Powtórzenie w oryginale, powtórzenie w przekładzie
Uwagi o zjawisku repetycji na materiale "Dukli" Andrzeja Stasiuka i jej wersji francuskiej
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.27.2021.51.05Keywords:
translation criticism, repetition, style, Andrzej StasiukAbstract
Repetition in Original Work, Repetition in Translation: Remarks onthe Phenomenon of Repetition on the Example of Dukla by Andrzej Stasiuk and Its French Translation
The objective of the present article is to analyze the translational solutions applied to repetitions in the French translation of the Dukla novel by Andrzej Stasiuk. Based on the classification elaborated by Adam Dobaczewski (2018), we diversified two groups in the selected Polish materials: intra-sentence repetitions and inter-sentence repetitions. The intra-sentence repetitions were then divided into two subgroups. The first one included systemic repetitions, i.e. those that were the predetermined code units of the respective language. The other subgroup included supra-language operations, which were the result of text-creative mechanisms that were independent from the specific language system. The results of our analysis undermine the existing belief that supra-langue repetitions are easily translatable. Even when these elements are not subject to potential blocking by limitations of grammar, their translation – or more frequently – disappearance, depend on stylistic considerations and/or arbitrary decisions madeby the translator.
Downloads
References
Antoniak, D. (2005), „Reduplikacje jako uniwersalium językowe”, Investigationes Linguisticae. 12: 1-16, https://doi.org/10.14746/il.2005.12.2. DOI: https://doi.org/10.14746/il.2005.12.2
Arystoteles (2008), Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka (tłum. Henryk Podbielski), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Baker, M. (1996), „Corpus-Based Translation Studies. The Challenges that Lie Ahead”, [w:] Harold Somers, red. Terminology, LSP and Translation. Studies in Language Engineering in Honour of Juan C. Sager, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam–Philadelphia, 175-186, https://doi.org/10.1075/btl.18.17bak. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.18.17bak
Baubeau-Toucheron, A. (2015), Grammaire et stylistique. 1er et 2e cycles universitaires, CAPES de lettres, Ellipses, Paris.
Berman, A. (1999), La Traduction et la Lettre ou l’auberge du lointain, Seuil, Paris.
Boniecka, B. (2007), „Rzecz w jasności wypowiedzi”, [w:] Barbara Boniecka, Stanisław Grabias, red. Potoczność a zachowania językowe Polaków, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, 73-88.
Bralewski, D. (2003), „Traducteur face à la répétitivité”, Romanica Cracoviensia. 3: 24-40.
Chevalier, J.-C., Delport, M.-F. (2010), Jérômiades. Problèmes linguistiques de la traduction, II, L’Harmattan, Paris.
Chevalier, J.-C., Delport, M.-F. (1995), L’Horlogerie de saint Jérôme. Problèmes linguistiques de la traduction. L’horlogerie de Saint Jérôme, L’Harmattan, Paris.
Dobaczewski, A. (2018), Powtórzenie jako zjawisko tekstowe i systemowe. Repetycje, reduplikacje i quasi-tautologie w języku polskim, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Dobaczewski, A. (2015), „Prozodia układów repetycyjnych”, [w:] Magdalena Danielewiczowa, Joanna Bilińska, Katarzyna Doboszyńska-Markiewicz, Joanna Zaucha, red. Sens i brzmienie, Wydawnictwo UKSW, Warszawa, 89-101.
Dobaczewski, A., Sobotka, P., Żurowski, S. (2018), Słownik reduplikacji i powtórzeń polskich. Od zleksykalizowanych podwojeń do regularnych układów repetycyjnych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Fordoński, K. (2007), „Kanadyjka czy dwójka ze sternikiem. Kilka słów o redakcji przekładu”, [w:] Ola Kubińska, Wojciech Kubiński, red. Przekładając nieprzekładalne, t. 3: O wierności, Gdańsk, 95-101.
