„Jak zachwyca, kiedy nie zachwyca?”
O przekładach 55 sury Koranu Ar-Raḥmān – Miłosierny
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.29.2023.59.07Keywords:
Koran, Ar-Raḥmān, translation, Arabic literature, rhymed and rhythmic proseAbstract
“HOW IS IT DELIGHTFUL WHEN IT IS NOT?”: ON THE TRANSLATIONS OF THE 55TH SURA OF THE KORAN AR-RAḤMĀN – THE MERCIFUL
The Koran is not only the holy book of Islam, but also one of the most important literary works of classical Arabic literature. Muslims and people who know Arabic emphasize the extraordinary beauty of this text, written in rhymed and rhythmic prose. 55 sura of the Koran, Ar-Raḥmān (The Merciful) is widely regarded, both in Muslim and Orientalist circles, as one of the most beautiful, if not the most beautiful, sura of the Koran from the artistic point of view. This is mainly due to the presence of a kind of “refrain” in this sura, which, of course, also has a semantic role in the context of the content of this fragment of the holy book of Muslims. The subject of the article is, first of all, a comparative analysis of the translation of this sura, and first of all of the refrain, in selected translations of the Koran into Polish, German, French and Russian. The analysis focuses not on the way of presenting the content, but on whether the authors of the translations tried to reflect the undoubted beauty of the sound of the Koranic text, which is supposed to delight not only with its content, but also its form, and translators usually have huge problems with this. The conclusions resulting from this analysis have a broader meaning, because analogous problems also arise in the case of ancient Arabic poetry and some other literary genres, primarily maqāma.
Downloads
References
Abū Zahra, M. (1970?), Al-Muʿǧiza al-kubrā al-Kur’ān, Dār al-Fikr al-ʿArabī, b.m.w.
Alhadesh, A.Y. (2014), „(Un)Translatability of the Qur’ān: A Theoretical Perspective”, International Journal of Linguistics. 6(6): 23-45, https://doi.org/10.5296/ijl.v6i6.6497. DOI: https://doi.org/10.5296/ijl.v6i6.6497
Al-Baġawī, Ḥ. (1411 h.), Maʿālim at-tanzīl, Dār Ṭayyiba, Ar-Riyāḍ.
Al-Baġdādī al-Ḫāzin, A.D. (2004), Tafsīr, Dār al-Kutub al-ʿIlmiyya, Bayrūt.
Al-Baqāʿī, B.D. (1984), Naẓm ad-durar fī tanāsub al-āyāt wa-as-suwar, Dār al-Kitāb al-Islāmī, Al-Qāhira.
Al-Ǧābiri, M.ʿĀ. (2010), Fahm al-Qur‘ān al-Ḥakīm. Al-Qism al-awwal, Markaz Dirāsāt al-Waḥda al-ʿArabiyya, Bayrūt.
Al-Qaṭṭān, M. (1969), Mabāḥiṯ fī ʿulūm al-Qur’ān, Maktabat Wahba, Al-Qāhira.
Al-Qur’ān al-Karīm (b.r.w.), Muǧammaʿ al-Malik Fahd li-Ṭibāʿat al-Muṣḥaf al-Karīm, Al-Madīna al-Munawwara.
As-Saraḫsī, Š.D. (1989), Kitāb al-mabsūṭ, Dār al-Maʿrifa, Bayrūt.
Aš-Šāṭibī, I. (1997), Al-Muwāfaqāt, Dār Ibn ʿAffān, [Al-Qāhira].
As-Suyūṭī, Ǧ.D. (1996), Al-Itqān fī ʿulūm al-Qur’ān, Dār al-Fikr, Bayrūt.
At-Ṭabari, A.Ǧ. (2001), Tafsīr, Haǧar, Al-Ǧīza–Al-Qāhira.
Az-Zamaḫšarī, A.Q. (2009), Al-Kaššāf, Dār al-Maʿrifa, Bayrūt.
Barańczak, S. (1992), „Mały, lecz maksymalistyczny manifest translatologiczny”, [w:] Stanisław Barańczak, Ocalone w tłumaczeniu, Wydawnictwo a5, Poznań.
