Gotyckie i renesansowe oraz manierystyczne kafle piecowe z wystroju pieców grzewczych klasztoru Dominikanów w Krakowie
DOI:
https://doi.org/10.36123/RK.2022.88.13Słowa kluczowe:
klasztor dominikanów w Krakowie, piec kaflowy, kafle garnkowe i płytowe, matryca ceramiczna, Grzegorz Kapłaniec, Bartosz z Kazimierza, hypocaustumAbstrakt
W prezentowanym artykule analizie stylistyczno-technologicznej oraz chronologicznej poddano duży zespół kafli piecowych odkrytych w trakcie prac wykopaliskowych na terenie klasztoru dominikanów w Krakowie. W wyniku badań archeologicznych wydzielono kilka grup chronologicznych kafli piecowych, z których najstarsze, w typie kafli garnkowych, można odnosić do 2. połowy XIV i XV wieku. Młodszą średniowieczną grupę stanowi wyjątkowy zespół późnogotyckich kafli płytowych z XV/XVI w. z bogatymi przedstawieniami figuralnymi. Najbogatszy pod względem motywów, stylistyki, kolorystyki technologii jest duży zbiór renesansowych kafli płytowych znalezionych na terenie klasztoru. Część wyrobów zduńskich z tego okresu udało się powiązać ze znanymi historycznie warsztatami takich mistrzów jak Grzegorz Kapłaniec z podkrakowskiego Piasku czy Bartosz z Kazimierza. Najmłodszą grupę analizowanych kafli stanowią egzemplarze zdobione manierystyczną stylistyką z 1. połowy XVII wieku. Artykuł zawiera też informację o domniemanych reliktach pieców do produkcji kafli oraz o funkcjonującym w klasztorze nowożytnym systemie grzewczym mieszanym złożonym z pieca kaflowego i pieca typu hypocuastum.
PlumX Metrics of this article
Bibliografia
Andrzejewska Aldona, Zespół kafli renesansowych z ratusza w Bytomiu, „Folia Archaeologica”, T. 27: 2010, https://doi.org/10.18778/0208-6034.27.07.
Google Scholar
Andrzejewska Aldona, Kajzer Leszek, Sprawozdanie z archeologiczno-architektonicznych badań weryfikacyjnych zespołu franciszkańskiego w Barczewie przeprowadzonych w 2003 roku, „Łódzkie Sprawozdania Archeologiczne”, T. 9: 2005.
Google Scholar
Andrzejewska Aldona, Kajzer Leszek, Zespół poklasztorny w Łąkach Bratiańskich koło Nowego Miasta Lubawskiego w świetle weryfikacyjnych badań terenowych, „Łódzkie Sprawozdania Archeologiczne”, T. 8: 2003.
Google Scholar
Andrzejewski Aleksander, Kajzer Leszek, Pietrzak Janusz, Opactwo cysterskie w Rudach w świetle badań archeologiczno-architektonicznych przeprowadzonych w latach 1992‒1993, w: Klasztor w kulturze średniowiecznej Polski, red. Anna Pobóg-Lenartowicz, Marek Derwich, Opole 1995.
Google Scholar
Andrzejewski Aleksander, Kajzer Leszek, Pietrzak Janusz, Zespół pocysterski w Jemielnicy na Śląsku Opolskim w świetle badań terenowych, „Folia Archaeologica”, T. 22: 1998, https://doi.org/10.18778/0208-6034.22.09.
Google Scholar
Augustyniak Jerzy, Cysterskie opactwo w Sulejowie, Łódź 2005.
Google Scholar
Andrzejewski Aleksander, Kajzer Leszek, Pietrzak Janusz, Piec grzewczy typu hypocaustum w klasztorze cystersów w Sulejowie, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 1990, t. 38, nr 3‒4.
Google Scholar
Andrzejewski Aleksander, Kajzer Leszek, Pietrzak Janusz, Zamek w Inowłodzu, Łódź 1992.
Google Scholar
Babińska Barbara, Kafle piecowe z XVI‒XVIII w. pozyskane z badań archeologicznych prowadzonych na terenie Gdańska w latach 1996‒2006, w: Stan badań archeologicznych miast w Polsce, Gdańsk 2009.
Google Scholar
Barber Richard W., Bestiary. Being an English version of the Bodleian Library, Oxford M.S. Bodley 764, Woodbridge 1993.
Google Scholar
Bis Wojciech, Ze studiów nad piecami typu hypocaustum z terenu ziem Polski, „Architectus”, 2003, nr 1–2 (13‒14).
Google Scholar
Blümel Fritz, Deutsche Öfen. Der deutsche Kunstofen von1480‒1910. Kachel- und Eisenöfen aus Deutschland, Österreich und der Schweiz, München 1965.
Google Scholar
Bochnak Adam, Mecenat Zygmunta Starego w zakresie rzemiosła artystycznego, Studia do Dziejów Wawelu, t. 2, Kraków 1961.
Google Scholar
Bochniak Andrzej, 500 lat Dzwonu Zygmunta, Katowice 2021.
