„Dziękuję Ci że nie jest wszystko tylko białe albo czarne”

O przekładzie słownictwa religijnego w zniemczeniach poezji ks. Jana Twardowskiego

Authors

DOI:

https://doi.org/10.12797/MOaP.30.2024.66.04

Keywords:

poezja religijna, terminologia katolicka, intertekstualność, kompetencja kulturowa, symbolika

Abstract

“THANK YOU THAT EVERYTHING IS NOT JUST WHITE OR BLACK”. ON THE TRANSLATION OF RELIGIOUS VOCABULARY INTO GERMAN IN POETRY BY JAN TWARDOWSKI

Poems by the priest Jan Twardowski are considered an outstanding example of religious lyric poetry. The aim of the article is to analyze his translated works in terms of the adequacy of the translation religious vocabulary and to answer the question of whether the translators managed to preserve not only the literal meaning of the works but also the nuanced meanings inherent in the original, and to indicate the difficulties that should be noted in this type of translation. The focus is on terminological issues, ambiguity, intertextual references, and metaphors. Conclusions of a general nature concern cultural competence in relation to the so-called high culture.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Alberti, Ch. (1580), Dismas, der gute Schächer, [online] https://www.hamburger-kunsthalle.de/sammlung-online/cherubino-alberti-michelangelo-buonarroti/dismas-der-gute-schaecher, 30 IV 2024.

Barthes, R. (1999), S/Z (tłum. Michał P. Markowski), KR, Warszawa.

Bibel, Einheitsübersetzung, [online] https://www.die-bibel.de/bibel/EUE, 6 V 2024.

Biblia Lutra (Lutherbibel 2017), [online] https://www.die-bibel.de/bibel/LU17, 6 V 2024.

Biblia Tysiąclecia Online (2003), na podstawie IV wyd., Wydawnictwo Pallottinum, Poznań, [online] biblia.pl, 15 XII 2023.

Brzozowski, J. (2020), „Nierząd i inne «grzechy ohydne» w tłumaczeniach Biblii: eufemizacje i retusze w Mt 5,32, Mt 9,19 i Kpł 20,10-21”, Między Oryginałem a Przekładem. 26 (2/48): 27–42, https://doi.org/10.12797/MOaP.26.2020.48.02. DOI: https://doi.org/10.12797/MOaP.26.2020.48.02

„Dismas”, [online] https://wikipedia.de, 15 II 2024.

Dworakowska, B.E. (2016), Poezja księdza Jana Twardowskiego w przekładach na język rosyjski. Studium lingwistyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.

Dziadul, P. (2013), „Ewangeliczna przypowieść o robotnikach w winnicy w literaturach starosłowiańskich (IX–XIII w.)”, Studia Wschodniosłowiańskie. 13: 195-210. DOI: https://doi.org/10.15290/sw.2013.13.15

Eco, U. (2021), Prawie to samo. O doświadczeniu przekładu (tłum. Jadwiga Miszalska, Monika Surma-Gawłowska), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, Translatio.

Gieniusz, A. (2021), „Bible Translation in the Context of Translation Studies”, Między Oryginałem a Przekładem. 27 (3/53): 7-10.

Grondin, J. (2007), Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej (tłum. Leszek Łysień), Wydawnictwo WAM, Kraków, Myśl Filozoficzna. Wprowadzenia.

Hieronim, św. (2006), O najlepszym sposobie tłumaczenia, [w:] O poprawnym przekładaniu. Teksty łacińskie i przekłady polskie (tłum. Władysław Seńko, Juliusz Domański, Włodzimierz Olszaniec), wstęp Juliusz Domański, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty, 110-145, Ad Fontes, 1.

Hildebrand, D. von (1981), Reinheit und Jungfräulichkeit, 4. Aufl., EOS-Verlag, Sankt Ottilien.

Jakobson, R. (2009), O językoznawczych aspektach przekładu, [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków, 43-49.

„Karfreitag – Der rechte Schächer (Heiliger Dismas)”, [online] https://www.pius-kirchgessner.de/05_Predigten/B_Karwoche/Schaecher.htm, 8 VII 2024.

Koller, W. (1992), Einführung in die Übersetzungswissenschaft, 4. Auflage, Quelle& Meyer, Heidelberg-Wiesbaden.

Kopaliński, W. (1990), Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa.

Kozak, J. (2009), Przekład literacki jako metafora. Między logos a lexis, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Przekład: mity i rzeczywistość.

