Konstanty Majeranowski (1787–1851) jako wydawca i literat
DOI:
https://doi.org/10.12797/RK.2024.90.05Keywords:
free city of Krakow, Konstanty Majeranowski, publisher, man of letters, magazinesAbstract
KONSTANTY MAJERANOWSKI (1787‒1851) AS A PUBLISHER AND WRITER
Konstanty Majeranowski (1787–1851), who came from the Grójec area, was a well-known figure in the times of the Free City of Krakow (1815–1846). He worked in administration, and served as secretary in the Managing Committee for the Construction of the Tadeusz Kościuszko Monument. He is the author of a dozen or so original theatre plays based on historical motifs, using Krakow folklore, as well as many adaptations and translations of plays from French and German. He became famous as the publisher of Pszczółka Krakowska (The Krakow Little Bee), published between 1819 and 1821, as well as a dozen or so other periodicals, mainly of a literary and historical nature, which did not survive on the publishing market for too long. He filled the pages of these periodicals primarily with historical publications of his own authorship, but also published literary polemics and columns. Fascinated with the history and customs of Krakow, he created historical fictions related to this subject, aiming to emphasise the splendour of the former Krakow bourgeoisie. He was recognised as a skilled journalist who contributed to the revival of the periodical publishing market in Krakow, and an active publisher who also appreciated the need for political information. Between 1836 and 1848 he worked as a censor, a very strict one, and was suspected of spying for Russia.
References
Anczyc Władysław Ludwik, Życie i pisma, oprac. Marian Szyjkowski, Kraków 1909, t. 1.
Barycz Henryk, Wśród gawędziarzy, pamiętnikarzy i uczonych galicyjskich. Studia i sylwety z życia umysłowego Galicji w XIX w., t. 1, Kraków 1983.
Bąkowski Klemens, Dziennikarstwo krakowskie do roku 1848, „Rocznik Krakowski”, T. 8: 1906.
Bibliografia literatury polskiej, „Nowy Korbut”, t. 5, Oświecenie, oprac. Elżbieta Aleksandrowska i zespół, Warszawa 1967.
Bieniarzówna Janina, Z dziejów liberalnego i konspiracyjnego Krakowa (1833–1848), Biblioteka Krakowska, nr 106, Kraków 1948.
Bieńkowski Wiesław, Jan Maj – założyciel i pierwszy redaktor „Gazety Krakowskiej” w latach 1796–1831, „Prasa Współczesna i Dawna”, 1959, nr 1–2.
Bujak Jan, Informacja o książce i prasie w tygodnikach galicyjskich 1772–1900, Kraków 1989.
Bujak Jan, Pilichowska Bogdana, Lajkonik – dzieje i przemiany krakowskiego zwyczaju ludowego, „Prace Etnograficzne”, T. 21: 1986.
Cichoń Paweł, Dyrekcja Policji Wolnego Miasta Krakowa. Studium historyczno-prawne 1827–1846, Kraków 2014.
Czasopisma polskie, w: Encyklopedia powszechna, t. 6, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa 1861.
Danowska Ewa, Święcone u Chroberskiego, czyli długi żywot fałszerstwa, „Kraków. Miesięcznik Społeczno-Kulturalny”, 2015, nr 4.
Danowska Ewa, Konstanty Majeranowski – najsłynniejszy cenzor Wolnego Miasta Krakowa, w: Piętno władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa, red. Wanda Ciszewska-Pawłowska, Barbara Centek, Toruń 2020.
Demel Juliusz, Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa, Wrocław 1958.
Dubiecki Marian, Towarzystwo strzeleckie krakowskie. Monografia historyczna, Kraków 1902.
Dziennikarstwo polskie, w: Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana, Warszawa 1896, t. 18.
Dziki Sylwester, Czasopiśmiennictwo Rzeczypospolitej Krakowskiej (1815–1846), „Zeszyty Prasoznawcze”, R. 55: 2012, nr 4.
Estreicher Karol, Rys ogólny piśmiennictwa dramatycznego polskiego, „Dziennik Literacki”, 1846, nr 20.