Ben Abdesselem, A. (2001), „Sadjʿ”, [w:] The Encyclopaedia of Islam, CD-ROM Edition, Brill, Leiden.
Bielawski, J. (1995), Klasyczna literatura arabska, Dialog, Warszawa.
Campanini, M. (2007), „Is the Qur’an translatable? Some Methodological Issues”, Doctor Virtualis: Rivista online di storia delle filosofia medievale. 7: 115-124, https://doi.org/10.13130/2035-7362/97.
Corpus Coranicum, https://corpuscoranicum.de/kommentar/index/sure/55/vers/1,15.03.2023.
Der Koran (1982), (tłum. Rudi Paret), Stuttgart, Berlin, Cologne, Mainz.
Dłuska, M. (1963), „Między prozą a wierszem”, Pamiętnik Literacki. 54(2): 457-468.
Dziekan, M.M. (1994), „Al-Ǧāḥiẓ i translatologia; Al-Ǧāḥiẓ o przekładzie”, Studia Arabistyczne i Islamistyczne. 2: 43-49.
Dziekan, M.M. (1996), Quss Ibn Sāʻida al-Iyādī. Legenda życia i twórczości, Instytut Orientalistyczny UW, Warszawa.
El-Hadary, T.H. (2008), Equivalence and Translatability of Qur’ānic Discourse: A Comparative and Analytical Evaluation. Niepublikowana praca doktorska, University of Leeds, Leeds, https://etheses.whiterose.ac.uk/5363/1/494112. pdf, 15.03.2023.
Gasparow, M.Ł. (1985), „Oppozicyja „stich-proza” i stanowlenije russkogo litieraturnogo sticha”, [Гаспаров, М.Л. (1985), „Оппозиция „стих-проза” и становление русского литературного стиха”, [w:] Leonid Iwanowicz Timofiejew, red. Russkoje stichosłożenije. Tradicyi i problema razwitija, Nauka, Moskwa [Леонид Иванович Тимофеев, red. Русское стихосложение. Традиции и проблема развития, Наука, Москва].
Geertz, C. (2005), Wiedza lokalna (tłum. Dorota Wolska), Wydawnictwo UJ, Kraków.
Grunebaum, G.E. von (2001), „Iʿdjāz”, [w:] The Encyclopaedia of Islam, CD-ROM Edition, Brill, Leiden.
The Holy Qur’ān with full Arabic Text (b.r.w.), (tłum. Abdullah Yusuf Ali), Beirut. Horst, H. (1990), „Besondere Formen der Kunstprosa”, [w:] Wolfdietrich Fischer, red. Grundriß der arabischen Philologie, Reichert Verlag, Bd. I, Wiesbaden.
Ibn Qutayba (1954), Ta’wīl muškil al-Qur’ān, Al-Maktaba al-ʿIlmiyya, Al-Qāhira.
Kończak, I. (2016), „Teodor Szumowski (1913-2012) i jego poetycki przekład Koranu na język rosyjski”, [w:] Monika Krajewska, Joanna Kulwicka-Kamińska, Arleta Szulc, red. Święte księgi judaizmu, chrześcijaństwa i islamu w słowiańskim kręgu kulturowym, t. II, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
Koran z interpretacją i przypisami w języku polskim (2011), (tłum. Jarosław Surdel), Tughra Books, New Jersey.
The Koran (1957), (tłum. John Medows Rodwell), J.M. Dent & Sons Ltd, London, E.P. Dutton & Co Inc, New York.
Koran (1858), (tłum. Jan Murza Tarak-Buczacki), Aleksander Nawalecki, Warszawa.
Koran (1986), (tłum. Józef Bielawski), PIW, Warszawa.
Koran (1990), (tłum. Ignatij. Kraczkowskij), PF Fobos, MP Aktiw, Minsk – Rostow-na-Donu [Коран (1990), (tłum. Игнатий. Крачковский), ПФ Фобос, МП Актив, Минск – Ростов-на-Дону].
