Bilingwizm w tekście zapisany
Część II. Wykładniki transkodowe. Gatunki
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.09.2014.18.11Słowa kluczowe:
mowa dwujęzyczna, wykładniki transkodowe, język podstawowy, język włączony, rama języka bazowego, przełączanie kodów, mieszanie kodów, interferencjaAbstrakt
Bilingualism in text. Part 2. Transcodic markers. Genres.
The second part of this paper is a description of bilingual speech recorded in three aspects, the formal, the functional, and the one relating to genre studies. As a textual phenomenon, bilingual speech is characterized by transcodic markers, the traces of encounters between two languages: the matrix language L1 and the embedded language L2. The author introduces into the text linguistic correlates of his or her bilingual competence. These can take the shape of code switching, code mixing, or interference between L1 and L2. Coherence mechanisms, adequate to the various forms of transcodic markers, weld transcodic markers with the text in the matrix language formally and with regard to the content. These mechanisms are: grammatical rules of code switching, the matrix language frame, the local grammatical, syntactic, and semantic congruence of the two linguistic systems in contact, and also the local convergence between the elements and rules of L1 and L2.
Transcodic markers are created by bilingual authors to fulfil specific roles in texts, most importantly, to enhance the referential potential and to (de)nominate the text by opening up the access to the universe of reference of L2. Other functions are the deictic function, the metacommunicative function, the function of rendering utterances that have originally arisen in L2, the polyphonic function, and also the function of transmitting strong emotions which are intimate to the sender.
Transcodic markers are a transgression of the monolingual norm which is typically considered the standard in the creation of written texts. However, the analysis of recorded bilingual speech has shown that there exist genres which not only accept the introduction of transcodic markers into the text, but even actually sanction them. On the one hand, it is the literature of personal document with such genres as letter, journal, memoirs (autobiography), and on the other, linguistic mediation. In the former case, transcodic markers verbalize genre-specific features, the documentary quality and the personal element, as they are a linguistic – and thus authentic – testimony of the experience that the author has had in his or her L2, and has formed in that language. Being an inalienable part of the experience that is being related, the second language warrants an assertion of truth, documented and narrated through the given text with bilingual speech.
Transcodic markers introduce senses and content that is complementary to the text in the matrix language, which is why, for a bilingual author, they are a factor that enriches his or her linguistic repertoire in the text that they are creating.
Pobrania
Bibliografia
Aden J., 2012, La médiation linguistique au fondement du sens partagé: vers un paradigme de l’enaction en didactiques des langues, „Études de Linguistique Appliquée” nr 167: J. Aden, D. Weissmann (red.), „La médiation linguistique: entre traduction et enseignement des langues vivantes”, s. 267–284.
Aden J., Weissmann D., 2012, Présentation, „Études de Linguistique Appliquée” nr 167: J. Aden, D. Weissmann (red.), „La médiation linguistique: entre traduction et enseignement des langues vivantes”, s. 265–266.
Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., 2009, Tekstologia, Warszawa.
Bellert I., 1971, O pewnym warunku spójności tekstu, [w:] M.R. Mayenowa (red.), O spójności tekstu, „Z dziejów form artystycznych w literaturze polskiej” t. XXI, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk, s. 47–75.
Benveniste E., 1977, Semiologia języka, [w:] M. Głowiński (red.), Znak, styl, konwencja, Warszawa, s. 11–42.
Błasiak M., 2011, Dwujęzyczność i ponglish. Zjawisko językowo-kulturowe polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii, Kraków, „Biblioteka Tradycji” nr CVIII.
Charaudeau P., 1992, Grammaire du sens et de l’expression, Paris.
Charaudeau P., Maingueneau D., 2002, Dictionnaire d’analyse du discours, Paris.
Czermińska M., 2000, Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków.
Dąmbska-Prokop U., 2010, Nowa encyklopedia przekładoznawstwa, Kielce.
Derrida J., 2004, Pismo i różnice, Warszawa.
DL: J. Dubois, M. Giacomo, L. Guespin, Ch. Marcellesi, J.-B. Marcellesi, J.-P. Mével, Dictionnaire de linguistique, Paris 1994.
EJO: K. Polański (red.), 1999, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław – Warszawa – Kraków.
ESOKJ: Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, Council of Europe (Conseil de l’Europe), Warszawa 2003.
Gabryś-Barker D., 2007, Zjawisko wtrąceń z języka drugiego u osoby dwujęzycznej – charakterystyka i funkcje, [w:] W. Chłopicki (red.), Komunikacja międzykulturowa: perspektywy badań interdyscyplinarnych, „Język a komunikacja” 19, Kraków, s. 293–305.
Górny 1966: A. Wierzbicka, System składniowo-stylistyczny prozy polskiego renesansu. W. Górny, Składnia przytoczenia w języku polskim, Warszawa, „Historia i teoria literatury. Studia. Teoria literatury” t. 5, s. 281–405.
