Refrakcja refrakcji
Teoria przekładu Andrzeja Buszy na tle kanonu współczesnej translatologii
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.29.2023.59.05Keywords:
refraction, poetry translation, semantic shift, Andrzej Busza, André LefevereAbstract
REFRACTING THE REFRACTION: ANDRZEJ BUSZA’S TRANSLATION THEORY AND THE CANON OF CONTEMPORARY TRANSLATION STUDIES
The article discusses the less-known theory of translation put forward by Andrzej Busza – a Polish-Canadian writer and translator, professor of University of British Columbia and co-founder of “Kontynenty” group in London. Busza, also esteemed as a poet and scholar studying the writings of Joseph Conrad, presented his views on translation theory in his essay published in Polish in 1983. Although the essay discusses the issue of semantic refraction in poetry translation, Busza’s interpretation of the term is different from the one proposed year earlier (1982) by André Lefevere. Thus, the article provides a comparative analysis of both ideas, viewing Busza’s concept as the first contemporary variant of the notion of “refraction” in Polish translation studies.
Downloads
References
Balcerzan, E., Rajewska, E. (red.) (2007), Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440-2005. Antologia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Barańczak, S. (2004), Ocalone w tłumaczeniu, Wydawnictwo a5, Kraków.
Bartos, E. (2019), „Mikrokosmologia. O poetyckiej wyobraźni Andrzeja Buszy”, [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red. Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice– Rzeszów: 171-190.
Białoszewski, M. (1974), The Revolution of Things: Selected Poems (tłum. Andrzej Busza, Bogdan Czaykowski), Charrioteer Press, Washington.
Brzostowska-Tereszkiewicz, T. (2015), „Przekład modernistyczny: modele i opozycje”, [w:] Włodzimierz Bolecki, Wojciech Soliński, Maciej Gorczyński, red. Współczesne dyskursy konfliktu. Literatura – język – kultura, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa: 45-90.
Bukowski, P., Heydel, M. (2009), „Przekład – język – literatura”, [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków: 5-37.
Busza, A. (1971), Astrologer in the Underground (tłum. Jagna Boraks, Michael Bullock), Ohio University Press, Ohio.
Busza, A. (1983), „O refrakcji znaczeniowej w przekładzie poetyckim”, Pamiętnik Literacki. 7: 21-29.
Busza, A. (2001), Glosy i refrakcje (tłum. Bogdan Czaykowski), Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie & Mordellus Press, Berlin–Toronto.
Busza, A. (2019), „Krótka autobiografia poetycka”, [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red. Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice–Rzeszów: 17-26.
Cybulska, M. et al. (1983), „Literatura polska w obcych językach”, Pamiętnik Literacki. 7: 7.
Czaykowski, B. (1983), „Tłumaczenie się z przekładów”, Pamiętnik Literacki. 7: 30-51.
Czaykowski, B. (2005), „O przekładaniu wierszy”, Fraza. 4(50): 81-86.
Czaykowski, B., Czerniawski, A. (2006), O poezji, nostalgii, krytykach i kryteriach, wstęp Magdalena Rabizo-Birek, Fraza, Rzeszów.
Czerniawski, A. (2007), „Przekład poezji: teoria i praktyka”, [w:] Edward Balcerzan, Ewa Rajewska, red. Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440-2005.
Antologia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 371-376.
Giedroyc, J., Miłosz, C. (2012), Listy 1973-2000, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.
Holmes, J. (1988), Translated! Papers on Literary Translation and Translation Studies, Rodopi, Amsterdam, https://doi.org/10.1163/9789004486669. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004486669
Lefevere, A. (2004), „Mother Courage’s Cucumbers…”, [w:] Lawrence Venuti, red. The Translation Studies Reader, Routledge, New York: 233-249.
Lefevere, A. (2009), „Ogórki matki Courage. Tekst, system i refrakcja w teorii literatury” (tłum. Agata Sadza), [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków: 223-246.
Moczkodan, R. (2001), „Życie Akademickie” – „Kontynenty” 1949-1966. Bibliografia zawartości, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Pasterski, J. (2019), „W poszukiwaniu »złotego fotonu«, czyli o pożytkach z nauk ścisłych w poezji Andrzeja Buszy”, [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red.
Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice–Rzeszów: 137-152.
Pasterski, J., Bułdak, A. (2019), „Bibliografia twórczości Andrzeja Buszy”, [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red. Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice–Rzeszów: 409-422.
Peters, J.G. (2019), „Zasługi Andrzeja Buszy dla conradystyki” (tłum. Roman Sabo), [w:] Marian Kisiel, Janusz Pasterski, red. Kontynenty. Tom 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice–Rzeszów: 377-380.
Sito, J.S. (2007), „Zanglizować polszczyznę”, [w:] Edward Balcerzan, Ewa Rajewska, red. Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440-2005. Antologia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 218-219.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
