Co można zrobić ze strachu?

Symptomatyczna ucieczka w dosłowność

Authors

  • Marek Piela Uniwersytet Jagielloński

DOI:

https://doi.org/10.12797/MOaP.26.2020.48.05

Keywords:

Bible, translation, euphemism, symptom, Ezekiel

Abstract

What One Can Do in Fear – A Symptomatic Escape into Literalness

Proper interpretation of the expression used in Ezekiel 7:17; 21:12 is difficult, as the variety of meanings expressed the translations indicates. One of the obstacles to understanding these verses is a euphemism used by the prophet, namely mayim, literally “water”, here “urine”. Polish translators, in their desire to hide the coarse sense of the source text from a reader, replace the original non-verbal sign (involuntary urination as a symptom of terror) with milder symptoms of fear, or render the Hebrew euphemism literally as “water” what makes their translation incomprehensible. Translations into English and German clearly convey the coarse sense of the Hebrew expression, but not all of them seem to be acceptable in terms of a style. I suggest the expression zmoczą się ze strachu “they will wet themselves in fear” as the best Polish equivalent of the Hebrew euphemism.

Downloads

Download data is not yet available.

References

A. Przekłady Biblii

Biblia brzeska 1563 (2003), Kalwin Publishing – Collegium Columbinum, Clifton–Kraków. (BB)

Biblia Ekumeniczna to jest Pismo Święte […]. Przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 2017. (PE)

Biblia Sacra iuxta vulgatam versionem (1994), wyd. Bonifatius Fischer et al., Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart. (Vlg)

Biblia Święta to jest całe Pismo święte Starego i Nowego Testamentu z hebrajskiego i greckiego języka na polski pilnie i wiernie przetłómaczona, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa 1964 [przedruk Biblii Gdańskiej z 1632 r.]. (BG)

Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Przymierza (2019), tłum. Piotr Zaremba, Ewangeliczny Instytut Biblijny, Poznań. (Zaremba Lit)

Biblia to jest Pismo święte Starego i Nowego Przymierza. Przekład dosłowny […] z przypisami (2019), tłum. Piotr Zaremba, Ewangeliczny Instytut Biblijny, Poznań. (Zaremba Dosł)

Biblia to jest Pismo święte Starego i Nowego Testamentu. Nowy przekład, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa 1985. (NP)

Biblia w przekładzie księdza Jakuba Wujka z 1599 r. (1999), wyd. Janusz Frankowski, Vocatio, Warszawa. (Wujek)

Biblia, to jest Księgi Starego i Nowego Przymierza. In der Übersetzung des Simon Budny (1994), Hans Rothe, Friedrich Scholz, hrsg. F. Schöningh, Paderborn. (Budny)

Common English Bible, https://www.biblegateway.com/versions/Common-English-Bible-CEB/, 2.02.2020. (CEB)

Die Bibel in heutigem Deutsch. Die gute Nachricht des Alten und Neuen Testament (1995), Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart. (GN)

Ewangeliczny Instytut Biblijny, Poznań. (Zaremba Lit)

Good News Bible with the Deuterocanonical Books (1998), The Bible Societies / HarperCollins, Glasgow. (GNB)

International Standard Version, [online] https://biblehub.com/isv/, 2.02.2020. (ISV)

Księga Ezechiela. Tłomaczył i podług najlepszych źródeł objaśnił dr I. Cylkow, Kraków 1900, [online] https://polona.pl/item/ksiega-ezechiela-jechezkiel,ODk3ODA4OTM/4/#info:metadata. (Cylkow)

La Bible Ancien et Nouveau Testament Traduite de l’hébreu et du grec en français courant (1997), Alliance Biblique Universelle, Paris. (FC)

La Bible de Jérusalem (1998), Les Éditions du Cerf, Paris. (BJ)

Lexham English Bible, [online] https://www.biblegateway.com/versions/Lexham-English-Bible-LEB/, 2.02.2020. (LEB)

New English Translation, [online] https://www.biblegateway.com/versions/New-English-Translation-NET-Bible/, 2.02.2020. (NET)

New International Reader’s Version, [online] https://www.biblegateway.com/versions/New-International-Readers-Version-NIRV-Bible/, 2.02.2020. (NIRV)