Krusejder (2024), „Msza cicha, Msza śpiewana – jak to jest w Polsce?”, Bibuła. Pismo niezależne, [online] https://www.bibula.com/?p=88461, 20 IV 2024.

Ku, J.B. (b.d.), „O stworzeniu 14. Lektura Biblii i odczytywanie znaczeń Pisma Świętego”, [online] https://szkolateologii.dominikanie.pl/summa/o-stworzeniu-14-lektura-biblii-i-odczytywanie-znaczen-pisma-swietego/, 30 IV 2024.

Kubaszczyk, J. (2018), „Religiöse Symbolik als Übersetzungsproblem am Beispiel von «Brama Lednicka»”, [w:] Piotr Sulikowski, Anna Sulikowska, Emil Lesner, red. Translation Landscapes – Internationale Schriften zur Übersetzungswissenschaft, t. 2, Verlag Dr. Kovač, Hamburg, 173-187.

Luter, M. (1967), O tłumaczeniu (tłum. Barbara Surowska, Karol Sauerland), [w:] A. Ściegienny, red. Luter, Wiedza Powszechna, Warszawa, 175-180, Myśli i Ludzie, 2.

Mejzner, M. (2010), Lektura patrystyczna Pisma świętego, Apostolat Słowa Bożego, Biblioteka ITA, [online] https://www.academia.edu/37221695/Patrystyczna_egzegeza_Pisma_ %C5%9Bwi%C4%99tego, 5 VII 2024, 1-12.

Nida, E. (1964), Toward a Science of Translating: With Special Reference to Principles and Procedures Involved in Bible Translating, E.J. Brill, Leiden. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004495746

Nida, E. (2009), Zasady odpowiedniości (tłum. Anna Skucińska), [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków, 53-69.

Nida, E.A., Taber, Ch. (1969), The Theory and Practice of Translation, E.J. Brill, Leiden.

Olszewska, M. (2007/2015), Jan Twardowski, [online] https://culture.pl/pl/tworca/jan-twardowski, 25 IV 2024.

Papieska Komisja Biblijna (2005), Interpretacja Pisma Świętego w Kościele, [online] https://eidc.pl/wp-content/uploads/2020/10/Papieska-Komisja-Biblijna-Interpretacja-Biblii-w-Kosciele.pdf, 9 VII 2024.

Piekarz, D. (2000), Tłumaczenie Biblii jako szczególne wyzwanie w pracy translatorskiej, [w:] Wojciech Kubiński, Olga Kubińska, Tadeusz Z. Wolański, red. Przekładając nieprzekładalne. Materiały z I Międzynarodowej Konferencji Translatorycznej Gdańsk – Elbląg, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 243-247.

Pisarkowa, K. (1998), Pragmatyka przekładu. Przypadki poetyckie, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków.

Rajewicz, T. (2002), „Übersetzung als interkultureller Transfer. Gedichte von Jan Twardowski und ihre deutschen Übertragungen”, Studia Germanica Posnaniensia. 27: 267-275, https://doi.org/10.14746/sgp.2002.27.19. [online] regnumchristi.eu/messintentionen, 6 V 2024. DOI: https://doi.org/10.14746/sgp.2002.27.19

Scruton, R. (2010), Kultura jest ważna. Wiara i uczucie w osaczonym świecie (tłum. Tomasz Bieroń), Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań, Antropos.

Twardowski, J. (2000), Bóg prosi o miłość. Gott fleht um Liebe, wybór i oprac. Aleksandra Iwanowska, Wydawnictwo Literackie, Kraków, Seria Dwujęzyczna.

Twardowski, J. (2024), Naucz się dziwić, [online] http://tinyurl.com/yfhspwe3, 29 II 2024.

Waterkott, B. (1993), Glaube und Religiosität, [w:] Ewa Kobylińska, Andreas Lawaty, Rüdiger Stephan, red. Deutsche und Polen. 100 Schlüsselbegriffe, Piper, München, 279-289.

Wojnowski, J. (1985), Twardowski Jan, [w:] Julian Krzyżanowski et al., red. Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, PWN, Warszawa, 507.

Downloads

Published

2024-12-30

Issue

Section

Articles

How to Cite

„Dziękuję Ci że nie jest wszystko tylko białe albo czarne”: O przekładzie słownictwa religijnego w zniemczeniach poezji ks. Jana Twardowskiego. (2024). Między Oryginałem a Przekładem, 30(4/66), 87-108. https://doi.org/10.12797/MOaP.30.2024.66.04

Similar Articles

You may also start an advanced similarity search for this article.