Google Scholar
Bojęś-Białasik Anna, Piece w klasztorze Dominikanów w Krakowie. Badania w latach 2009–2010, w: Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. Anna Markiewicz, Marcin Szyma, Marek Walczak, Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, t. 13, Kraków 2013.
Google Scholar
Bojęś-Białasik Anna, Kwiatkowska-Kopka Beata, Średniowieczne urządzenia grzewcze w klasztorze cystersów w Jędrzejowie i augustianów-eremitów na Kazimierzu w Krakowie, „Wiadomości Konserwatorskie”, T. 25: 2009.
Google Scholar
Bojęś-Białasik Anna, Niemiec Dariusz, Medieval Ceramics Techniques in Architecture of Cracow’s Dominicans, „Forum Urbes Medii Aevi”, Brno 2015, nr 9.
Google Scholar
Bojęś-Białasik Anna, Niemiec Dariusz, Piece hypokaustyczne w klasztorach Małopolski. Wybrane przykłady pieców i systemów grzewczych od krytych podczas badań, „Wiadomości Konserwatorskie”, T. 59: 2019.
Google Scholar
Bojęś-Białasik Anna, Niemiec Dariusz, Piece i latryny. Z badań nad urządzeniami ogniowymi i sanitarnymi w klasztorach Małopolski, Kraków 2018.
Google Scholar
Bojęś-Białasik Anna, Niemiec Dariusz, Piece w klasztorze Dominikanów w Krakowie. Badania w latach 2009–2010, w: Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. Anna Markiewicz, Marcin Szyma, Marek Walczak, Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, t. 13, Kraków 2013, s. 341‒345.
Google Scholar
Markiewicz, Marcin Szyma, Marek Walczak, Strefa domu opackiego w klasztorze Cystersów w Mogile w świetle badań archeologiczno-architektonicznych w latach 2013‒2014, Dzieje i kultura cystersów w Polsce. Cistercium Mater Nostra studia et documenta, t. 3, red. Marcin Starzyński, Dariusz Tabor CR, Kraków 2016.
Google Scholar
Borowska-Antoniewicz Jadwiga, Odkrycie hypocaustum na Jasnej Górze. Przyczynek do nowego spojrzenia na zabudowania klasztorne, Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego, t. 1, Katowice 2009.
Google Scholar
Bubenko Tatiana, Tipologiâ i hronologiâ izrazcov Vitebskogo zamka XVI−XVIII vekov [Типология и хронология изразцов Витебского замка XVI−XVIII веков], w: Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionalizmy – podobieństwa – różnice, red. Maria Dąbrowska, Halina Karwowska, Białystok 2007.
Google Scholar
Burian Jiří, Katedrála sv. Víta na Pražském hradě, Praha 1980.
Google Scholar
Buśko Cezary, Średniowieczne piece typu hypocaustum na Śląsku, „Archaeologia Historica Polona”, T. 1: 1995.
Google Scholar
Chmiel Adam, Garncarze krakowscy, Kraków 1907, s. 21.
Google Scholar
Chmiel Adam, Kafle średniowieczne znalezione w Oświęcimiu, „Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej”, T. 2: 1905.
Google Scholar
Chmiel Adam, Wawel. Tom II. Materyały archiwalne do budowy zamku, „Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej”, t. 5: 1913.
Google Scholar
Czopek Sylwester, Renesansowe kafle z Będziemyśla, w: Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych.
Google Scholar
Materiały z konferencji – Rzeszów, 21‒23 IX 1993, Rzeszów 1994.
Google Scholar
Dąbrowska Maria, Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca XVIII wieku, Wrocław‒Warszawa 1987.
Google Scholar
Dąbrowska Maria, Kilka uwag metodycznych o rekonstrukcji pieców, „Archaeologia Historica Polona”, T. 15: 2005.
Google Scholar
Dąbrowska Maria, O siedemnastowiecznych kaflach i piecach z terenu ziem polskich, w: Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionalizmy – podobieństwa – różnice, red. Maria Dąbrowska, Halina Karwowska, Białystok 2007.
Google Scholar
Dąbrowska Maria, Oświetlenie i ogrzewanie średniowiecznych wnętrz zamkowych, „Archaeologia Historica Polona”, T. 14: 2004.
Google Scholar
Dębowski Teofil, „Kraków ‒ klasztor dominikanów. Sprawozdanie z nadzoru archeologicznego prac ziemnych prowadzonych w 1998 roku”, Kraków 1999, mps w archiwum MWKZ w Krakowie.
Google Scholar
Dębowski Teofil, „Kraków ‒ klasztor dominikanów. Wyniki nadzoru archeologicznego prac ziemnych, t. II. Inwentarz zabytków ruchomych”, Kraków 1997, mps w archiwum MWKZ w Krakowie.
Google Scholar
Die Heiligen Drei Könige. Mythos, Kunst und Kult, red. Manuela Beer, Iris Metje, Karen Straub, Saskia Werth, Köln–München 2014.
Google Scholar
Długoszewska Wiktoria, Pietrzak Janusz, Wstępna informacja o kaflach z Piotrkowa Trybunalskiego ze szczególnym uwzględnieniem zespołu pozyskanego w trakcie badań archeologicznych przeprowadzonych w 2005 roku, „Folia Archaeologica”, T. 27: 2010, https://doi.org/10.18778/0208-6034.27.09.
