Kościół św. Wawrzyńca w Kazimierzu – kilka uwag o genezie, funkcjonowaniu, lokalizacji i likwidacji świątyni
DOI:
https://doi.org/10.12797/RK.2024.90.01Słowa kluczowe:
kościół św. Wawrzyńca, Kazimierz, Bawół, Kraków, kościoły obecnie nieistniejąceAbstrakt
W artykule przedstawiono dzieje nieistniejącego obecnie kościoła św. Wawrzyńca, pierwotnie zlokalizowanego w podkrakowskiej wsi Bawół, która po lokacji miasta \ Kazimierza została włączona w granice nowego miasta. Autor, wykorzystując dotychczasowe opracowania oraz zachowane źródła (dotychczas w znacznej części nieeksplorowane), nie tylko uzupełnił wiedzę o tej świątyni, ale również zweryfikował błędne informacje powielane w literaturze na temat kościoła. Dokonał nowych ustaleń na temat architektury, wyposażenia i daty zniesienia świątyni. Dzięki zastosowaniu technologii GIS autor dokonał również lokalizacji kościoła we współczesnej topografii miasta Krakowa.
PlumX Metrics of this article
Bibliografia
Atlas historyczny miast polskich, red. Roman Czaja, t. 5: Małopolska, z. 1: Kraków, red. Zdzisław Noga, Kraków 2007.
Google Scholar
Bałaban Majer, Dzieje Żydów w Krakowie i na Kazimierzu (1304–1868), t. 1: (1304–1655), Kraków 1913.
Google Scholar
Bałaban Majer, Dzieje Żydów w Krakowie i na Kazimierzu (1304–1868), t. 2: (1656–1868), Kraków 1936.
Google Scholar
Banach Jerzy, Dawne widoki Krakowa, Kraków 1967.
Google Scholar
Banasik Piotr, Trybuś Bartłomiej, Lokalizacja nieistniejących kościołów i cmentarzy we współczesnej topografii Krakowa, „Rocznik Krakowski”, T. 83: 2017.
Google Scholar
Baran Krzysztof, Uniwersytet Jagielloński od fundacji Kazimierzowskiej od schyłku XVIII wieku, w: Urbs Celeberrima. Księga pamiątkowa na 750-lecie lokacji Krakowa, red. Andrzej Grzybkowski, Zdzisław Żygulski, Teresa Grzybkowska, Kraków 2008.
Google Scholar
Barycz Henryk, Z zagadek Uniwersytetu Kazimierzowskiego w Krakowie, „Przegląd Zachodni”, 1952, nr 9–10.
Google Scholar
Bąkowski Klemens, Historya miasta Kazimierza pod Krakowem do XVI wieku, Kraków 1902.
Google Scholar
Bieniarzówna Janina, Kłoczyński Marcin, w: Polski słownik biograficzny, t. 13, red. Emanuel Rostworowski, Warszawa 1967–1968.
Google Scholar
Borowiejska-Birkenmajerowa Maria, Kształt średniowiecznego Krakowa, Kraków 1975.
Google Scholar
Cracovia Iudaeorum 3D, oprac. Eugeniusz Duda, Kraków 2013.
Google Scholar
Duma Paweł, Grób alienata. Pochówki dzieci nieochrzczonych, samobójców i skazańców w późnym średniowieczu i dobie wczesnonowożytnej, Kraków 2010.
Google Scholar
Dzieje Krakowa, t. 2: Kraków w wiekach XVI–XVIII, red. Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Józef Mitkowski, Kraków 1984.
Google Scholar
Eljasz-Radzikowski Walery, Kraków dawny i dzisiejszy, Kraków 1902.
Google Scholar
Encyklopedia Krakowa, red. Antoni H. Stachowski, Kraków 2000.
Google Scholar
Encyklopedia Krakowa, t. 1: A–M, red. Jacek Purchla, Kraków 2023.
Google Scholar
Estreicherówna Maria, Wykaz zniesionych kościołów, kaplic i klasztorów w Krakowie, w: Kalendarz Katolicki krakowski na r. 1889, Kraków 1889.
Google Scholar
Firlet Elżbieta Maria, Najstarsza panorama Krakowa, Kraków 1998.
Google Scholar
Friedberg Marian, Ród Łabędziów w wiekach średnich, Kraków 1925.
Google Scholar
Goras Magdalena, Zaginione gotyckie kościoły Krakowa, Kraków 2003.
Google Scholar
Grodziska-Ożóg Karolina, Cmentarz Rakowicki w Krakowie, Kraków 1987.
Google Scholar
Gromnicki Tadeusz, Świętopietrze w Polsce, Kraków 1908.
Google Scholar
Gwiazda Tomasz, Tempus edax rerum. Utracone kościoły Krakowa wzniesione w okresie od X do XVIII wieku. Katalog [CD-ROM], Rzeszów 2020.