Grosjean F., 2007 [1997], Mieszanie, przetwarzanie językowe – problemy, wyniki i modele, [w:] I. Kurcz (red.), Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, Gdańsk, s. 311–339.
Hamers J.F., Blanc M., 1983, Bilingualité et bilinguisme, Bruxelles.
Kowalcze K., 2009, Bilingwizm w sytuacji komunikacyjnej wyrażania emocji. Studium przypadków dwujęzyczności polsko-włoskiej, [w:] W.T. Miodunka (red.), Nowa generacja w glottodydaktyce polonistycznej, Kraków, s. 49–84. Kurcz I., 2000, Psychologia języka i komunikacji, Warszawa.
Labocha J., 2008, Tekst, wypowiedź, dyskurs w procesie komunikacji językowej, Kraków.
Ligara B., 1987, Galicyzmy leksykalne w Listach Zygmunta Krasińskiego na tle wpływów francuskich w polszczyźnie XIX wieku. (Studium bilingwizmu polsko-francuskiego), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” DCCCXL, „Prace Językoznawcze” nr 86, Kraków.
Ligara B., 2009, Perspektywa kulturoznawcza nauczania kodu: teoria leksykultury Roberta Galissona, [w:] W.T. Miodunka (red.), Nowa generacja w glottodydaktyce polonistycznej, Kraków, s. 119–146.
Ligara B., 2010a, Bilingwizm polsko-francuski Adama Mickiewicza. W stronę antropologii lingwistycznej, „LingVaria” nr 2 (10), s. 141–170.
Ligara B., 2010b, Twórca wobec kontaktów językowych: bilingwizm polsko-francuski Zygmunta Krasińskiego a norma, [w:] J.S. Gruchała, H. Kurek, (red.), Silva rerum philologicarum.
Studia ofiarowane Profesor Marii Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, Kraków, „Biblioteka »LingVariów«” t. 10, s. 181–191.
Ligara B., 2014, Bilingwizm w tekście zapisany. Część I. Status lingwistyczny. Paradygmaty badawcze, „LingVaria” 1(17), s. 149–167.
Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków.
LNPR: Le nouveau Petit Robert. Dictionnaire alphabétique et analogique de la langue française, Paris 2007.
Lüdi G., 1987, Les marques transcodiques: regards nouveaux sur le bilinguisme, [w:] G. Lüdi (red.), Devenir bilingue – parler bilingue. Actes du 2e colloque sur le bilinguisme, Université de Neuchâtel, 20–22 septembre 1984, Tübingen, s. 1−21.
Lüdi G., 2004, Pour une linguistique de la compétence du locuteur plurilingue, „Revue française de linguistique appliquée” 2004/2 Vol. IX, s. 125–135.
Lüdi G., Py B., 2003, Etre bilingue, Bern – Berlin – Bruxelles – Frankfurt am Main – New York – Oxford – Wien.
Mayenowa M.R., 1979, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk.
Mazur A., 2013, „Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu Bronisława Malinowskiego jako dokument kompetencji wielojęzycznej autora. Studium przypadku”, nieopublikowana praca magisterska, Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki.
Paivio A., 2007 [1991], Reprezentacje umysłowe u osób dwujęzycznych, [w:] I. Kurcz (red.), Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, Gdańsk, s. 297–310.
Piccardo E., 2012, Médiation et apprentissage des langues: pourquoi est-il temps de réfléchir à cette notion?, „Études de Linguistique Appliquée” nr 167: J. Aden, D. Weissmann (red.), „La médiation linguistique: entre traduction et enseignement des langues vivantes”, s. 285–297.
Py B., 2004, Quelques remarques sur les notions d’exolinguisme et de bilinguisme, [w:] L. Gajo, M. Matthey, D. Moore & C. Serra (red), „Un parcours au contact des langues. Textes de Bernard Py commentés’’, „Langues et Apprentissages des Langues”, Paris, s. 187–200.
Py B., 2007, Apprendre une langue et devenir bilingue: un éclairage acquisitionniste sur les contacts de langues, „Journal of Language Contact – THEMA” 1, s. 93–100; www.jlc-journal.org.
Robrieux J.-J., 2000, Rhétorique et argumentation, Paris.
Sękowska E., 2010, Język emigracji polskiej w świecie. Bilans i perspektywy badawcze, Kraków.
SIF-P: L. Zaręba, Słownik idiomatyczny francusko-polski. Dictionnaire idiomatique français-polonais, Kraków 2006.
Tabouret-Keller A., 2005, „Avant-propos” Plurilinguismes : vers une prise en compte de leur hétérogénéité et complexité, „La linguistique” 2005/2, Vol. 41, s. 3–8. DOI: 10.3917/ling.412.0003.
Wilkoń A., 2002, Spójność i struktura tekstu, Kraków.
Włodarczyk H., 1997, Wykładniki wartości informacyjnej wypowiedzenia w j. polskim i francuskim (aspekt, określoność, modalność), „Revue des études slaves” LXX/1, p. 53–66.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