Google Scholar
Dryja Maryla, Pracownia garncarska z XVI wieku na ul. Loretańskiej 11 w Krakowie, w: Rzeczy i ludzie. Kultura materialna w późnym średniowieczu i w okresie nowożytnym. Studia dedykowane Marii Dąbrowskiej, red. Magdalena Bis, Wojciech Bis, Warszawa 2014.
Google Scholar
Dryja Maryla, Dryja Sławomir, Pozostałości pieca grzewczego z pierwszej ćwierci XVI wieku z badań przy ul. Św. Tomasza 34 w Krakowie, w: Rzeczy i ludzie. Kultura materialna w późnym średniowieczu i w okresie nowożytnym. Studia dedykowane Marii Dąbrowskiej, red. Magdalena Bis, Wojciech Bis, Warszawa 2014.
Google Scholar
Dworzaczek Włodzimierz, Hetman Jan Tarnowski. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego, Warszawa 1985.
Google Scholar
Dworzaczek Włodzimierz, Leliwici tarnowscy. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego. Wiek XIV‒XV, Warszawa 1971.
Google Scholar
Dymek Katarzyna, Renesansowe kafle z Zamku Wleń, „Przegląd Archeologiczny”, T. 41: 1993.
Google Scholar
Dymek Katarzyna, Średniowieczne i renesansowe kafle śląskie, Wrocław 1995.
Google Scholar
Estreicher Karol, Collegium Maius ‒ dzieje gmachu, Kraków 1968.
Google Scholar
Fajt Jiří, Royt Jan, Magister Theodoricus − dvorní malíř císaře Karla IV. Umělecká výzdoba posvátných prostor hradu Karlštejna, Praha 1997.
Google Scholar
Fenimore Cooper James, Zwierzęta symboliczne i mityczne, tłum. Anna Kozłowska-Ryś, Leszek Ryś, Poznań 1998.
Google Scholar
Firlet Elżbieta Maria, Smocza Jama na Wawelu, Kraków 1996, s. 130, 131, il. 100.
Google Scholar
Forstner Dorothea OSB, Świat symboliki chrześcijańskiej, tłum. i opr. Wanda Zakrzewska, Paweł Pachciarek, Ryszard Turzyński, Warszawa 1990.
Google Scholar
Frontczak Beata, Kafel płytowy wieńczący z tarczownikiem z herbem Ostoja, w: Piękno darowane. Dzieła ofiarowane Uniwersytetowi Jagiellońskiemu w zbiorach Collegium Maius, red. Jolanta Pollesch, Maciej Zdanek, Kraków 2014.
Google Scholar
Frontczak Beata, Kafel płytowy z tarczownikiem i herbem Ostoja, w: Kraków – europejskie miasto prawa magdeburskiego, Kraków 2007.
Google Scholar
Frontczak Beata, Kafel wieńczący z herbem Ostoja i tarczownikiem, w: Miasto bez murów. W 650. rocznicę lokacji Kleparza (1366‒2016), red. Marcin Baran, Kraków 2016, t. 2.
Google Scholar
Gabryś Dorota, Kafel łączący, w: Kraków. Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257‒1791, Kraków 2007.
Google Scholar
Gabryś Dorot, Kafel narożny łączący, w: Kraków. Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257‒1791, Kraków 2007.
Google Scholar
Gabryś Dorot, Kafel wieńczący z nasadnikiem, w: Kraków. Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257‒1791, Kraków 2007.
Google Scholar
Gabryś Dorot, Kafel wypełniający z przedstawieniem gryfa, w: Kraków. Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257‒1791, Kraków 2007.
Google Scholar
Garas Marta, Trzciński Łukasz, Badania archeologiczne na dziedzińcu Kolegium Jezuickiego w Chojnicach, „Zeszyty Chojnickie”, T. 25: 2010.
Google Scholar
Garas Marta, Trzciński Łukasz, Zespół kafli gotyckich z Ujazdu koło Tomaszowa Mazowieckiego, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, T. 27: 2010, https://doi.org/10.18778/0208-6034.27.11.
Google Scholar
Germanische Nationalmuseum i Stadtbibliothek im Bildungscampus Nürnberg: http://www.nuernberger-hausbuecher.de/, dostęp 2.11.2022.
Google Scholar
Głogowska Julia, Znaleziska kafli z badań na placu Teatralnym, „Archeologia Dawnej Warszawy”, T. 3: 2013.
Google Scholar
Góral Agnieszka, Renesansowe kafle z Polkowic na Śląsku, „Dolnośląskie Wiadomości Prahistoryczne”, T. 5: 1999.
Google Scholar
Grabowski Wojciech, Romanow Jerzy, Pocysterski zespół kościelno-klasztorny w Krzeszowie w świetle badań archeologiczno-architektonicznych w 2006 roku, „Z Otchłani Wieków. Pismo Poświęcone Pradziejom Polski”, T. 64: 2009, nr 1‒4.
