Nierząd i inne „grzechy ohydne” w tłumaczeniach Biblii: eufemizacje i retusze w Mt 5,32, Mt 9,19 i Kpł 20,10-21
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.26.2020.48.02Keywords:
Bible translation, fornication, porneia, euphemismsAbstract
Fornication and Other “Awful Sins” in the Bible Translations. Euphemisms and Alterations on Matt 5:32, 9:19 and Lev 20:10-21
The paper shows confusion of theologians – both catholic and protestant – in all Polish and many other translations of fragments related to sexual relations, especially these contacts which were recognised uniquely as a cause of divorce. The considered translations tend to use archaic, euphemistic or imprecise vocabulary in the main text, adding often confusing and linguistically unacceptable footnotes. On the contrary, the analysed Italian and French translations are clear and intelligible. The Author shows, nevertheless, that the existing translations – not only in Polish, but also in Italian and French – of the Greek word porneia used in the Gospels are incoherent with those in the Old Testament, which is unacceptable. The Author also claims, on the basis of analysed texts, that even the best footnotes cannot replace a clear and intelligible translation in the main text.
Downloads
References
I. Przekłady Biblii
A. Katolickie
Biblia Jerozolimska dla wszystkich (2001), słowo wstępne ks. Zbigniew Kiernikowski, Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa.
Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Clementinam. Nova editio (1982), Biblioteca de Autores Cristianos, Madrid.
La Bible de Jérusalem (1973, 1998), Éditions du Cerf, Paris.
La Bible. Traduction Officielle Liturgique (2014), AELF-Éditions MAME, [online] https://www.aelf.org/bible.
La Sacra Bibbia (1971, 1974), Testo a cura della Conferenza Episcopale Italiana, Roma, [online] http://www.bibbia.net/.
La Sacra Bibbia (2008), Testo a cura della Conferenza Episcopale Italiana, Roma, [online] http://www.bibbia.net/.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie polskim W.O. Jakuba Wujka S.J. (1599, 1962), tekst poprawili i krótkim komentarzem opatrzyli ks. Stanisław Styś S.J. oraz ks. Władysław Lohn S.J. Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków. (BJW)
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, opracował zespół biblistów polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich (1965, 1971, 1980, 1999), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań–Warszawa, [online] https://biblia.deon.pl/.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych ze wstępami i komentarzami (1975), Księgarnia św. Wojciecha, Poznań.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem (2008), Edycja Świętego Pawła, Częstochowa.
B. Protestanckie
Biblia święta, tho iest, Księgi Starego y Nowego Zakonu, właśnie z Żydowskiego Greckiego y Łacińskiego, nowo na Polski ięzyk, z pilnością y wiernie wyłożone (1563), tzw. Biblia Brzeska, Brześć Litewski, [online] http://biblia-online.pl/Biblia/Brzeska.
Biblia Święta to jest Księgi Starego y Nowego Przymierza z Żydowskiego y Greckiego Języka na Polski pilnie y wiernie przetłumaczone (1632), tzw. Biblia Gdańska, [online] http://biblia-online.pl/Biblia/Gdanska/.
Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Nowy Przekład (1975), tzw. Biblia Warszawska, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa, [online] http://biblia-online.pl/.
Le Nouveau Testament de Notre Seigneur et Sauveur Jésus Christ avec les Psaumes (2007), The Gideons International et Société Biblique de Géneve.
Nowa Biblia Gdańska (2012), Szaron, Ustroń.
Nowy Testament. Przekład Odzyskiwania (2017), Living Stream Ministry, Anaheim.
Nowy Testament i Psalmy. Nowy Przekład (1994), The Gideons International, Towarzystwo Biblijne w Polsce.
Pismo Święte. Nowy Testament z księgami Psalmów i Przysłów (Uwspółcześniona Biblia Gdańska) (2009, 2013), Fundacja Wrota Nadziei, Toruń.
II. Bibliografia krytyczna
Berman, A. (1985), „La traduction et la lettre ou l’auberge du lointain”, [w:] idem, Les tours de Babel, Trans-Europ Repress, Paris.
Brzozowski, J. (2011), Stanąć po stronie tłumacza, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Chevalier, J-C., Delport, M.-F. (1995), L’horlogerie de Saint Jérôme, L’Harmattan, Paris.
Dąbrowska, A. (1993/2006), Eufemizmy współczesnego języka polskiego, Leksem, Łask.
Dąbrowska, A. (1998, 2006/2019), Słownik eufemizmów polskich, czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie, PWN, Warszawa.
Gadamer, H.-G. (2003), Język i rozumienie, wybór, przekład i posłowie Piotr Dehnel, Beata Sierocka, Aletheia, Warszawa.
Gorzkowski, A. (2020), „Marzenia biblisty”, Znak. 777.
La traduction juridique. Points de vue didactiques et linguistiques (2012), Mariette Meunier et al., dir. Publications du CEL, Lyon.
Majewski, M. (2013), Jak przekłady zmieniają Biblię, Orygenes, Kraków.
Piela, M. (2016), „Pierwsze wydanie Biblii Tysiąclecia w porównaniu z wydaniami późniejszymi”, [w:] Biblia Tysiąclecia jako wyzwanie. Język – kultura – duchowość, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów.
Steiner, G. (1975/2000), Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu (tłum. Olga Klubińska, Wojciech Klubiński), Universitas, Kraków.
Venuti, L. (1995, 2008), The Translator’s Invisibility. A History of Translation, Routledge, London–New York, https://doi.org/10.4324/9780203360064.
Wojciechowski, M. (2016), „Słabe punkty polskiego tłumaczenia Ewangelii w Biblii Tysiąclecia”, Biblica et Patristica Thoruniensia. 9(4), https://doi.org/10.12775/BPTh.2016.039.
III. Słowniki i encyklopedie
Mała encyklopedia prawa (1980), Zygmunt Rybicki, red. PWN, Warszawa.
Słownik języka polskiego (1983), Mieczysław Szymczak, red. PWN, Warszawa.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
