Imperatyw konkretyzacji: Translatorskie modyfikacje a modele recepcji prozy Howarda Phillipsa Lovecrafta na przykładzie polskich tłumaczeń opowiadania "The Outsider"

Arkadiusz  Luboń

doi:10.12797/MOaP.27.2021.51.02

Authors

Arkadiusz Luboń Uniwersytet Rzeszowski https://orcid.org/0000-0002-9539-7973

DOI:

https://doi.org/10.12797/MOaP.27.2021.51.02

Keywords:

translational shift, reception, concretization, adaptation, weird fiction

Abstract

Imperative of Concretization: Translational Shifts and the Models of Reception of Howard Phillips Lovecraft’s Prose – The Case Study of "The Outsider" and its Polish Versions

The Article discusses translational reception of Howard Phillips Lovecraft’s prose in Poland on the example of his short story The Outsider. The gothic tale of a mysterious recluse visiting human society, in its original version, has no explicit interpretation due to the fact that the maincharacter’s identity is intentionally left by Lovecraft without precise and unambiguous explanation for its readers to determine. Polish versions, however, modified in the process of interlinguistic transfer, are aimed at concretization of the text, and thus solving this interpretational puzzle with different answers given by five translators (Grzegorz Iwanciw, Robert Lipski, Ewa Morycińska-Dzius, Mateusz Kopacz and Maciej Płaza), influenced by a variety of factors: image of the American writer, knowledge of his other literary works, implied readers of the translations and artistic trends popular in Polish literature.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

References

Wersje opowiadania The Outsider w kolejności ukazywania się
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (1926), „The Outsider”, [w:] H. P. Lovecraft (2018), The Complete Fiction Omnibus. The Early Years 1908–1925 (oprac. Finn J. D. John), PulpLit Productions, Corvallis, 225-231.
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (1989), „Odszczepieniec” (tłum. Grzegorz Iwanciw), Collaps. 29: 1-5.
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (1996), „Obcy”, [w:] H. P. Lovecraft, W poszukiwaniu nieznanego Kadath (tłum. Robert Lipski i Anna Ledwożyw), Wydawnictwo S. R., Warszawa, 49-59.
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (1999), „Przybysz”, [w:] H. P. Lovecraft, Coś na progu (tłum. Robert Lipski), Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań, 129-137.
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (2008), „Obcy”, [w:] Xavier Valls, red. Wielka księga strachu (tłum. Ewa Morycińska-Dzius), Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań, 56-59.
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (2011), „Obcy” (tłum. Mateusz Kopacz), H. P. Lovecraft. Polski serwis, [online] http://www.hplovecraft.pl, 20.06.2018.
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (2012), „Wyrzutek”, [w:] H. P. Lovecraft, Zgroza w Dunwich i inne przerażające opowieści (tłum. Maciej Płaza), Wydawnictwo Vesper, Poznań, 29-37.
View in Google Scholar

Literatura przedmiotu
View in Google Scholar

Adamowicz-Pośpiech, A. (2013), Seria w przekładzie. Polskie warianty prozy Josepha Conrada, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
View in Google Scholar

Aleksandrowicz-Pędich, L. (red.) (2009), W kanonie prozy amerykańskiej, t. 2: Z placu Waszyngtona do Domu z liści, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa.
View in Google Scholar

Balcerzan, E. (1998), Literatura z literatury (strategie tłumaczy), Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.
View in Google Scholar

Balcerzan, E. (1968), „Tłumaczenie poetyckie wśród kontekstów historycznoliterackich”, [w:] Maria Renata Mayenowa, Janusz Sławiński, red. Prace z poetyki poświęcone VI Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 32-59.
View in Google Scholar

Burzyńska, A., Markowski, M. P. (red.) (2007), Teorie literatury XX wieku. Antologia, SIW Znak, Kraków.
View in Google Scholar

Carroll, N. (2004), Filozofia horroru albo Paradoksy uczuć (tłum. Mirosław Przylipiak), Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
View in Google Scholar

Houellebecq, M. (2007), H. P. Lovecraft – Przeciw światu, przeciw życiu (tłum. Jacek Giszczak), Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
View in Google Scholar

Ingarden, R. (2007), „Z teorii dzieła literackiego”, [w:] Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, red. Teorie literatury XX wieku. Antologia, SIW Znak, Kraków, 43-72.
View in Google Scholar

James, M. R. (1976), Opowieści starego antykwariusza (tłum. Janina Mroczkowska), Wydawnictwo Literackie, Kraków.
View in Google Scholar

Joshi, S. T. (2010), H. P. Lovecraft. Biografia (tłum. Mateusz Kopacz), Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
View in Google Scholar

Kleczyński, R. (1989), „Wstęp”, Collaps. 29: strona nienumerowana.
View in Google Scholar

Kopacz, M. (2010), „«Odrażający, bluźnierczy Necronomicon», czyli o polskich przekładach Lovecrafta”, Czas Fantastyki. 2(23): 25-29.
View in Google Scholar