The Koran (2008), (tłum. Arthur John Arberry), Oxford University Press.
Lähnemann, H. (2020), „Reimprosa und Mischsprache bei Williram von Ebersberg.
Mit einer kommentierten Ausgabe und Übersetzung seiner ‘Aurelius-Vita’”, [w:] Stephan Müller, Jens Schneider, red. Deutsche Texte der Salierzeit – Neuanfänge und Kontinuitäten im 11. Jahrhundert, Wilhelm Fink, München 2020.
Le Coran (1957), (tłum. Régis Blachère), Besson-Chantemerle.
Lebon, S. (2010), „Vers une poétique du poème en prose dans la littérature française moderne”, Revista de Lenguas Modernas. 13: 95-109.
Lwowskie czwartki Romana W. Ingardena 1934-1937. W kręgu problemów estetyki i filozofii literatury (2020), PIW, Warszawa.
Müller, F.R. (1969), Untersuchungen zur Reimprosa im Koran, Selbstverlag des Orientalischen Seminars der Universität Bonn, Bonn.
Nāṣir, M.M. (1436 h.), Asmā’ suwar al-Qur’ān wa-faḍā’iluhā, Dār Ibn al-Ǧawzī, Ar-Riyāḍ.
Neuwirth, A. (2010), „Qur’anic Readings of the Psalms”, [w:] Angelika Neuwirth, Nicolai Sinai, Michael Marx, red. The Qur’ān in Context, Brill, Leiden-Boston.
Neuwirth, A. (1985), „Symmetrie und Paarbildung in der koranischen Eschatologie.
Philologisches zu Sūrat ar-Raḥmān”, [w:] Wolfgang Röllig, red. XXII.
Deutschen Orientalistentag (vom 21. bis 25 März 1983 in Tübingen) Ausgewählte Vorträge (Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, Supplement VI).
Nöldeke, Th., Schwally, F. (1909), Geschichte des Qōrāns, Dieterich’sche Verlagsbuchhandlung, Leipzig.
Nurbayan, Y. (2019), „Metaphors in the Quran and its translation accuracy in Indonesian”, Indonesian Journal of Applied Linguistic. 8(3): 710-715, https://doi.org/10.17509/ijal.v8i3.15550. DOI: https://doi.org/10.17509/ijal.v8i3.15550
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (1990), Pallottinum, Poznań–Warszawa.
Poonawala, I.K. (1990), „Translatability of the Qur’ān: Theological and Literary Considerations”, Translation and Scripture: A Jewish Quarterly Review Supplement: 161-192.
Saintsbury, G. (1912), A History of English Prose Rhythm, Macmillian and Co., London. DOI: https://doi.org/10.1515/angl.1912.1912.36.1
Sawicki, S. (1987), „Wokół opozycji wiersz-proza”, [w:] Henryk Markiewicz, red. Problemy teorii literatury 2, Ossolineum, Wrocław.
Stewart, D.J. (1990), „Saj‘ in the Qur‘ān: Prosody and structure”, Journal of Arabic Literature. 21(2): 101-139, https://doi.org/10.1163/157006490X00017. DOI: https://doi.org/10.1163/157006490X00017
Swiaszczennyj Koran (2004), (tłum. Tieodor Szumowskij), Siewiero-Zapad Priess, Sankt-Pietierburg [Священный Коран (2004), (tłum. Теодор Шумовский), Северо-Запад Пресс, Санкт-Петербург].
Święcicki, J.A. (1901), Historya literatury powszechnej. Literatura Arabska, Drukarnia A.T. Jezierskiego, Warszawa.
Wansbrough, J. (2004), Quranic Studies: Sources and Methods of Scripturalist Interpretation, Prometheus Books, New York.
Wierszowana sura Koranu. Krowa (2007), (tłum. Jan Ostrowski), nakład własny tłumacza, Kęty.
Wóycicki, K. (1912), Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego, TNW, Warszawa.
Zieliński, T. (1922), „Rytmika prozy pięknej i jej psychologiczne podstawy”, Przegląd Humanistyczny. 2-3: 179-204.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
