Badania strat wojennych w zakresie zbiorów artystycznych na przykładzie zamku w Malborku
DOI:
https://doi.org/10.32030/KRZY.2021.01Keywords:
the Malbork Castle Museum, #Projekt Straty, Ministry of Culture and National Heritage, war losses, old castle collections, archive records, provenance studiesAbstract
RESEARCH INTO WARTIME LOSSES IN THE FIELD OF ART COLLECTIONS. A CASE STUDY OF THE MALBORK CASTLE
The paper discusses research on war losses conducted at the Malbork Castle Museum from 2018 onward, focusing on the wartime losses suffered by the castles in Malbork and Kwidzyn. The primary goal of the ongoing project titled Research into Polish Wartime Losses which has already been subsidized three times within a programme run by the Ministry of Culture and National Heritage is to compile a catalogue of wartime losses suffered by the two aforementioned heritage institutions. The crucial part of this enterprise is the exploration, consolidation and inspection of the available archive records, the ultimate goal being to determine the fate of the lost old castle collections after World War Two, and to evaluate the scope of wartime losses and the dispersal of looted art.
References
Biernat Czesław: Archiwum Państwowe w Gdańsku. Przewodnik po zasobie do 1945 roku. Warszawa–Łódź 1992
Butryn Bartłomiej: Przebieg prac dekoratorskich i aranżacyjnych w ujęciu Sprawozdań Zarządu Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego. W: Sprawozdania Zarządu Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego. Red. Artur Dobry, Janusz Trupinda. Malbork 2020, s. 50–65
Butryn Bartłomiej: Sukienka obrazu Matki Boskiej Pokornej (Malborskiej) [online]. Projekt Straty, Muzeum Zamkowe w Malborku [dostęp 26 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: http://straty.zamek.malbork.pl/sukienka-obrazu-matki-boskiej-pokornejmalborskiej/
Butryn Bartłomiej: Nie tylko militaria. Zapomniana część kolekcji T.J. Blella. W: Inwentarz kolekcji Theodora Josepha Blella. Opracowanie krytyczne. [w druku]
Czarnowska Joanna: Inwentarz monet ze zbioru dr. Maxa Jaqueta. W: Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej. Katalog wystawy czasowej. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015, s. 375
Czarnowska Joanna: Numizmaty z przedwojennej kolekcji malborskiej w zbiorach zamkowych po 1961 roku. W: Nowy początek. (Od)budowa kolekcji muzealnych po II wojnie światowej. Red. Janusz Trupinda, Aleksandra Siuciak. Malbork 2019, s. 58–67
Czarnowska Joanna: Kolekcje zamkowe w świetle Sprawozdań Zarządu Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego. W: Sprawozdania Zarządu Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego. Red. Artur Dobry, Janusz Trupinda, Malbork 2020, s. 66–74
Darecka Katarzyna, Frąckowska Anna: Ratusz Głównego Miasta w Gdańsku – straty wojenne. Gdańsk 2020
Darecka Katarzyna, Jastrzembska-Olkowska Izabela: Dwór Artusa w Gdańsku – straty wojenne. Gdańsk 2020
Dobry Artur: Inwentarz Zamku Średniego w Malborku z 1894 roku. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2002, nr 4, s. 535–551
Dziedzic Marek: Smutny koniec króla Fryderyka. „Dziennik Malborski”, dodatek do „Dziennika Bałtyckiego” 2014, nr 37, z 14 lutego, s. 7
Gosk Daniel, Masłowski Aleksander: Inwentarz kolekcji Theodora Blella. W: Inwentarz kolekcji Theodora Josepha Blella. Opracowanie krytyczne. [w druku]