Franke Jerzy, Polska prasa kobieca w latach 1820–1918. W kręgu ofiary i poświęcenia, Warszawa 1999.
Gawełek Franciszek, Boże Ciało w Krakowie i Konik zwierzyniecki. Ze studiów nad zabawami ludowymi, w: Konik zwierzyniecki, wianki i sobótki. Wybór pism, wstęp i aneks Franciszek Ziejka, Kraków 2010.
Girtler Kazimierz, Opowiadania. Pamiętniki z lat 1832–1857, t. 2, przedmowa i wybór tekstu Zbigniew Jabłoński, oprac. i przypisy Zbigniew Jabłoński, Jan Staszel, Kraków 1971.
Gordziałkowski Jan, Dzieje Komitetu Kopca Kościuszki (1820–1994), w: Kościuszce w hołdzie, Biblioteka Krakowska, nr 133, Kraków 1994.
Grabowski Ambroży, Literatura romantyczna w Krakowie (1827–1863). Zarys monograficzny, Kraków 2013.
Grabowski Ambroży, Wspomnienia, t. 2., wyd. Stanisław Estreicher, Biblioteka Krakowska, nr 41, Kraków 1909.
Gutkowski Tadeusz, Cenzura w Wolnem Mieście Krakowie 1832–1846, Biblioteka Krakowska, nr 49, Kraków 1914.
Homola Irena, Prasa galicyjska w latach 1831–1864, w: Prasa polska w latach 1661–1864, wyd. Jerzy Łojek, Warszawa 1976.
Jabłoński Zbigniew, Majeranowski Konstanty, w: Polski słownik biograficzny, t. 19, Wrocław 1974.
Jagoda Zenon, O literaturze i życiu literackim Wolnego Miasta Krakowa (1816–1846), Kraków 1971.
Jagoda Zenon, Życie literackie Rzeczypospolitej Krakowskiej, „Nauka dla Wszystkich”, Kraków 1969, nr 88.
Jarowiecki Jerzy, Prasa w Krakowie: tradycja i współczesność (część pierwsza do roku 1918), „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, T. 6: 2003, z. 1.
Jarowiecki Jerzy, Studia nad prasą polską XIX i XX wieku, Kraków 2006, t. 2.
Jarowiecki Jerzy, Kolasa Władysław Marek, Najważniejsze polskie gazety do wybuchu pierwszej wojny światowej w kontekście zabezpieczenia ich dla potomnych, w: Gazety: zasoby opracowanie, digitalizacja, promocja, red. Andrzej Jazdon, Aldona Chachlikowska, Poznań 2006.
Kempa Andrzej, Programy redakcyjne i dążności polskiej prasy literackiej w I ćwierćwieczu XIX wieku, „Prace Polonistyczne”, seria 27, 1971.
Krakowskie miscellanea kulturalno-obyczajowe z listów Stanisława Wodzickiego (1818–1824), oprac. Renata Żurkowa, „Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie”, R. 7–8: 1961–1962.
Kraushar Aleksander, Senator Nowosilcow i cenzura za Królestwa Kongresowego (1819–1829), Kraków 1911.
Krotos Wanda, Inspiratorska rola pism krakowskich z lat 1795–1830 w zakresie publikowania wydawnictw samoistnych, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, T. 194: 1998, Prace Bibliotekoznawcze, nr 9.
Krzyżanowski Julian, Historia literatury polskiej, Warszawa 1964.
Leżańska Krystyna, Początki działalności dziennikarskiej Hilarego Meciszewskiego, „Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie”, T. 22: 1976.
Literatura krajowa w dobie romantyzmu, t. 1, red. Maria Janion, Bogdan Zakrzewski, Maria Dernałowicz, Kraków 1975.
Łętowski Ludwik, Wspomnienia pamiętnikarskie, wstęp i przypisy Henryk Barycz, Wrocław 1952.
[Majeranowski Konstanty], Konik, „Pszczółka Krakowska”, R. 2: 1820.
[Majeranowski Konstanty], Wiadomość historyczna o pismach periodycznych w Polsce, „Flora Polska”, 1825, t. 5.