Frankowiak, A. (2011), „«Wszystko zaczynało się od mojej obecności». Sekretny przekaz prozy Andrzeja Stasiuka”, Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej. 17: 71-82, https://doi.org/10.18318/napis.2011.1.7. DOI: https://doi.org/10.18318/napis.2011.1.7
Gardes-Tamine, J., Hubert, M.-C. (1996), Dictionnaire de critique littéraire, Armand Colin, Paris.
Głowiński, M., Kostkiewiczowa, T., Okopień-Sławińska, A., Sławiński, J. (2000), Słownik terminów literackich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Grevisse, M. (1993), Le bon usage. Grammaire française, Duculot, Paris–Louvain-la-Neuve.
Halliday, M. A. K., Hasan, R. (1976), Cohesion in English, Longman, London.
Kotler, É. (2004), „Crime et châtiment dans les Vengeances. L’expression du renversement (Agrippa d’Aubigné)”, L’Information Grammaticale. 101: 18-23, https://doi.org/10.3406/igram.2004.2570. DOI: https://doi.org/10.3406/igram.2004.2570
Kozak, J. (2009), Przekład literacki jako metafora. Między logos a lexis, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kurkowska, H., Skorupka, S. (2001), Stylistyka polska. Zarys, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Laurent, M. (1997), „L’écriture «impressionniste» de Tadeusz Konwicki dans un français «cartésien»”, Romanica Wratislaviensia. 44: 53-67.
Laurent, M. (2012), „Le mystère irréductible de l’oeuvre quand la figure du traducteur se démultiplie”, Romanica Wratislaviensia. 59: 347-359.
Lech, J. (2017), W kręgu autobiografizmu i eseizowanej prozy. Twórczość prozatorska Andrzeja Stasiuka w latach 1992-2010. Niepublikowana praca doktorska, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów.
Majkiewicz, A. (2010), „Strategia tłumacza między «polityką» wydawcy a pracą redaktora”, Między Oryginałem a Przekładem. 16: 131-151.
Marco, J. (2014), „Taking Stock. A Critical Overview of Research on (Universal) Features of Translated Language”, [w:] María Teresa Sánchez Nieto, red. Corpus-Based Translation and Interpreting Studies. From Description to Application, Frank & Timme, Berlin, 53-76.
Mitura, M. (2018), Pasja mediacji. Tłumaczenie jako metaoperacja we francuskich przekładach Maryli Laurent, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Molinié, G. (1986), Eléments de stylistique française, PUF, Paris.
Molinié, G. (1994), „Problématique de la répétition”, Langue française. 101: 102-111, https://doi.org/10.3406/lfr.1994.6335. DOI: https://doi.org/10.3406/lfr.1994.6335
Polański, K. (red.) (1999), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Scenografia bez spektaklu, [online], https://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=47241, 12.02.2020.
Stasiuk, A. (2011), Dukla, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Stasiuk, A. (2003), Dukla (tłum. Agnieszka Żuk i Laurent Alaux), Christian Bourgois Editeur, Paris.
Stasiuk, A. (2001), Zima, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Stolz, C. (2006), Initiation à la stylistique, Ellipses, Paris.
Toury, G. (1995), Descriptive Translation Studies and Beyond, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam–Philadelphia, https://doi.org/10.1075/btl.4. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.4
Wierzbicka, A. (1999), „Włoska reduplikacja. Pragmatyka międzykulturowa i semantyka illokucyjna”, [w:] A. Wierzbicka, Język – umysł – kultura, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 270-299.
Wilkoń, A. (2002), Spójność i struktura tekstu. Wstęp do lingwistyki tekstu, TAiWPN Universitas, Kraków.
Yilmaz, S. (2015), „Un fait linguistique propre à l’oral. La répétition de mot dans l’interaction verbale”, Białostockie Archiwum Językowe. 15: 469-476, https://doi.org/10.15290/baj.2015.15.31. DOI: https://doi.org/10.15290/baj.2015.15.31
Zdunkiewicz-Jedynak, D. (2008), Wykłady ze stylistyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Żydek-Bednarczuk, U. (2005), Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, TAiWPN Universitas, Kraków.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
