„Muzeum to sposób pamiętania”
Wokół jubileuszu Muzeum Historycznego Miasta Krakowa
DOI:
https://doi.org/10.36123/RK.2020.86.01Keywords:
Muzeum, miasto, mieszczanin, Kraków, narracja, pamięć zbiorowaAbstract
“A MUSEUM IS A WAY OF REMEMBERING”. AROUND THE JUBILEE OF THE HISTORICAL MUSEUM OF THE CITY OF KRAKÓW
The article presents the reflections accompanying the author during his work on the monograph of the Historical Museum of the City of Kraków and in in the context of the 120th anniversary of its founding. The history of the Museum served as a mirror showing how the understanding, experience and “expression” of Krakow’s citizens has fundamentally changed over the past 120 years. In recognition of the fact that caring for the memory and the past of the city is an important and fundamental task of both the Museum and the Society of Friends of Kraków History and Heritage (literally “society of lovers…”), the author assumes that the focus of their mission is the contemporary inhabitant of Kraków, who is to “love” the city here and now, and who wonders what is to be the object of this love. Pious dogmas about the unique value of the extraordinary royal city seem insufficient to arrive at an answer. Therefore, the development of the Historical Museum of the City of Kraków and its activities is presented by the author as follows: – the museum in the position of a defender (1899– 1917), guardian of artefacts; – the museum at the crossroads (1917–1934), when the institution was looking for its modern identity; – the museum as a player (1934–1939), when the artefacts collected and protected were recognised as a development resource that should serve the city; – a bourgeois museum at a bad time for the bourgeoisie (1945–1964), when under the Polish People’s Republic the citizens of Kraków remained bourgeois in the world without bourgeoisie; – the museum again at the crossroads (1964–1984), when the facility expanded its premises, but did not have a clear shape and character. Only at the beginning of the 21st century was it possible to return to the vision of the first director of the Museum, Jerzy Dobrzycki, who saw it not as a collector of artefacts, but as a place where the public gathers around the collection, traditions and customs, where a community is created. The jubilee exhibitions from the Moving cycle and the #jestemkrakow (I am Kraków) described in the article also served to build such a community. The guiding principle was that the Museum is aware of the times and their needs – the needs of Kraków citizens, and being aware of these needs must always mean being open to change. One of the signs of this openness was the change of name of the institution, which since March 1, 2019 has been operating as the Museum of Kraków.
References
Bąk-Koczarska Celina, Mieszkańcy pałacu „pod Krzysztofory” w Krakowie. Właściciele i lokatorzy od XIV do XX wieku, Kraków 1999.
Bieńkowski Wiesław, Strażnicy dziejów miasta narodowej pamięci. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa w latach 1896–1996, Biblioteka Krakowska, nr 137, Kraków 1997.
Boczoń Joanna, Passowicz Wacław, Krzysztofory nasze, kartki z dziejów zmagań o własny dom, „Krzysztofory”, T. 30: 2012.
Chwalba Andrzej, Kraków w latach 1945–1989, Dzieje Krakowa, t. 6, Kraków 2004.
Chwalewik Edward, Zbiory polskie. Archiwa, biblioteki, gabinety, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w porządku alfabetycznym według miejscowości ułożone, t. 1, Warszawa–Kraków 1926.
Czerpak Stanisław, Wroński Tadeusz, Ulica Pomorska 2. O krakowskim Gestapo i jego siedzibie w latach 1939–1945, Kraków 1972.
Dobrzycki Jerzy, Muzeum Historyczne i jego społeczne i naukowe zadania, „Echo Krakowa”, 1950, nr 293 z 24 X.
Dobrzycki Jerzy, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, jego dzieje i zbiory, Kraków 1954.
Dobrzycki Jerzy, Szopka krakowska, jej powstanie i znaczenie, „Czas”, 1929, nr 296 z 25 XII.
Duda Eugeniusz, Stara Bożnica na krakowskim Kazimierzu, „Krzysztofory”, T. 20: 1998.
Dutkiewicz Gracjana, Dzieje samorządu terytorialnego w Polsce po II wojnie światowej, „Colloquium Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych AMW”, R. 2: 2010.
Folga-Januszewska Dorota, Muzeum: definicja i pojęcie. Czym jest muzeum dzisiaj?, „Muzealnictwo”, T. 49: 2008.
Follprecht Kamila, Z dziejów kamienicy przy ul. Siennej 16 w Krakowie, „Krakowski Rocznik Archiwalny”, T. 19: 2013.
Hapanowicz Piotr, Działalność Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie i jego likwidacja w latach 1949–1950, „Zarządzanie w Kulturze”, 2007, t. 8.