Google Scholar
Grygiel Ryszard, Piece kaflowe typu rycerskiego wyrazem programu ideowego rezydencji późnośredniowiecznej i nowożytnej na terenie Wielkopolski, w: Rezydencje w średniowieczu i czasach nowożytnych, red. E. Opaliński, T. Wiślicz, Warszawa 2001.
Google Scholar
Gutowski Maciej, Komizm postaci błazna w polskiej sztuce gotyckiej, w: Treści dzieła sztuki, red. Magdalena Witwińska, Warszawa 1969.
Google Scholar
Hazlbauer Zdeněk, Historické kamnové kachle z Rabštejna nad Střelou, Praha 1995.
Google Scholar
Hazlbauer Zdeněk, Sygnatury garncarskie na gotyckich i renesansowych kaflach czeskich, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 2005, t. 53, nr 2.
Google Scholar
Hazlbauer Zdeněk, Zobrazení Ježíše v dětské podobě na českých gotických reliéfních kachlích, „Archaeologia Historica”, T. 21: 1996, s. 455‒458.
Google Scholar
Holčík Štefan, Stredoveké kachliarstvo, Bratislava 1978.
Google Scholar
Holl Imre, Ungarisch-polnische Beziehungen Aufgrund der Ofenkacheln (zweite Hälfte 15. – erste Hälfte 16. Jahrhundert), „Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae”, T. 55: 2004, https://doi.org/10.1556/AArch.55.2004.3-4.4.
Google Scholar
Jaworska Aleksandra, Orzeł biały – herb państwa polskiego, Warszawa 2003.
Google Scholar
Jaworski Grzegorz, Marcinkiewicz Kamila, Piekalski Jerzy, Siemianowska Sylwia, Badania na zamku Wleń. Budowle 6 i 7 na Zamku Górnym, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, T. 54: 2012. Kaczmarczyk Kazimierz, Księgi przyjeć do prawa miejskiego w Krakowie 1392‒1506, Kraków 1913.
Google Scholar
Kajzer Leszek, O kaflach z Modliszewic, czyli o piecach elity czasów wazowskich, „Folia Archaeologica”, T. 27: 2010, https://doi.org/10.18778/0208-6034.27.03.
Google Scholar
Kamińska Janina, Siedlątków, obronna siedziba rycerska z XIV wieku, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, 1969, nr 15.
Google Scholar
Kilarska Elżbieta, Kilarski Maciej, Kafle z terenu dawnych Prus Królewskich, Malbork 2009.
Google Scholar
Kilarska Elżbieta, Kilarski Maciej, Piec we Dworze Artusa w Gdańsku, „Ochrona Zabytków”, T. 47: 1994, nr 2.
Google Scholar
Kilarska Elżbieta, Kilarski Maciej, Wizerunki władców na renesansowych kaflach piecowych, w: Studia z historii sztuki i kultury Gdańska i Europy Północnej. Prace poświęcone pamięci Doktor Katarzyny Cieślak, Gdańsk 2003.
Google Scholar
Kilarska Elżbieta, Kilarski Maciej, W przededniu przebudowy pieca w dworze Artusa w Gdańsku, „Porta Aurea”, T. 1: 1992.
Google Scholar
Kluczwajd Katarzyna, Kafel z herbem Prus Królewskich, 1643, w: Klejnot w Koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich, Katalog, t. 2, red. Czesława Betlejewska, Gdańsk 2006.
Google Scholar
Kobielus Stanisław, Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze,, Warszawa 2002.
Google Scholar
Kobrzeniecka-Sikorska Grażyna, Kafle XVI‒XVII wieku z Lidzbarka Warmińskiego w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, w: Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych. Materiały z konferencji – Rzeszów, 21‒23 IX 1993, Rzeszów 1994.
Google Scholar
Kodeks dyploatyczny miasta Krakowa 1257‒1506. Część druga, trzecia i czwarta, wyd. Franciszek Piekosiński, Kraków 1882.
Google Scholar
Kostuch Bożena, Kafel miskowy, https://zbiory.mnk.pl/pl/wyniki-wyszukiwania/katalog/127207.
Google Scholar
Kostysz Julian, Warsztat zduński z w. XVI na Garbarach, „Rocznik Krakowski”, T. 30: 1938.
Google Scholar
Król Justyna, Kafle z badań archeologicznych podziemi Archikatedry Lubelskiej, „Archeologia Polski Środkowowschodniej”, T. 8: 2006.
Google Scholar
Krzywdziński Robert, Piece typu hypokaustum ze stanowiska 5 na ulicy Pańskiej, Archeologia Gdańska, t. 1, Gdańsk 2006.
Google Scholar
Kubina Jacek, Płuska Ireneusz, Kaplica Zygmuntowska na Wawelu – piękno zaklęte w kamieniu. Z dziejów królewskiego mauzoleum, Kraków 2018.
Google Scholar
Kuthan Jiří, Royt Jan, Katedrála sv. Víta, Václava a Vojtěcha. Svatyně českých patronů a králů, Praha 2011.
Google Scholar
Kvietok Martin, Mácelová Marta, Krása kachlíc. Vzácne neskorogotické a renesančné kachlice. Katalóg výstavy, Banská Bystrica 2013.