Górska Justyna: Powiatowe Archiwum Państwowe w Malborku w latach 1952–1966 w świetle kronik i sprawozdań Eligiusza Gumprechta. W: Ex praesenti praeteritum. Księga pamiątkowa jubileuszu 60-lecia Archiwum Państwowego w Elblągu z siedzibą w Malborku. Kom. red. Archiwum Państwowe w Elblągu z siedzibą w Malborku. Malbork 2021, s. 13–20
Groth Paweł: Egzemplarz relacji Boota z roku 1632 z odręcznymi rysunkami, odnaleziony w Archiwum Gdańskim. „Rocznik Gdański” 1955, t. 14, s. 405–416
Heś Robert: Utracone skarby dawnych wrocławskich muzeów. Wrocław 2017
Lijka Justyna: Okruchy z historii utraconego obrazu Matki Bożej Pokornej z kościoła Najświętszej Marii Panny na Zamku Wysokim w Malborku. W: Nowy początek. (Od) budowa kolekcji muzealnych po II wojnie światowej. Red. Janusz Trupinda, Aleksandra Siuciak. Malbork 2019, s. 104–133
Karecka Lidia Małgorzata: Mienie zwane podworskim w Muzeum Narodowym w Warszawie. „Muzealnictwo” 2012, nr 53, s. 44–56
Konferencja – relacja [online]. Projekt Straty, Muzeum Zamkowe w Malborku [dostęp 15 maja 2021]. Dostępny w internecie: http://straty.zamek.malbork.pl/konferencja-relacja/Kowalska Helena: Straty wojenne Muzeum Miejskiego (Stadtmuseum) w Gdańsku. Seria Nowa, t. 1. Malarstwo. Gdańsk 2017
Księgozbiory rozproszone. Losy księgozbiorów historycznych po II wojnie światowej: materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Zamkowe w Malborku 19 października 2012 roku. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015
Lewalski Krzysztof: Powstanie i działalność Verein für die Herstellung und Ausschmückung der Marienburg (Towarzystwo Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego) 1884−1945. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1995, nr 2, s. 149−166
Lewandowska Anna, Zalewska Karolina, Zielińska Katarzyna: ABC – podstawy prowadzenia badań proweniencyjnych. Szkolenia Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. Warszawa 2015
Matelski Dariusz: Grabież i restytucja polskich dóbr kultury od czasów nowożytnych do współczesnych. T. 1–2. Kraków 2006
Mierzwiński Mariusz: Zamek malborski w latach 1945–1960. „Studia Zamkowe” 2004, t. 1, s. 7–54
Nowy początek. (Od)budowa kolekcji muzealnych po II wojnie światowej. Red. Janusz Trupinda, Aleksandra Siuciak. Malbork 2019
Olkowski Roman: O badaniu proweniencji muzealiów. „Muzealnictwo” 2012, nr 53, s. 27–37
Palica Magdalena: Problem badania proweniencji dzieł sztuki. Przypadek Dolnego Śląska. „Muzealnictwo” 2012, nr 53, s. 30–43
Pospieszna Barbara: Inwentarz lapidarium zamkowego. W: Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej. Katalog wystawy czasowej. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015, s. 403
Przylicki Krzysztof: Utracone na zawsze? Przedwojenne Muzeum Uniwersyteckie im. Księdza Kanonika Jana Władzińskiego. Lublin 2015
Pruszyński Jan: Dziedzictwo kultury Polski – jego straty i ochrona prawna. T. 1–2. Kraków 2001
Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej. Katalog wystawy czasowej. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015
Romanowska-Zadrożna Maria: Badania proweniencyjne w Polsce (część 1.). „Muzealnictwo” 2016, nr 57, s. 179–191
Romanowska-Zadrożna Maria: Badania proweniencyjne w Polsce (część 2.). „Muzealnictwo” 2017, nr 58, s. 47–59
Rząd Ryszard: Pomniki malborskie. Rys historyczny. „Rocznik Gdański” 1993, t. 53, z. 1, s. 95–113
Rząd Ryszard: „Marienberg Baujahr” 1882–1919 jako źródło do dziejów odbudowy zamku w Malborku. W: Praeterita posteritati. Studia z historii sztuki i kultury ofiarowane Maciejowi Kilarskiemu. Red. Mariusz Mierzwiński. Malbork 2001, s. 413–432