Kiełbicka Aniela, Archiwa krakowskie na tle polskiej nauki historycznej: 1878–1951, Biblioteka Krakowska, nr 130, Kraków 1993.
Lichończak-Nurek Grażyna, Początki Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, „Rocznik Krakowski”, T. 71: 2005.
Ludzie, którzy umiłowali Kraków. Założyciele Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, pod red. Wiesława Bieńkowskiego, Kraków 1997.
Łepkowski Józef, O ratuszu dawnym i dzisiejszym oraz o pamiątkach gminy miejskiej krakowskiej, „Czas”, 1866, nr: 172, 176, 178.
Muzealnictwo, praca zbiorowa pod red. Stefana Komornickiego i Tadeusza Dobrowolskiego, Kraków 1947.
Niezabitowski Michał, Czy muzeum potrzebuje nowej definicji, w: I Kongres Muzealników Polskich, Warszawa 2015.
Niezabitowski Michał, Kraków. Miasto muzeum, „Rocznik Krakowski”, T. 82: 2016.
Niezabitowski Michał, Muzeum i urok opowieści, w: Muzeum etyczne. Księga dedykowana profesorowi Stanisławowi Waltosiowi w 85. rocznicę urodzin, Muzeologia, t. 15, Kraków 2017.
Nora Pierre, Les Lieux de mémoire, t. 1: La République (1 vol., 1984), t. 2: La Nation (3 vol., 1986), t. 3: Les France (3 vol., 1992), Bibliothèque illustrée des histoires, Paris.
Passowicz Wacław, Prekursorzy muzealnictwa, „Krzysztofory”, T. 12: 1985.
Pomian Krzysztof, Człowiek pośród rzeczy. Szkice historycznofilozoficzne, Warszawa 1973.
Pomian Krzysztof, Europa i jej narody, Gdańsk 2009.
Pomian Krzysztof, Muzea i narody w Europie Środkowej przed pierwszą wojną światową, Warszawa 2016.
Pomian Krzysztof, Zbieracze i osobliwości. Paryż–Wenecja XVI–XVIII wiek, Gdańsk 2012.
Przemieszczanie, praca zbiorowa, red. Michał Niezabitowski, Kraków 2019.
Purchla Jacek, Dziedzictwo a transformacja, Kraków 2005.
Purchla Jacek, Jak powstał nowoczesny Kraków, Biblioteka Krakowska, nr 120, Kraków 1979.
Purchla Jacek, Kraków w Europie Środka, Kraków 2000.
Purchla Jacek, Matecznik Polski. Pozaekonomiczne czynniki rozwoju Krakowa w okresie autonomii galicyjskiej, Kraków 1990.
Salwiński Jacek, Dom Śląski w Krakowie. Geneza – historia – teraźniejszość, „Krzysztofory”, T. 22: 2004.
Salwiński Jacek, Kamienica przy ul. św. Jana 12 matecznikiem Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, w: Dom Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa przy ul. św. Jana 12, Biblioteka Krakowska, nr 158, Kraków 2013.
Salwiński Jacek, Ulica Pomorska 2. Oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Dorobek, potrzeby, perspektywy, „Sowiniec”, 2001, nr 19.
Szałapak Anna, Szopka krakowska jako przejaw folkloru krakowskiego na tle szopki europejskiej, Biblioteka Krzysztoforska, t. 4, Kraków 2012.
Szczygieł Andrzej, Założenie Muzeum Historycznego Miasta Krakowa w 1899 roku, „Krzysztofory”, T. 13: 1986.
Szoka Andrzej Iwo, Lajkonik jako obiekt muzealny, „Krzysztofory”, T. 34: 2016.
Waszkiewicz Jerzy, Zarys historii władz miejskich i Ratusza w Krakowie, Kraków 1970.
Winiarczyk Katarzyna, Nie od razu będziesz przewodnikiem. Zasługi Jerzego Dobrzyckiego na polu tworzenia kadry przewodników po Krakowie, „Krzysztofory”, T. 31: 2013.
Winiarczyk Katarzyna, Przepis na Kraków Jerzego Dobrzyckiego, Kraków 2014.
Wojak Sławomir, Trzydzieści lat krakowskiego muzealnictwa (1945–1975), „Krzysztofory”, T. 2: 1975.
Wroński Tadeusz, Kaźń Polaków przy ulicy Pomorskiej 2 w Krakowie w latach 1939–1945, Warszawa 1985.
Wroński Tadeusz, Konkursy szopek krakowskich, Kraków 1973.
Wroński Tomasz, Adam Chmiel jako dyrektor Archiwum Aktów Dawnych Miasta Krakowa w latach 1917–1934, „Krakowski Rocznik Archiwalny”, T. 2: 1996.
Downloads
Published
Issue
Section
License
See more at Copyright & Licensing tab.