Google Scholar
Kwapieniowa Maria, Garncarze krakowscy (XIV‒XVIII w.), „Materiały Archeologiczne”, T. 12: 1972.
Google Scholar
Kwapieniowa Maria, Organizacja produkcji i zbytu wyrobów garncarskich w Krakowie w XIV‒XVIII w., w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV‒XVIII w.), Wrocław‒Warszawa‒Kraków‒Gdańsk 1976.
Google Scholar
Kwaśniewska Ewa, Ogrzewania hypokaustyczne na zamku w Dobczycach, „Materiały Archeologiczne”, T. 32: 2001.
Google Scholar
Kypta Jan, Žegklitz Jaromír, Gotické a renesanční kamnářstvi v českých zemích, w: Svĕt kachlových kamen. Kachle a kachlová kamna severozápadních Čech, Most 2017.
Google Scholar
Lasek Jolanta, Niemiec Dariusz, Renesansowe kafle z personifikacją Gramatyki z wystroju pieca wawelskiej rezydencji Tęczyńskich zwanej Rabsztynem, „Acta Archaeologica Waweliana”, T. 6: 2021.
Google Scholar
Loskotová Irena, Brněnské kamnové kachle období gotiky, Brno 2011.
Google Scholar
Lubelczyk Antoni, Grodzisko i zamek w Czudcu na terenie dawnej ziemi sandomierskiej w świetle badań archeologicznych w latach 2001−2010, Rzeszów 2017.
Google Scholar
Łużyniecka Ewa, Średniowieczny kościół i klasztor cysterski w Lubiążu, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1988, t. 33, z. 2.
Google Scholar
Mácelová Marta, Gotické kachľové pece z banskobystrickej radnice, „Archaeologia Historica”, T. 24: 1999.
Google Scholar
Mácelová Marta, Nepublikovaný súbor neskorogotických kachlíc z Dolnej ulice v Banskej Bystrici, „Archaeologia Historica”, T. 34: 2009.
Google Scholar
Majewski Marcin, Wojciechowska Iwona, Ceramika, Archeologia Stargardu, t. 4, Stargard 2019.
Google Scholar
Majewski Paweł, Mantykora. Wczesna historia encyklopedii, Warszawa 2022, https://doi.org/10.31338/uw.9788323555667.
Google Scholar
Marciniak-Kajzer Anna, Palenisko, kominek czy piec – urządzenia ogniowe w średniowiecznych dworach, w: Rzeczy i ludzie. Kultura materialna w późnym średniowieczu i w okresie nowożytnym, Warszawa 2014.
Google Scholar
Marciniak-Kajzer Anna, System grzewczy zamku w Narzymiu. Wstępna próba rekonstrukcji, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, T. 27: 2010, https://doi.org/10.18778/0208-6034.27.05.
Google Scholar
Masełkowska-Stępnik Ewa, Historia pewnej kamienicy: przyczynek do badań nad kaflarstwem poznańskim, „Kronika Miasta Poznania”, 1998, t. 66, nr 1.
Google Scholar
Mazur Dominika, Kafle piecowe jako źródło materialne i ikonograficzne ‒ znaczenie kafli w rekonstrukcji materialnych i niematerialnych aspektów życia codziennego dawnych społeczeństw, „Archaeologia Historica”, T. 39: 2014.
Google Scholar
Mazur Dominika, Ornamentyka wybranych kafli piecowych z Krakowa jako przyczynek do badań nad kulturą i społeczeństwem XV i XVI-wiecznego miasta, „Szkło i Ceramika”, 2015, t. 66, nr 2.
Google Scholar
Menoušková Dana, Motiv bájného gryfa na reliéfech moravskýcha slezských středověkých komorových kachlů, „Archaeologia Historica”, T. 34: 2009.
Google Scholar
Měřínský Zdeněk, Krása, která hřeje. Vyběrovy katalog gotickych a renesančnich kachlů Moravy a Slezska, Uherské Hradiště 2008.
Google Scholar
Miodońska Barbara, Rex regum i rex Poloniae w dekoracji malarskiej Graduału Jana Olbrachta i Pontyfikału Erazma Ciołka. Z zagadnień ikonografii władzy królewskiej w sztuce polskiej wieku XVI, Kraków 1979.
Google Scholar
Mirkowska Izabela, Wybrane kafle z zamku i miasta w Reszlu, woj. olsztyńskie, w: Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych. Materiały z konferencji – Rzeszów, 21‒23 IX 1993, Rzeszów 1994.
Google Scholar
Moskal Katarzyna, Calor Amicus, czyli o kaflu i piecu, Kraków 2010.
Google Scholar
Moskal Katarzyna, Kafle w zbiorach Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Kraków 2012. Mossakowski Stanisław, Kaplica Zygmuntowska (1515‒1533). Problematyka artystyczna i ideowa Mauzoleum Króla Zygmunta I, Warszawa 2007.
Google Scholar
Motylewska Izabela, Renesansowe kafle z zamku w Inowłodzu, Łódź 2008.
Google Scholar
Mrozowski Przemysław, O stylizacji orła białego w sztuce polskiej, w: Orzeł Biały – 700 lat herbu państwa polskiego, red. Stefan K. Kuczyński, Warszawa 1995.
