Rozmowy między wierszami – interakcje tłumacza z autorem w przypisach (i innych paratekstach) do tekstów literackich
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.25.2019.43.02Keywords:
author, translator’s loyalty, invisibility, literary translation, translatorAbstract
Conversations Between the Lines – Interactions Between the Translator and the Author in Footnotes (and Other Paratexts) to Literary Works
The article concerns footnotes to literary texts translated from English into Polish in which translators waive their invisibility and clearly underline their presence in the text, as if demanding attention and entering into dialogue with the author. The context for these considerations is provided by contemporary trends in literature, the concept of the death of the author, and the postulate of translator’s loyalty. A number of functions of footnotes are distinguished, e.g. correcting the author’s mistakes, adding information or guessing the author’s intentions. Also the form of the footnotes is peculiar: often stylistically or emotionally marked, humorous, sometimes ironic. The analysis of the collected material suggests that translators refuse to be invisible intermediaries or the author’s loyal servants, but become overt co-authors of the text who have power over it.
Downloads
References
Barthes, R. (1967), „The Death of the Author”, Aspen Magazine, 5/6, b.p., [on-line] http://www.ubu.com/aspen/aspen5and6/threeEssays.html#barthes – 20.09.2018.
Barthes, R. (1970), S/Z, Editions du Seuil, Paris.
Filiciak, M. (2002), „Druk kontra piksele. Hipertekst w literaturze”, w: Marecki, P. (red), Liternet. Literatura i internet, Rabid, Kraków, s. 119-126.
Frużyńska, J. (2012), Mapy, encyklopedie, fraktale. Hipertekstowe opowieści w prozie XX wieku, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Gałczyńska, K. (2014), Srebrna Natalia, Marginesy, Warszawa.
Henry, J. (2000), „De l’érudition à l’échec: la note du traducteur”, Meta. Journal des traducteurs/Meta. Translators’ Journal, 45, 2, s. 228-240, https://dx.doi.org/10.7202/003059ar. DOI: https://doi.org/10.7202/003059ar
Marecki, P. (2002), „Liternet”, w: Marecki, P. (red.), Liternet. Literatura i internet, Rabid, Kraków, s. 5-21.
Morel, M. (2006), Éloge de la traduction comme acte de lecture, Palimpsestes (hors série), s. 25-36, https://dx.doi.org/10.4000/palimpsestes.243. DOI: https://doi.org/10.4000/palimpsestes.243
Nord, C. (2007), „Function Plus Loyalty: Ethics in Professional Translation”, Génesis. Revista Científica do ISAG, 6, s. 7-17.
Papadima, M. (2011), „Głos tłumacza w peritekście jego przekładu: przedmowa, posłowie, przypisy i inne zwierzenia”, tłum. Tomasz Stróżyński, Między Oryginałem a Przekładem, 17, s. 13–34.
Skibińska, E. (2009), „O przypisach tłumacza: wprowadzenie do lektury”, w: Skibińska, E. (red.), Przypisy tłumacza, Księgarnia Akademicka, Wrocław–Kraków, s. 7-22.
Stróżyński, T. (2009), „Przypisy Boya tłumacza”, w: Skibińska, E. (red.), Przypisy tłumacza, Księgarnia Akademicka, Wrocław–Kraków, s. 49-73.
Sztorc, W. (2016). „Przypisy tłumacza w świetle teorii literatury hipertekstowej”, Między Oryginałem a Przekładem, 32, s. 121-134, https://dx.doi.org/10.12797/MOaP.22.2016.32.09. DOI: https://doi.org/10.12797/MOaP.22.2016.32.09
Źródła przykładów:
Adams, D. (1994), Autostopem przez galaktykę, tłum. P. Wieczorek, Zysk i S-ka, Poznań.
Auden, W.H. (2015), Wykłady o literaturze, tłum., wstęp i posłowie P. Nowak, Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego, Warszawa.
Ballard, J.G. (2010), Rzeźbiarze chmur, tłum. B. Drozdowski, L. Jęczmyk, R. Stiller, vis-à-vis/Etiuda, Kraków.
Burgess, A. (2007), Symfonia napoleońska, tłum. B. Drozdowski, vis-à-vis/Etiuda, Kraków.
du Maurier, D. (1997), Rodzina Delaneyów, tłum. A. Bańkowska, ALFA, Warszawa.
du Maurier, D. (2000), Generał w służbie króla, tłum. A. Bańkowska, Prószyński i S-ka, Warszawa.
du Maurier, D. (2000), Moje młode lata. Autobiografia, tłum. A. Bańkowska, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Durham, D.A. (2006), Duma Kartaginy, tłum. P. Korombel, Rebis, Poznań.
Gortner, C. W. (2010), Wyznania Katarzyny Medycejskiej, tłum. P. Korombel, Ksiażnica, Katowice–Poznań.
Greene, G. (2010), Nasz człowiek w Hawanie, tłum. Z. Skibniewska, Sonia Draga, Warszawa.
Hart, A. (1998), Herkules Poirot życie i czasy ~ biografia według Agathy Christie, tłum. A. Bańkowska, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Herriot, J. (2001), Wszystkie stworzenia, tłum. Z. Królicki, Zysk i S-ka, Poznań.
Housel, R., Irwin, W., Wisnewski, J.J. (red.) (2009), Zmierzch i filozofia. Wampiry, wegetarianie i pogoń za nieśmiertelnością, tłum. A. Krzysztoń, J. Urban, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Kenyon, S. (2011), Taniec z diabłem, tłum. M. Stępień, Wydawnictwo MAG, Warszawa.
Koestler, A. (2006), Call-girls, tłum. M. Kittel, Bellona, Warszawa.
Lewis, M.G. (1997), Mnich, tłum. Z. Sinko, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Lowry, M. (2003), Usłysz, Panie, z niebios, miejsca Twego, tłum. W. Brydak, Rebis, Poznań.
Martín D., L. (2013), Dom tajemnic, tłum. M. Kitowska, Bukowy Las, Wrocław.
Masterton, G., Clark, R., Williams, M. (1999), Świat Mastertona, tłum. P. Wieczorek, E. Ciszkowska, Albatros, Warszawa.
McKay, H. (2003), Wygnanki zakochane, tłum. Agnieszka Różańska, Amber, Warszawa.
Meyer, S. (2009), Księżyc w nowiu, tłum. J. Urban, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
Pratchett, T. (2015), Kiksy klawiatury. Eseje i nie tylko, tłum. P.W. Cholewa, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Vonnegut, K. (1994), Losy gorsze od śmierci, tłum. J. Rybicki, Amber, Warszawa.
Wangerin, W. (2007), Jezus, tłum. B. Stokłosa, Świat Książki, Warszawa.
White, K. (2010), Poeta kosmograf, tłum. K. Brakoniecki, Centrum Polsko-Francuskie Côtes d’Armor-Warmia i Mazury, Olsztyn.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2019 Weronika Sztorc
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