New International Version, [online] https://www.biblegateway.com/versions/New-International-Version-NIV-Bible/, 2.02.2020. (NIV)

New World Translation of the Holy Scriptures Rendered from the Original Languages by the New World Bible Translation Committee, Revised 1984 (2006), Watchtower Bible and Tract Society of New York, New York. (NWT)

Peterson, E. H. (2002), The Message // Remix. The Bible in Contemporary Language, Navpress, Colorado Springs. (Peterson)

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych ze wstępem i komentarzami. Stary Testament, t. 1-3, ks. Michał Peter, red. Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1991-1992. (BP)

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, opracował zespół biblistów polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich, wyd. 1 (1965), wyd. 2 (1971), wyd. 3 (1990), wyd. 5 (2002), Pallottinum, Poznań. (BT)

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, tzw. Biblia Warszawsko-Praska (1998), tłum. ks. Kazimierz Romaniuk, wyd. 2, Kuria Biskupia Warszawsko-Praska, Warszawa. (BR2)

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem, oprac. zespół biblistów polskich z inicjatywy Towarzystwa Świętego Pawła, Święty Paweł, Częstochowa 2008. [ŚP]

Pismo święte Starego Testamentu, ks. Mirosław S. Wróbel, red., t. 11, cz. 1: Księga Ezechiela. Wstęp – przekład z oryginału. Komentarz – ekskursy, oprac. ks. Józef Homerski, Pallottinum, Poznań 2013. (Homerski)

Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata (1997), Watchtower Bible and Tract Society of New York, New York. (NŚ)

Septuaginta [b.r.], wyd. Alfred Rahlfs, Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart. (LXX)

Sperber, A. (1992), The Bible in Aramaic, t. 3: The Latter Prophets according to Targum Jonathan, E. J. Brill, Leiden. (Jonatan)

The Contemporary English Version. Uncorrected Proof (1995), Thomas Nelson Publishers, Nashville. (CEV)

The New English Bible (1970), Oxford University Press, Cambridge University Press, Oxford–Cambridge. (NEB)

B. Inne teksty źródłowe

QIsa, http://dss.collections.imj.org.il/isaiah [rękopis Izajasza z Qumran], 2.02.2020.

Babylonian Talmud, wyd. Zvi H. Preisler, Ketuvim Publishers, Yerushalayim 1998. (TB)

Cambridge MS Add.470.1, [online] https://cudl.lib.cam.ac.uk/view/MS-ADD-00470-00001/1 [rękopis Miszny], 2.02.2020.

Gardenarium [autor wypowiedzi opublikowanej 16.05.2016 na forum], [online] https://www.ogrodowisko.pl/watek/1874-nawozenie-zasilanie-trawnika?page=35, 15.05.2020.industrial_love, Industrial love, https://www.darkplanet.pl/Industrial-Love-46433.html, 15.05.2020.

Kaufmann A50, [online] http://kaufmann.mtak.hu/en/ms50/ms50-coll1.htm [rękopis Miszny], 2.02.2020.

Kodeks leningradzki, https://archive.org/details/Leningrad_Codex/mode/2up [rękopis Biblii Hebrajskiej], 2.02.2020.

Kodeks z Aleppo, [online] http://www.aleppocodex.org/ [rękopis Biblii Hebrajskiej], 2.02.2020.

Sztukowska, H. (2004), Fragmenty wspomnień wileńskiego obrońcy, Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, Bydgoszcz.

C. Cytowane opracowania

Brown, F., Driver, S. R., Briggs, Ch. A. (1997), The Brown-Driver-Briggs Hebrew and English Lexicon, Hendrickson, Peabody. (BDB)

Brzozowski, J. (2011), Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu, WUJ, Kraków.

Ben Jehuda, E. (1980), Milon halašon haʻivrit haješana wehaḥadaša, t. 6, Makor, Yerushalayim.

Block, D. I. (1997), The Book of Ezekiel. Chapters 1-24 (seria The New International Commentary on the Old Testament), Eerdmans, Grand Rapids–Cambridge.

Cook, E. M. (2017), Language Contact and the Genesis of Mishnaic Hebrew, [online] https://core.ac.uk/download/pdf/83939792.pdf, 2.02.2020.

di Trani, J. (2012), „Jeszaja mi-Trani”, w: Menachem Cohen, red. Mikra’ot gdolot haketer – Jechezkel, Bar-Ilan University, [online] https://www.mgketer.org/mikra/14/7/17/mg/66, 2.02.2020.