Google Scholar
Mrozowski Przemysław, O sztuce i stylizacji heraldycznej w Polsce XIV‒XV wieku, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego. Seria Nowa”, T. 1: 1993.
Google Scholar
Muczkowski Józef, Mieszkania i postępowanie uczniów krakowskich w wiekach dawniejszych, Kraków 1842.
Google Scholar
Myszka Marian, Kraków, st. 2, ul. Św. Tomasza 32, gm. loco, woj. małopolskie, AZP 102-56, „Informator Archeologiczny. Badania 1999”, red. Dorota Csáky, Michał Bugaj, Warszawa 2011.
Google Scholar
Najstarsze księgi i rachunki miasta Krakowa, cz. 2, wyd. Franciszek Piekosiński, Józef Szujski, Kraków 1877.
Google Scholar
Nekuda Vladimír, Reichertová Květa, Středověká keramika v Čechách a na Moravě, Brno 1968.
Google Scholar
Niedźwiadek Radosław, Cztery zespoły kafli lubelskich z okresu od początku XVI do połowy XVII w., w: Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionalizmy – podobieństwa – różnice, red. Maria Dąbrowska, Halina Karwowska, Białystok 2007.
Google Scholar
Niemiec Dariusz, Die Sondagen im Bereich des Gartens des Augustinerinnen-Klosters in Kraków-Kazimierz, Skałeczna-Straße 10, w: Recherches Archeologiques de 1999‒2003, Kraków 2006.
Google Scholar
Niemiec Dariusz, Fragment kafla heraldycznego w wyobrażeniem orła, w: Kraków. Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791, Kraków 2007.
Google Scholar
Niemiec Dariusz, „Klasztor dominikanów w Krakowie, ul. Stolarska 12. Wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 2017‒2018 w Muzeum przy III wirydarzu”, Kraków 2019, mps w archiwum MWKZ w Krakowie.
Google Scholar
Niemiec Dariusz, Późnośredniowieczne i nowożytne zabytki z badań archeologicznych przeprowadzonych na Skałce w latach 2007−2008, w: Średniowieczny kościół na Skałce w Krakowie w świetle badań interdyscyplinarnych, red. Jacek Poleski, Kraków 2018.
Google Scholar
Niemiec Dariusz, Stara Synagoga z krakowskiego Kazimierza w świetle badań archeologicznych z lat 2014‒2016, „Krzysztofory”, T. 35: 2017.
Google Scholar
Niemiec Dariusz, Średniowieczna heraldyka polska w ceramice budowlanej z klasztorów dominikanów w Krakowie i Oświęcimiu, w: Dominikanie o Polsce i Polakach od XIII do XX wieku, red. Tomasz Gałuszka, Katarzyna Matyja, Poznań 2020.
Google Scholar
Niemiec Dariusz, Uniwersytet Krakowski w badaniach archeologicznych, w: Archeologiczne ślady Uniwersytetu Krakowskiego. Katalog wystawy w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
Google Scholar
Okoński Jerzy, Renesansowe kafle „Wawelskie” z zamku w Nowym Wiśniczu, „Rocznik Tarnowski”, T. 3: 1993.
Google Scholar
Olbrot Jadwiga, How to Heat a Medieval or Early Modern Monastery? Heating System in Monasteries in Poland, „KSIO”, T. 3: 2020.
Google Scholar
Olbrot Jadwiga, Late medieval and early modern heating devices in polish monasteries, w: Proceedings of the 1st & 2nd international doctoral student conference on archaeology (IDSCA), Zagreb 2021.
Google Scholar
Olbrot Jadwiga, Nowożytne urządzenia grzewcze w klasztorze dominikanów w Krakowie, „Hereditas Monasteriorum”, T. 8: 2016.
Google Scholar
Olbrot Jadwiga, O wytwórczości warsztatu W. Wojtygi na przykładzie kafla z klasztoru dominikanów w Krakowie, „Menhir”, 2017‒2019, nr 12.
Google Scholar
Olszewska Janina, Zabytkowe kafle Muzeum w Jarosławiu, Jarosław 1969.
Google Scholar
Opalińska Stanisława, 650 lat miasta Kazimierza, „Krzysztofory”, T. 13: 1986.
Google Scholar
Ortwein Augusta, Scheffers Augusta, 300 Tafeln zum Studium des Deutschen Renaissance- und Barockstils, Leipzig 1891.
Google Scholar
Orzechowski Stanisław, Żywot i śmierć Jana Tarnowskiego Kasztelana Krakowskiego, Hetmana Wielkiego Koronnego, Sanok 1855.
Google Scholar
Pavlík Čeněk, Draci na kachlích gotiky a renesance aneb kouzelný svět fantazie, „Archaeologia Historica”, T. 35: 2010.
Google Scholar
Pavlík Čeněk, Magický jednorožec a jeho ztvárnění na kachlích gotiky a renesance, „Archaeologia Historica”, T. 33: 2008.
Google Scholar
Piątkiewicz-Dereniowa Maria, Artystyczna ceramika europejska w zbiorach polskich, Warszawa 1991.
