficzny, t. 18, Wrocław i in. 1973.
Świętochowski Robert, Melchior z Mościsk (ok. 1511–1591), w: Polski słownik biograficzny, t. 20, Wrocław i in. 1975.
Teichmann Lucius, Neisse. Franziskanerkloster, „Jahrbuch der schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau”, Bd 27: 1986.
Turek Adolf, Przybysze z Polski w Opawskiem, Karniowskiem i na morawskich enklawach w XVI i XVII wieku, „Sobótka”, 1951, t. 6.
Urban Wacław, Porębski Piotr h. Kornicz (ok. 1498–1569), w: Polski słownik biograficzny, t. 27, Wrocław i in. 1983.
Uruski Seweryn, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 12, Warszawa 1915.
Wandruszka Adam, Maria Magdalena, w: Die Habsburger. Ein biographisches Lexikon, hrsg. Brigitte Hamann, Wien–München 2001.
Windakiewicz Stanisław, Kilka słów o Łukaszu Górnickim i jego rodzinie, „Biblioteka Warszawska”, T. 187: 1887, z. 561.
Wolny Gregor, Kirchliche Topographie von Mähren, meist nach Urkunden und Handschriften, Abt. 1: Olmützer Erzdiöcese, Bd 1, Brünn 1857.
Wolny Gregor, Die Markgrafschaft Mähren, topographisch, statistisch und historisch geschildert, Bd 1, Brünn 1835. Zdanek Maciej, Kaplice i ołtarze dominikańskiego kościoła Świętej Trójcy w Krakowie do początku XVII w., w: Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. Anna Markiewicz, Marcin Szyma, Marek Walczak, Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, t. 13, Kraków 2013.
Wolny Gregor, O związkach rodziny Tęczyńskich z konwentem dominikanów krakowskich, w: Narodziny Rzeczypospolitej.
Studia z dziejów średniowiecza i czasów wczesnonowożytnych, t. 1, red. Waldemar Bukowski, Tomasz Jurek, Kraków 2012.
Wolny Gregor, Regensi dominikańskiego Studium Generalnego w Krakowie do 1596 r., „Przegląd Tomistyczny”, T. 16: 2010.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