Dohun, K. (2015), „Dynamic Equivalence. Nida’s Perspective and Beyond”, Skase Journal of Translation and Interpretation. 8(1): 60-75, [online] http://www.skase.sk/Volumes/JTI09/pdf_doc/03.pdf, 2.02.2020.

Driver, G. R. (1953), „Some Hebrew Medical Expressions”, Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft. 65: 255-262.

Ellingworth, P., Mojola, A. (1986), „Translating Euphemisms in the Bible”, The Bible Translator. 37(1): 139-143, https://doi.org/10.1177/026009358603700105.

Fudala, J. (2019), „Tłumacz wobec literatury wulgarnej (na przykładzie twórczości Miodraga Bulatovicia)”, Rocznik przekładoznawczy. 14: 155-170, https://doi.org/10.12775/RP.2019.007.

Greenberg, M. (1983), Ezekiel 1-20. A New Translation with Introduction and Commentary. The Anchor Bible, Doubleday, New York.

Hejwowski, K. (2007), Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, PWN, Warszawa.

Kaufman, S. A. (1974), The Akkadian Influences on Aramaic. Assyriological Studies 19, The University of Chicago Press, https://www.academia.edu/884032/The_Akkadian_Influences_on_Aramaic, 1.04.2020.

Khan, G. (2013), „Ketiv and Qere”, [w:] Geoffrey Khan, red. Encyclopedia of Hebrew Language and Linguistics, t. 2, Brill, Leiden, 463-468.

Lust, J., Eynikel, E., Hauspie, K. (1996), A Greek-English Lexicon of the Septuagint. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart.

Majkiewicz, A. (2007), „Tabu w pracy tłumacza”, [w:] Piotr Fast, Natalia Strzelecka, red. Tabu w przekładzie, Śląsk, Katowice–Częstochowa, 25-40.

Maliszewski, J. (2007), „Wulgaryzmy – tabu w pracy tłumacza (na przykładzie angielskich tłumaczeń intralingwalnych)”, [w:] Piotr Fast, Natalia Strzelecka, red. Tabu w przekładzie, Śląsk, Katowice–Częstochowa, 41-59.

Muraoka, T. (2009), A Greek-English Lexicon of the Septuagint, Peeters, Louvain.

Naudé, J. A. (2000), „The Language of the Book of Ezekiel. Biblical Hebrew in Transition?”, Old Testament Essays. 13(1): 46-71, [online] https://journals.co.za/content/oldtest/13/1/AJA10109919_841, 2.02.2020.

Oppenheim, A. L. et al. (2004), The Assyrian Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago, t. 10(2), Chicago, [online] https://oi.uchicago.edu/research/publications/assyrian-dictionary-oriental-institute-university-chicagocad, 2.04.2020.

Payne Smith, R. (1901), Thesaurus Syriacus, t. 2, Oxford, [online] https://archive.org/download/Thesaurus-Syriacus 15.05.2020.

Piela, M. (2003), Grzech dosłowności we współczesnych polskich przekładach Starego Testamentu, WUJ, Kraków.

Słownik języka polskiego (1962), Witold Doroszewski, red., t. 4, Wiedza Powszechna, Warszawa. (Doroszewski)

Tokarz, B. (2007), Tabu i autocenzura w przekładzie, [w:] Piotr Fast, Natalia Strzelecka, red. Tabu w przekładzie, Śląsk, Katowice–Częstochowa, 7-23.

Ullendorff, E. (1978), The Bawdy Bible, Oxford, [online] https://www.ochjs.ac.uk/wp-content/uploads/2011/09/5th-Sack-Lecture-The-Bawdy-Bible.pdf, 2.02.2020.

Downloads

Published

2020-06-15

How to Cite

Co można zrobić ze strachu? : Symptomatyczna ucieczka w dosłowność. (2020). Między Oryginałem a Przekładem, 26(2/48), 87-108. https://doi.org/10.12797/MOaP.26.2020.48.05

Similar Articles

1-10 of 306

You may also start an advanced similarity search for this article.