Google Scholar
Piątkiewicz-Dereniowa Maria, Bartosz z Kazimierza. Z dziejów krakowskiego kaflarstwa XVI w., „Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN”, T. XXIV: 1982, nr 2.
Google Scholar
Piątkiewicz-Dereniowa Maria, Die Hafnerkunst in Krakau zur Zeit der Renaissance, w: Polen im Zeitalter der Jagiellonen 1386‒1572, red. Gottfried Stangler, Franciszek Stolot, Wien 1986.
Google Scholar
Piątkiewicz-Dereniowa Maria, Kafle wawelskie okresu wczesnego renesansu, Studia do Dziejów Wawelu, t. 2, Kraków 1961.
Google Scholar
Pieradzka Krystyna, Garbary – przedmieście Krakowa (1363−1587), Kraków 1931.
Google Scholar
Poklewska-Koziełł Magdalena, Dekoration auf Ofenkacheln aus dem 16. Bis 18. Jahrhundert von den archäologischen Forschungen im ehemaligen Zisterzienserkloster in Bierzwnik – Woiwodschaft Westpommern, w: Kachle a kachlová kamna, Ústecký kraj 2018.
Google Scholar
Poksińska Maria, Badania nad kolorystyką XVI-wiecznego pieca kaflowego z Dworu Artusa w Gdańsku, „Ochrona Zabytków”, T. 41: 1988, nr 4.
Google Scholar
Poleski Jacek, Niemiec Dariusz, Woźniak Mateusz, Badania archeologiczne na terenie klasztoru oo. Paulinów na Skałce, „Alma Mater”, 2008, nr specjalny 109.
Google Scholar
Pospieszna Barbara, Kafle i piece kaflowe w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku, Malbork 2013.
Google Scholar
Pospieszna Barbara, Kafle piecowe z wieży przy kaplicy Św. Wawrzyńca w Malborku, w: Archaeologia et Historia Urbana, red. Roman Czaja, Grażyna Nawrolska, Marian Rębkowski, Janusz Tandecki, Elbląg 2004.
Google Scholar
Pospieszna Barbara, Późnośredniowieczne kafle z kościoła pod wezwaniem św. Walentego w Matarni pod Gdańskiem, w: Rzemiosło artystyczne. Materiały z Sesji Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, t. 2, red. Ryszard Bobrow, Warszawa 2001.
Google Scholar
Pospieszna Barbara, Zarys historii rzemiosła zduńsko-garncarskiego w Malborku od XV do pocz. XIX w., w: Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych. Materiały z konferencji – Rzeszów, 21‒23 IX 1993, Rzeszów 1994.
Google Scholar
Prinke Rafał T., History and Authorship of Splendor Solis, w: Splendor Solis. The Worlds Most Famous Alchemical Manuscript, London 2019.
Google Scholar
Przybyszewski Bolesław, Wypisy źródłowe do dziejów Wawelu z archiwaliów kapitulnych i kurialnych krakowskich 1501‒1515, Kraków 1965.
Google Scholar
Przybyszewski Bolesław, Wypisy źródłowe do dziejów Wawelu z archiwaliów kapitulnych i kurialnych krakowskich 1526‒1529, Kraków 1984, nr 283. Renner Joanna, Kafel ścienny? (fragment), w: Tyniec. Kultura i sztuka benedyktynów od wieku XI do XVIII, red. Klementyna Żurowska, Andrzej Włodarek, Kraków 1994.
Google Scholar
Przybyszewski Bolesław, Późnorenesansowe kafle wawelskie z motywem rozety w kwadracie, „Studia Waweliana”, 1992, t. 1. Ripa Cesare, Ikonologia, Kraków 2013.
Google Scholar
Rokosz Mieczysław, Dzwony i wieże królewskiej Katedry na Wawelu. Dzwon Zygmunta, Kraków 2021, https://doi.org/10.12797/9788381387804.
Google Scholar
Royt Jan, Mistr Ttřeboňského oltáře, Praha 2013.
Google Scholar
Rudy Maria, Zniszczenia i konserwacja renesansowych kafli Wielkiego Pieca z Dworu Artusa w Gdańsku, „Ochrona Zabytków”, T. 49: 1996, nr 3.
Google Scholar
Sas-Zubrzycki Jan, Kaflarstwo polskie, Lublin 1918.
Google Scholar
Słowiński Mirosław, Błazen. Dzieje postaci i motywu, Poznań 1990.
Google Scholar
Soukupová Markéta, Soukup Michal, Komorové kachle s náboženskými motivy – biblický král David, w: Svĕt kachlových kamen. Kachle a kachlová kamna severozápadních Čech, Most 2017.
Google Scholar
Spieralski Zdzisław, Jan Tarnowski 1488‒1561, Warszawa 1977.
Google Scholar
Splendor Solis. Alchemical treatises of Solomon Trismosin, London 1920, tabl. XXI; http://www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx?ref=harley_ms_3469_fs001r.,dostęp 14.09.2022.
Google Scholar
Stankiewicz Aleksander, Trzy zespoły kafli z zamku w Żywcu, „Krakowski Rocznik Archiwalny”, T. 18: 2012.
