Refrakcja refrakcji

Teoria przekładu Andrzeja Buszy na tle kanonu współczesnej translatologii

Authors

  • Arkadiusz Luboń Uniwersytet Rzeszowski

DOI:

https://doi.org/10.12797/MOaP.29.2023.59.05

Keywords:

refraction, poetry translation, semantic shift, Andrzej Busza, André Lefevere

Abstract

REFRACTING THE REFRACTION: ANDRZEJ BUSZA’S TRANSLATION THEORY AND THE CANON OF CONTEMPORARY TRANSLATION STUDIES

The article discusses the less-known theory of translation put forward by Andrzej Busza – a Polish-Canadian writer and translator, professor of University of British Columbia and co-founder of “Kontynenty” group in London. Busza, also esteemed as a poet and scholar studying the writings of Joseph Conrad, presented his views on translation theory in his essay published in Polish in 1983. Although the essay discusses the issue of semantic refraction in poetry translation, Busza’s interpretation of the term is different from the one proposed year earlier (1982) by André Lefevere. Thus, the article provides a comparative analysis of both ideas, viewing Busza’s concept as the first contemporary variant of the notion of “refraction” in Polish translation studies.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

References

Balcerzan, E., Rajewska, E. (red.) (2007), Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440-2005. Antologia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
View in Google Scholar

Barańczak, S. (2004), Ocalone w tłumaczeniu, Wydawnictwo a5, Kraków.
View in Google Scholar

Bartos, E. (2019), „Mikrokosmologia. O poetyckiej wyobraźni Andrzeja Buszy”, [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red. Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice– Rzeszów: 171-190.
View in Google Scholar

Białoszewski, M. (1974), The Revolution of Things: Selected Poems (tłum. Andrzej Busza, Bogdan Czaykowski), Charrioteer Press, Washington.
View in Google Scholar

Brzostowska-Tereszkiewicz, T. (2015), „Przekład modernistyczny: modele i opozycje”, [w:] Włodzimierz Bolecki, Wojciech Soliński, Maciej Gorczyński, red. Współczesne dyskursy konfliktu. Literatura – język – kultura, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa: 45-90.
View in Google Scholar

Bukowski, P., Heydel, M. (2009), „Przekład – język – literatura”, [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków: 5-37.
View in Google Scholar

Busza, A. (1971), Astrologer in the Underground (tłum. Jagna Boraks, Michael Bullock), Ohio University Press, Ohio.
View in Google Scholar

Busza, A. (1983), „O refrakcji znaczeniowej w przekładzie poetyckim”, Pamiętnik Literacki. 7: 21-29.
View in Google Scholar

Busza, A. (2001), Glosy i refrakcje (tłum. Bogdan Czaykowski), Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie & Mordellus Press, Berlin–Toronto.
View in Google Scholar

Busza, A. (2019), „Krótka autobiografia poetycka”, [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red. Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice–Rzeszów: 17-26.
View in Google Scholar

Cybulska, M. et al. (1983), „Literatura polska w obcych językach”, Pamiętnik Literacki. 7: 7.
View in Google Scholar

Czaykowski, B. (1983), „Tłumaczenie się z przekładów”, Pamiętnik Literacki. 7: 30-51.
View in Google Scholar

Czaykowski, B. (2005), „O przekładaniu wierszy”, Fraza. 4(50): 81-86.
View in Google Scholar

Czaykowski, B., Czerniawski, A. (2006), O poezji, nostalgii, krytykach i kryteriach, wstęp Magdalena Rabizo-Birek, Fraza, Rzeszów.
View in Google Scholar

Czerniawski, A. (2007), „Przekład poezji: teoria i praktyka”, [w:] Edward Balcerzan, Ewa Rajewska, red. Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440-2005.
View in Google Scholar

Antologia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 371-376.
View in Google Scholar

Giedroyc, J., Miłosz, C. (2012), Listy 1973-2000, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.
View in Google Scholar

Holmes, J. (1988), Translated! Papers on Literary Translation and Translation Studies, Rodopi, Amsterdam, https://doi.org/10.1163/9789004486669. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004486669
View in Google Scholar

Lefevere, A. (2004), „Mother Courage’s Cucumbers…”, [w:] Lawrence Venuti, red. The Translation Studies Reader, Routledge, New York: 233-249.
View in Google Scholar

Lefevere, A. (2009), „Ogórki matki Courage. Tekst, system i refrakcja w teorii literatury” (tłum. Agata Sadza), [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków: 223-246.
View in Google Scholar

Moczkodan, R. (2001), „Życie Akademickie” – „Kontynenty” 1949-1966. Bibliografia zawartości, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
View in Google Scholar

Pasterski, J. (2019), „W poszukiwaniu »złotego fotonu«, czyli o pożytkach z nauk ścisłych w poezji Andrzeja Buszy”, [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red.
View in Google Scholar

Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice–Rzeszów: 137-152.
View in Google Scholar

Pasterski, J., Bułdak, A. (2019), „Bibliografia twórczości Andrzeja Buszy”, [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red. Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice–Rzeszów: 409-422.
View in Google Scholar

Peters, J.G. (2019), „Zasługi Andrzeja Buszy dla conradystyki” (tłum. Roman Sabo), [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red. Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice–Rzeszów: 377-380.
View in Google Scholar

Sito, J.S. (2007), „Zanglizować polszczyznę”, [w:] Edward Balcerzan, Ewa Rajewska, red. Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440-2005. Antologia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 218-219.
View in Google Scholar

Downloads

Published

2023-04-06

How to Cite

Luboń, A. (2023). Refrakcja refrakcji: Teoria przekładu Andrzeja Buszy na tle kanonu współczesnej translatologii. Między Oryginałem a Przekładem, 29(1(59), 93–106. https://doi.org/10.12797/MOaP.29.2023.59.05