Przysłowie Diabeł tkwi w szczegółach we współczesnej polszczyźnie
Retoryczność, mistyfikacja, stereotyp
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.11.2016.21.17Słowa kluczowe:
przysłowie, współczesna polszczyzna, stereotyp, dyskursAbstrakt
The proverb Diabeł tkwi w szczegółach ‘the devil is in the detail’ in contemporary Polish. Rhetoricity, mystification, stereotype
The paper is devoted to the functioning of the proverb diabeł tkwi w szczegółach in multi-genre texts of contemporary Polish. The author discusses the rhetoric potential of the phrase, used when there are problems with the realization of some undertaking. Senders like to use it in the beginning (in the title) and at the end of the text. The persuasive efficiency of an utterance containing the discussed phrase is raised by granting the status of a proverb to the sentence diabeł tkwi w szczegółach, and in particular, by garnishing it with such adjectives as dawne, stare, tradycyjne (‘ancient’, ‘old’, ‘traditional’), or a stylistic qualifier jak to mówią chłopi ‘as peasants say’. In actual fact, the antiquity and popularity of this maxim are a mistification. The last part of the paper is devoted to a reconstruction of the semantics of the proverb, especially with regard to the formally similar phrase bóg tkwi w szczegółach ‘the god is in the detail’.
Pobrania
Bibliografia
Berner J. (oprac.), 1992, Mądrej głowie dość… przysłowie, Łomża.
Czesak A., 2012, Mie, mi i naszemu kraju. Z dr. Arturem Czesakiem, językoznawcą z Uniwersytetu Jagiellońskiego, rozmawia Renata Radłowska, „Duży Format”, nr 6 (964), 9 II, s. 14–15.
Frankfurt H., 2008, O wciskaniu kitu, Warszawa.
Gasz A., 2013, Zarys gramatyki uogólnień na materiale aforyzmów (ujęcie polsko-rosyjskie), Katowice.
ISJP: M. Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego, t. I–II, Warszawa 2000.
Kolberg O., 1967, Dzieła wszystkie, t. 60: Przysłowia, oprac. S. Świrko, Wrocław.
Kozarzewska E., 1974, Przysłowia w kontekście, „Prace Filologiczne” XXV, s. 411–417.
Masłowscy D., W., 2003, Przysłowia polskie od A do Z, Warszawa.
MST: M. Kowalewski, Mały słownik teologiczny, Poznań – Warszawa – Lublin 1960.
NKPP: J. Krzyżanowski (red.), Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 1–4, Warszawa 1969–1978.
Pajdzińska A., 1988, Przysłowie we współczesnym tekście poetyckim, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” „Philologiae” t. VI, s. 333–342.
PSWP: H. Zgółkowa (red.), Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 1–50, Poznań 1994–2004.
Rakoczy M., 2014, Przysłowie, [w:] G. Godlewski, A. Karpowicz, M. Rakoczy, P. Rodak (red.), Od aforyzmu do zinu. Gatunki twórczości słownej, Warszawa, s. 401–406.
SNT: Léon-Dufour X. SJ, Słownik Nowego Testamentu, Poznań 1981.
STB: Léon-Dufour X. SJ (red.), Słownik teologii biblijnej, oprac. K. Romaniuk, Warszawa 1985.
Szpila G., 2000, Skamielina czy żywy organizm – przysłowie w prasie polskiej, [w:] G. Szpila (red.), Język trzeciego tysiąclecia. Zbiór referatów z konferencji, Kraków, 2–4 marca 2000, Kraków, s. 215–224.
Świerczyńscy D., A., 1995, Przysłowia w sześciu językach, Warszawa.
Świerczyńska D. (oprac.), 22009, Przysłowia są… na wszystko, Warszawa.
Zimny R., Nowak P., 2009, Słownik polszczyzny politycznej po roku 1989, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