Google Scholar
Gwiazda Tomasz, Tempus edax rerum. Utracone kościoły Krakowa wzniesione w okresie od X do XVIII wieku, Rzeszów 2020.
Google Scholar
Haratym Andrzej, Kraków (z miastami Kazimierzem i Kleparzem oraz przedmieściami i najbliższą okolicą), w: Mirosław Nagielski, Krzysztof Kossarzecki, Łukasz Przybyłek, Andrzej Haratym, Zniszczenia szwedzkie na terenie Korony w okresie potopu 1655–1660, Warszawa 2015.
Google Scholar
Jurek Tomasz, Panowie z Wierzbnej. Studium genealogiczne, Kraków 2006.
Google Scholar
Karpiński Andrzej, Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku i ich następstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe, Warszawa 2021.
Google Scholar
Karpiński Andrzej, W walce z niewidzialnym wrogiem: epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000.
Google Scholar
Komorowski Waldemar, Widoki portretowe Krakowa czasów staropolskich w badaniach historii miasta. Obraz, znak, symbol, tekst, „Zapiski Historyczne”, T. 84/1: 2019.
Google Scholar
Konieczna Wanda, Początki Kazimierza do r. 1419, w: Studia nad przedmieściami Krakowa, Biblioteka Krakowska, nr 94, Kraków 1938.
Google Scholar
Kracik Jan, Miasto zatrzymuje umarłych. Krakowskie nekropolie a kultura duchowa XVII–XVIII wieku, w: Z przeszłości Krakowa, red. Jan M. Małecki, Warszawa–Kraków 1989.
Google Scholar
Krasnowolski Bogusław, Krakowski Kazimierz. Historia i kultura, Biblioteka Krakowska, nr 168, Kraków 2022.
Google Scholar
Krasnowolski Bogusław, Lokacje i rozwój Krakowa, Kazimierza i Okołu. Problematyka rozwiązań urbanistycznych, w: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. Jerzy Wyrozumski, Biblioteka Krakowska, nr 150, Kraków 2007.
Google Scholar
Krasnowolski Bogusław, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV wieku, Część II: Katalog lokacyjnych układów urbanistycznych, Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Prace Monograficzne, nr 386, Kraków 2004.
Google Scholar
Krasnowolski Bogusław, Z badań nad architekturą i urbanistyką krakowskiego Kazimierza w okresie późnośredniowiecznym i nowożytnym, „Rocznik Krakowski”, T. 55: 1989.
Google Scholar
Krukowski Jan, Szkolnictwo parafialne Krakowa w XVII wieku, Kraków 2001.
Google Scholar
Krukowski Jan, Z dziejów szkolnictwa parafialnego Krakowa w okresie Odrodzenia, Kraków 1986.
Google Scholar
Kumor Bolesław, Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 2, Kraków 1999.
Google Scholar
Lorek Dariusz, Ocena doboru metod implementacji XIX-wiecznych map topograficznych do współczesnego układu współrzędnych w aplikacji QGIS, „Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią. Seria A: Geografia Fizyczna”, T. 68: 2017.
Google Scholar
Łatak Kazimierz, Średniowieczne pieczęcie wystawców kościelnych w zasobie archiwum klasztoru Bożego Ciała w Krakowie. Przyczynek do polskich badań sfragistycznych, „Textus et Studia”, 2021, nr 1 (25).
Google Scholar
Mała Encyklopedia Krakowa, red. Jan Adamczewski, Kraków 1996.
Google Scholar
Myszka Marian, Dawne cmentarze Krakowa w świetle badań archeologicznych, w: Cmentarz Rakowicki w Krakowie, „Krakowska Teka Konserwatorska”, T. 3: 2003.
Google Scholar
Niemiec Dariusz, Stara Synagoga z krakowskiego Kazimierza w świetle badań archeologicznych z lat 2014−2016, „Krzysztofory”, T. 35: 2017.
Google Scholar
Niemiec Dariusz, Starzyński Marcin, Zaginione kolegium. Gdzie król Kazimierz Wielki postanowił wznieść gmach dla Uniwersytetu? Dwugłos historyka i archeologa, „Alma Mater”, 2017, nr 197.
Google Scholar
Niewiński Andrzej, Przestrzeń kościelna w topografii średniowiecznego Krakowa. Próba syntezy, Lublin 2004.
Google Scholar
Odlanicki-Poczobutt Michał, Traczewska-Białek Zofia, Plan Kołłątajowski źródłem informacji o Krakowie, „Rocznik Krakowski”, T. 48: 1977.
Google Scholar
Ostoja tradycji, red. Elżbieta Długosz, Eugeniusz Duda, Anna Jodłowiec-Dziedzic, Dariusz Niemiec, Kraków 2016.
Google Scholar
Pianowski Zbigniew, Architektura monumentalna wczesnośredniowiecznego Krakowa, w: Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII w., red. Elżbieta Firlet, Kraków 2006.