Kopaliński, W. (red.) (1987), Słownik mitów i tradycji kultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
View in Google Scholar

Krawczyk-Łaskarzewska, A. (2009), „Pomiędzy wiedzą a grozą – Hawthorne, Gilman, Bierce, Lovecraft”, [w:] Lucyna Aleksandrowicz-Pędich, red. W kanonie prozy amerykańskiej, t. 2: Z placu Waszyngtona do Domu z liści, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa, 30-46.
View in Google Scholar

Lem, S. (1976), „Posłowie”, [w:] M. R. James, Opowieści starego antykwariusza (tłum. Janina Mroczkowska), Wydawnictwo Literackie, Kraków, 231-233.
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (2013), Koszmary i fantazje. Listy i eseje (tłum. Mateusz Kopacz), Wydawnictwo Sine Qua Non, Kraków.
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (2017), W górach szaleństwa i inne opowieści (tłum. Robert Lipski, Ryszard Grzybowski et al.), Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
View in Google Scholar

Lovecraft, H. P. (2018), Wyzwanie z innego świata (tłum. Radosław Jarosiński i Mateusz Kopacz), Wydawnictwo IX, Kraków.
View in Google Scholar

Mikulski, J. (2013), „Howard Phillips Lovecraft: autor, dzieło i jego recepcja wydawnicza w Polsce. Zarys problematyki”, Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia o Książce i Informacji. 32: 31-43.
View in Google Scholar

Misterek, D. (1998), „Typy przestrzeni w prozie Howarda Philipsa Lovecrafta”, Literatura i Kultura Popularna. 7: 121-130.
View in Google Scholar

Musiał, Ł. (2015), „Lovecraft i jego brat”, Przegląd Polityczny. 132: 70-77.
View in Google Scholar

Olkusz, K. (2008), „Świat według potwora, czyli gra z toposem «Obcego» w opowiadaniu «Przybysz» Howarda Phillipsa Lovecrafta”, Studia Filologiczne (Racibórz). 2: 185-194.
View in Google Scholar

Petoia, E. (2004), Wampiry i wilkołaki. Źródła, historia, legendy od antyku do współczesności (tłum. Aneta Pers et al.), TAiWPN Universitas, Kraków.
View in Google Scholar

Pęczak, M. (2016), „Literatura kosmicznego strachu”, Polityka. 31(3070): 80-82.
View in Google Scholar

Płaza, M. (2012), „W przeddzień potwornego zmartwychwstania”, [w:] H. P. Lovecraft, Zgroza w Dunwich i inne przerażające opowieści (tłum. Maciej Płaza), Wydawnictwo Vesper, Poznań, 761-792.
View in Google Scholar

Skwara, M. (2010), „Translatologia a komparatystyka. Serie przekładowe jako problem komparatystyczny”, Rocznik Komparatystyczny. 1: 7-51.
View in Google Scholar

Skwara, M. (2014), „Wyobraźnia badacza – od serii przekładowej do serii recepcyjnej”, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka. 23(43): 99-117, https://doi.org/10.14746/pspsl.2014.23.6 DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2014.23.6
View in Google Scholar

Szkłowski, W. (1986), „Sztuka jako chwyt” (tłum. Ryszard Łużny), [w:] Stefania Skwarczyńska, red. Teoria badań literackich za granicą. Antologia, t. 2, cz. 3, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 10-28.
View in Google Scholar

Valls, X. (red.) (2005), El gran libro del miedo, Parramón, Barcelona.
View in Google Scholar

Valls, X. (red.) (2008), Wielka księga strachu (tłum. Ewa Morycińska-Dzius), Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
View in Google Scholar

Zwoliński, M. (2009), The Peculiar Horror of Howard Philips Lovecraft, [w:] Sławomir Wącior, red. Literary Liaisons. Text – Culture – Society, Wydawnictwo KUL, Lublin, 169-184.
View in Google Scholar

Netografia
View in Google Scholar

H. P. Lovecraft. Polski serwis, [online] http://www.hplovecraft.pl, 10.01.2019.
View in Google Scholar

Słownik języka polskiego PWN, [online] http://www. sjp.pwn.pl, 10.01.2019.
View in Google Scholar

Słownik Merriam-Webster, [online] http://www.merriam-webster.com, 10.01.2019.
View in Google Scholar

The H. P. Lovecraft Archive, [online] http://www.hplovecraft.com, 10.01.2019.
View in Google Scholar

Imperatyw konkretyzacji

Translatorskie modyfikacje a modele recepcji prozy Howarda Phillipsa Lovecrafta na przykładzie polskich tłumaczeń opowiadania "The Outsider"

Authors

DOI:

Keywords:

Abstract

Downloads

PlumX Metrics of this article

References

Downloads

Published

How to Cite

Issue

Section

License

scimago

Current Issue

homepage