Rząd Ryszard: Malbork 1945: relacja z obrony zamku. „Militaria i Fakty” 2012, nr 4, s. 20–29
Rząd Ryszard: Bedeker malborski 1845–1945. Malbork 2018
Sierzputowski Bartłomiej: Status prawny zbiorów zamku w Malborku po II wojnie światowej – studium prawno-międzynarodowe. W: Nowy początek. (Od)budowa kolekcji muzealnych po II wojnie światowej. Red. Janusz Trupinda, Aleksandra Siuciak. Malbork 2019, s. 34–57
Siuciak Aleksandra: Biblioteki zamkowe – losy księgozbiorów Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku po II wojnie światowej. W: Księgozbiory rozproszone. Losy księgozbiorów historycznych po II wojnie światowej: materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Zamkowe w Malborku 19 października 2012 roku. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015, s. 51–64
Siuciak Aleksandra: Mało znane źródła do dziejów malborskich zabytków. W: Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej. Katalog wystawy czasowej. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015, s. 220−237
Siuciak Aleksandra: Towarzystwo Odbudowy i Upiększania Zamku 1884−1945. W: Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej. Katalog wystawy czasowej. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015, s. 24−29
Siuciak Aleksandra: Strata i rozproszenie. Struktura i charakter strat wojennych zamku w Malborku w świetle dotychczasowych rezultatów projektu. W: Nowy początek. (Od)budowa kolekcji muzealnych po II wojnie światowej. Red. Janusz Trupinda, Aleksandra Siuciak. Malbork 2019, s. 22–33
Siuciak Aleksandra: #ProjektStraty. Działania Muzeum Zamkowego w Malborku w zakresie programu MKiDN „Badanie polskich strat wojennych w latach 2018–2019”. „Studia Zamkowe” 2020, t. 7, s. 143–158
Siuciak Aleksandra: Badania nad stratami zamku w Malborku po II wojnie światowej. W: Kolekcje. Kształtowanie, historia, dziedzictwo utracone. Red. Magdalena Mielnik. Gdańsk 2020, s. 473–482
Siuciak Aleksandra, Trupinda Janusz: Sprawozdania Zarządu Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego z lat 1890–1942 jako źródło do poznania przebiegu i społecznego kontekstu odbudowy zamku w Malborku. W: Sprawozdania Zarządu Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego. Red. Artur Dobry, Janusz Trupinda. Malbork 2020, s. 40–49
Sprawozdania Zarządu Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego. Red. Artur Dobry, Janusz Trupinda. Malbork 2020
Straty wojenne Muzeum Okręgowego w Toruniu w świetle dokumentacji ikonograficznej i archiwalnej. Red. Piotr Birecki, Iwona Markowska. Toruń 2019
Szymański Wojciech: Dom Uphagena w Gdańsku – straty wojenne. Gdańsk 2020
Torbus Tomasz: Rekonstrukcje, dekonstrukcje, (nad)interpretacje. Studia o losach architektury środkowoeuropejskich miast i rezydencji w aspekcie politycznym (XIX−XX wiek). Gdańsk 2019
Trupinda Janusz: Badania strat wojennych w Malborku i Kwidzynie – budowanie tożsamości miejsca. W: Nowy początek. (Od)budowa kolekcji muzealnych po II wojnie światowej. Red. Janusz Trupinda, Aleksandra Siuciak. Malbork 2019, s. 8–21
Witkowicz-Pałka Ewa: Dwa skrzydła ołtarzowe ze scenami pasyjnymi (awers) oraz sceną zwiastowania (rewers). W: Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej. Katalog wystawy czasowej. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015, s. 416–417
Witkowicz-Pałka Ewa: Obraz tablicowy „Adoracja dzieciątka”. W: Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej. Katalog wystawy czasowej. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015, s. 418–419