Google Scholar
Poleski Jacek, Średniowieczny kościół św. Michała Archanioła i św. Stanisława i klasztor oo. Paulinów na Skałce w Krakowie w świetle badań archeologicznych z lat 2007–2008, w: Średniowieczny kościół na Skałce w Krakowie w świetle badań interdyscyplinarnych, red. Jacek Poleski, Kraków 2018.
Google Scholar
Radwański Kazimierz, 40 lat istnienia archeologicznej służby konserwatorskiej oraz 40 lat badań archeologicznych w Krakowie, „Materiały Archeologiczne”, T. 28: 1995.
Google Scholar
Radwański Kazimierz, Kraków przedlokacyjny. Rozwój przestrzenny, Kraków 1975.
Google Scholar
Radwański Kazimierz, Prace ratownicze prowadzone przez Konserwatora Zabytków Archeologicznych w Krakowie w latach 1955–
Google Scholar
, „Biuletyn Krakowski. Prace Konserwatorskie i Archeologiczne”, T. 1: 1959.
Google Scholar
Rajman Jerzy, Kraków. Zespół osadniczy, proces lokacji, mieszczanie do roku 1333, Kraków 2004.
Google Scholar
Rajman Jerzy, Średniowieczne patrocinia krakowskie, Kraków 2002.
Google Scholar
Rederowa Danuta, Studia nad wewnętrznymi dziejami Krakowa porozbiorowego (1796–1809). Część I, Zagadnienia urbanistyczne, „Rocznik Krakowski”, T. 34/2: 1958.
Google Scholar
Rożek Michał, Meandry kultury, czyli galimatias nie tylko krakowski, Kraków 2008.
Google Scholar
Rożek Michał, Nieistniejące kościoły Krakowa, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, R. 33: 1983.
Google Scholar
Rożek Michał, Straty kulturalne i artystyczne Krakowa w okresie pierwszego najazdu szwedzkiego (1655–1657), „Biuletyn Historii Sztuki”, T. 36/2: 1974.
Google Scholar
Samek Marta, Kościół SS. Dominikanek na Gródku a architektura Krakowa drugiej i trzeciej ćwierci XVII wieku, „Rocznik Krakowski”, T. 53: 1987.
Google Scholar
Sikora Franciszek, Bawół, w: Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, t. V: Małopolska – województwo krakowskie, cz. I, z. 1, opr. Zofia Leszczyńska-Skrętowa, Franciszek Sikora, Wrocław 1980.
Google Scholar
Starzyński Marcin, „Collegium desertum” – niedokończona fundacja uniwersytecka Kazimierza Wielkiego, „Roczniki Historyczne”, T. 82: 2016.
Google Scholar
Szady Bogumił, Zastosowanie systemów informacji geograficznej w geografii historycznej, „Polski Przegląd Kartograficzny”, T. 40/3: 2008.
Google Scholar
Świszczowski Stefan, Miasto Kazimierz pod Krakowem, Kraków 1981.
Google Scholar
Świszczowski Stefan, Założenie i rozwój miasta Kazimierza, „Biuletyn Krakowski”, T. 3: 1961.
Google Scholar
Talko-Hryncewicz Julian, Mieszkańcy Krakowa z X–XX wieku. Studjum antropo-bio-socjologiczne, Kraków 1926.
Google Scholar
Tobiasz Mieczysław, Bożogrobcy w Miechowie (w 800-lecie sprowadzenia zakonu do Polski), „Nasza Przeszłość”, T. 17: 1963.
Google Scholar
Tobiasz Mieczysław, Znaczenie bożogrobców miechowskich w kształtowaniu romańskiego Krakowa, „Analecta Cracoviensia”, T. 14: 1982.
Google Scholar
Tomkowicz Stanisław, Kołłątajowski plan Krakowa z roku 1785, „Rocznik Krakowski”, T. 9: 1907.
Google Scholar
Wilkaniec Agnieszka, Gałecka-Drozda Anna, Walerzak Miłosz, Rosada Agnieszka, Zastosowanie programów GIS w analizie historycznych założeń zieleni, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie”, T. 45: 2017.
Google Scholar
Wolski Marian, Nieistniejący kościół pod wezwaniem św. Jakuba Starszego na Kazimierzu, „Rocznik Krakowski”, T. 61: 1995.
Google Scholar
Wójcik Marek, Ród Gryfitów do końca XIII wieku. Pochodzenie, genealogia, rozsiedlenie, Wrocław 1993.
Google Scholar
Wyrozumska Bożena, Czy Jan Olbracht wygnał Żydów z Krakowa?, „Rocznik Krakowski”, T. 59: 1993.
Google Scholar
Wyrozumski Jerzy, Kraków do schyłku wieków średnich, Dzieje Krakowa, t. 1, red. Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Kraków 1992.
Google Scholar
Zaitz Emil, Zaitz Michał, Krakowski Kazimierz w badaniach archeologicznych, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe”, T. 35: 2017.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