Google Scholar
Suchy Magdalena, Średniowieczny system grzewczy na terenie opactwa w Bierzwniku, woj. Zachodniopomorskie, „Zeszyty Bierzwnickie”, 2002, z. 4.
Google Scholar
Szewczyk-Wojtasiewicz Magdalena, Kafel miskowy o otworze kwadratowym, w: Kraków. Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791, Kraków 2007.
Google Scholar
Szewczyk-Wojtasiewicz Magdalena, Kafel wieńczący z herbem Sforzów, w: Kraków. Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791, Kraków 2007.
Google Scholar
Ślawska Gabriela, Ślawski Tadeusz, Garncarstwo i kaflarstwo w Bieczu od późnego średniowiecza do czasów współczesnych, w: Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych. Materiały z konferencji – Rzeszów, 21‒23 IX 1993, Rzeszów 1994.
Google Scholar
Świechowska Aleksandra, Kafle warszawskie, w: Szkice staromiejskie, Warszawa 1955.
Google Scholar
Świerz-Zaleski Stanisław, O piecach królewskich z roku 1525 mistrza Bartłomieja z Kazimierza na zamku wawelskim, „Rzeczy Piękne”, 1931, r. 10, nr 7‒12.
Google Scholar
Tazbir Janusz, Błazen – istota nieśmiertelna, w: Literatura – historia – dziedzictwo. Prace ofiarowane Profesor Teresie Kostkiewiczowej, Warszawa 2006.
Google Scholar
Tymonová Markéta, Výroba kamnářské keramiky v českých zemích a dílna v Opavě, „Archaeologia Historica”, T. 39: 2014.
Google Scholar
Vitanovský Michal, Encyklopedie kachlů v Čechach a ve Slezku. Ikonograficky atlas reliefů na kachlich gotiky a renesance, Praha 2004.
Google Scholar
Vitanovský Michal, Menoušková Dana, Kachlové formy z Prostějova – Kostelecké ulice. K technologickým a tvůrčím otázkám vzniku renesančních kachlových reliéfů, „Archeologické Rozhledy”, T. 62: 2010.
Google Scholar
Völlnagel Jörg, Harley MS. 3469: Splendor Solis or Splendour of the Sun – A German Alchemical Manuscript, eBLJ 2011, Article 8, s. 3, il. 6, https://www.bl.uk/eblj/2011articles/article8.html
Google Scholar
Wagner Martina, Böchmische Herrschaften auf sächsischen Kacheln, w: Kachle a kachlová kamna, Ústecký kraj 2018.
Google Scholar
Walczak Marek, Mistrz Teodoryk i czeskie malarstwo XIV wieku, Wielcy Malarze, t. 144, Kraków 2001.
Google Scholar
Wałowy Alina, Badania przy kościele i klasztorze oo. Karmelitów na Piasku w Krakowie w 1963 roku (wykop II), „Materiały Archeologiczne”, T. 25: 1990.
Google Scholar
Wawrzyniak Piotr, O kaflach i piecach w poznańskich domach, „Kronika Miasta Poznania”, 1999, t. 67, nr 4.
Google Scholar
Wilska Małgorzata, Błazen na dworze Jagiellonów, Warszawa 1998.
Google Scholar
Winiarska Katarzyna, Trojanowska Maria, Czarska Lucyna, Kot Beata, O kaflach, tudzież o garncarzach, kaflarzach i zdunach w Przemyślu, Przemyśl 2006.
Google Scholar
Zahel Dorota, Kafle średniowieczne i nowożytne w zbiorachMuzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, w: Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionalizmy – podobieństwa – różnice, red. Maria Dąbrowska, Halina Karwowska, Białystok 2007.
Google Scholar
Zisopulu-Bleja Kateriny, Kafle, w: Średniowieczny system obronny miasta Poznania. Odcinek północno-zachodni. Wyniki badań archeologicznych, Poznań 2013.
Google Scholar
Żaki Andrzej, Badania nad przedlokacyjnym Krakowem w latach 1965‒1969 (seria XIII i XIV), „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 24: 1972.
Google Scholar
Żemigała Maria, Ogrzewanie piecowe na zamku w Bolesławcu nad Prosną XIV‒XVII w., Łódź 1987.
Google Scholar
Żemigała Maria, Piec „herbowy” z XVI w. na zamku w Bolesławcu nad Prosną, „Acta Archaeologica Lodziensia”, T. 31: 1986.
Google Scholar
Strony internetowe
Google Scholar
http://muzeum-zamojskie.pl/z/karta2/karta3.php?id=2061
Google Scholar
https://hausbuecher.nuernberg.de/75-Amb-2-317b-71-r/data
Google Scholar
https://smb.museum-digital.de/singleimage?resourcenr=114968
Google Scholar
https://www.digitale-sammlungen.de/en/view/bsb00013106?page=18,19
Google Scholar
https://www.digitale-sammlungen.de/en/view/bsb11255737?page=185
Google Scholar
https://www.e-rara.ch/ebs/content/titleinfo/16618983
Google Scholar
https://www.nuernberger-hausbuecher.de/75-Amb-2-279-10-v/data
Google Scholar
https://zbiory.mnk.pl/pl/wyniki-wyszukiwania/zaawansowane/katalog/544176
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