[Majeranowski Konstanty], Wiadomość historyczno-krytyczna o pismach periodycznych w Polsce od najdawniejszych czasów aż do roku 1826 alfabetycznie zebrana, „Flora Polska, czyli Rozrywki Przyjemne i Pożyteczne”, 1826, t. 5.
Misiowa Alina, Z dziejów krakowskiego czasopiśmiennictwa literackiego w latach 1832–1846, w: Książki, czasopisma, biblioteki Krakowa i Lwowa, red. Jerzy Jarowiecki, Kraków 1993.
Nowaczyński Adolf, Premiera sprzed lat stu, „Wiadomości Literackie”, 1935, nr 10.
Pilichowska Bogdana, Trwałość mitów i przekłamań w publicystyce na temat genezy wybranych krakowskich zwyczajów, w: Przed 100 laty i dzisiaj. Ludoznawstwo i etnografia między Wiedniem, Lwowem, Krakowem a Pragą. Materiały z sesji naukowej towarzyszącej LXXIV Walnemu Zgromadzeniu Delegatów PTL, Kraków, wrzesień 1998, Kraków 1999.
Romankówna Mieczysława, „Pszczółka Krakowska” (1819–1822), Biblioteka Krakowska, nr 101, Kraków 1939.
Rożek Michał, Kopiec Kościuszki w Krakowie, Kraków 1981.
Sinko Tadeusz, Sto dwadzieścia lat literatury krakowskiej, w: Kraków w XIX wieku, t. 2, Biblioteka Krakowska, nr 76, Kraków 1932.
Sokół Zofia, Kobiece czasopisma Krakowa i Lwowa w XIX wieku, w: Książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, red. Jerzy Jarowiecki, Kraków 1993.
Sosnowski Kazimierz, Poezya krakowska z czasów Wolnego Miasta, Biblioteka Krakowska, nr 20, Kraków 1901.
Stattler Wojciech Korneli, Przypomnienie starych znajomości. Na pamiątkę Klementynie z Zerbonich Stattler, „Kłosy”, 1873, nr 431.
Sudolski Zbigniew, Czasopiśmiennictwo w Galicji i Krakowie do Wiosny Ludów, w: Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831–1863, t. 1, Kraków 1975.
Tazbir Janusz, Od Haura do Izaury. Szkice o literaturze, Warszawa 1989.
Tazbir Janusz, Od Sasa do Lasa, Warszawa 2011.
Tazbir Janusz, Z dziejów fałszerstw historycznych w Polsce w pierwszej połowie XIX wieku, „Przegląd Historyczny”, 1966, t. 57.
Tokarska Anna, Książki, ludzie, idee. Kontakty kulturalne Górnego Śląska z Krakowem w dobie niewoli narodowej, Katowice 2003.
Tyrowicz Marian, Czynniki kalkulacyjne prasy polskiej w kraju 1772–1850, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, 1981, nr 1.
Tyrowicz Marian, Gieszkowski Stanisław, w: Polski słownik biograficzny, t. 7, Kraków 1948–1958.
Tyrowicz Marian, Organizacja redakcji w prasie i czasopiśmiennictwie polskim w I połowie XIX w., „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego”, R. 7: 1968, z. 2.
Tyrowicz Marian, Prasa Galicji i Rzeczypospolitej Krakowskiej 1772–1850. Studia porównawcze, Kraków 1979.
Tyrowicz Marian, Prasa krakowska w dziejach polskiego dziennikarstwa, „Zeszyty Prasoznawcze”, 1968, nr 1.
Tyrowicz Marian, Zagadnienie elementów treściowych i układu redakcyjnego w czasopiśmiennictwie galicyjskim i krakowskim 1772–1831, „Prasa Współczesna i Dawna”, 1958, z. 1.
Wóycicki Kazimierz Władysław, Wycieczka do Krakowa w maju (2–14) 1858 roku, w: Pisma zebrane, t. 1, wyd. Jozefat Ohryzko, Petersburg 1859.
Zaleska Zofia, Czasopisma kobiece w Polsce. Materiały do historii czasopism. Rok 1818–1937, Warszawa 1938.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
See more at Copyright & Licensing tab.