Witkowicz-Pałka Ewa: Obraz tablicowy „Biczowanie Chrystusa”. W: Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej. Katalog wystawy czasowej. Red. Aleksandra Siuciak. Malbork 2015, s. 414–415
Witkowicz-Pałka Ewa: Obraz tablicowy Matka Boska Pokorna [online]. Projekt Straty, Muzeum Zamkowe w Malborku [dostęp 26 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: http://straty.zamek.malbork.pl/obraz-tablicowy-matka-boska-pokorna/
Wełniak Arkadiusz: Archiwum Państwowe w Elblągu z siedzibą w Malborku. Informator o zasobie. Warszawa 2003
Wełniak Arkadiusz: Charakterystyka zasobu Archiwum sprzed 1945 r. W: Ex praesenti praeteritum. Księga pamiątkowa jubileuszu 60-lecia Archiwum Państwowego w Elblągu z siedzibą w Malborku. Kom. red. Archiwum Państwowe w Elblągu z siedzibą w Malborku. Malbork 2021, s. 23–33
Woźniak Michał: Das Denkmal Friedrichs der Großen und die Wiederherstellung der Marienburg. In: Visuel le Erinnerungskulturen und Geschichtskonstruktionen in Deutschland und Polen 1800 bis 1939. Beiträge der 11. Tagung des Arbeitskreises deutscher und polnischer Kunsthistoriker und Denkmalpfleger in Berlin, 30. September – 3. October 2004 = Wizualne konstrukcje historii i pamięci historycznej w Niemczech i w Polsce 1800–1939. Materiały 11 Konferencji Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki i Konserwatorów Zabytków w Berlinie, 30 września – 3 października 2004. Red. Robert Born, Adam S. Labuda, Beate Störtkuhl. Warszawa 2006, s. 233–244
Własność a dobra kultury. Red. Grażyna Czubek, Piotr Kosiewski. Warszawa 2006
Wspomnienie z konferencji [online]. Projekt Straty, Muzeum Zamkowe w Malborku [dostęp 15 maja 2021]. Dostępny w internecie: http://straty.zamek.malbork.pl/wspomnienie-z-konferencji/
Zając Małgorzata: Program „Badanie polskich strat wojennych” – wsparcie MKIDN dla muzeów i nie tylko. Warszawa 2020 [online]. [dostęp 26 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: http://cennebezcenne.pl/wp-content/uploads/2020/06/2020-1-2-ZAJAC.pdf
Zbierska Eleonora: Więzi Muzeum Zamkowego i stowarzyszenia społecznego jako wyraz formowania się środowiska kulturalnego w Malborku w latach 1945−1974. „Rocznik Elbląski” 1985, t. 10, s. 133–142
Zinkiewicz Jacek: Budowa kolekcji militariów w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa po II wojnie światowej. W: Nowy początek. (Od)budowa kolekcji muzealnych po II wojnie światowej. Red. Janusz Trupinda, Aleksandra Siuciak. Malbork 2019, s. 340–359
Strony internetowe
Büchersammlung des Königl. Schlosses Marienburg Da No 38, informacja za: [Booth Abraham] – Journael (ende origineel – handschrift) von de Legatie… [online]. Szukaj w Archiwach [dostęp 26 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/35356375
Dzieła utracone. Katalog strat wojennych [online]. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 26 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: http://dzielautracone.gov.pl/
Wydział Restytucji Dóbr Kultury [online]. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 26 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: http://www.dzielautracone.gov.pl/wydzial-strat-wojennych
Zarząd Odbudowy Zamku w Malborku [online]. Szukaj w Archiwach [dostęp 26 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/zespol/-/zespol/59242
Downloads
Published
Issue
Section
License
See more at Copyright & Licensing tab.
