Jutro: posthumanistyczny przekład artystyczny
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.24.2018.39.08Keywords:
machine translation, Surrealism, automatic writing, Alfred JarryAbstract
Tomorrow: Post-Humanist Artistic Translation
The Polish translation of Alfred Jarry’s Ubu Roi carried out by means of Google Translate and published by Piotr Marecki and Aleksandra Małecka in the Conceptual Line series (Ha!art Corporation, 2015) prompts theoretical reflections on the semantic value and artistic potential of machine (“non-subjective”) translation. It also allows for a revision of the existing hypotheses of historians, theoreticians, critics, and practitioners of literary translation regarding the role of the translator in interlingual and intercultural communication.
Downloads
References
Asnyk, A. (1970), Poezje wybrane, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
Brzostowska-Tereszkiewicz, T. (2014), „Kolaż, centon, ready-made jako techniki translatorskie”, w: Fast, P. (red.), Strategie translatorskie (od modernizmu do postpostmodernizmu), Śląsk, Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, Katowice, ss. 57-92.
Brzostowska-Tereszkiewicz, T. (2015), „Dada Ubu. Przekład Jana Gondowicza w teatrze Jana Klaty”, w: Fast, P., Pisarska, J. (red.), Tłumacz i zdrada, Śląsk, Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, Katowice, ss. 69-92.
Brzostowska-Tereszkiewicz, T. (2016), Modernist Translation. An Eastern European Perspective. Models, Semantics, Functions, Peter Lang, Frankfurt/M. https://doi.org/10.3726/978-3-653-05123-0. DOI: https://doi.org/10.3726/978-3-653-05123-0
Caneda-Cabrera, M.T. (2007), „The Untranslatability of Modernism”, w: Eysteinsson, A., Liska, V. (eds), Modernism. A Comparative History of Literatures in European Language, John Benjamins, Amsterdam–Philadelphia, ss. 675-692. https://doi.org/10.1075/chlel.xxi. DOI: https://doi.org/10.1075/chlel.xxi.53can
Carr, N. (2010), The Shallows: How the Internet Is Changing the Way We Think, Read and Remember, Atlantic Books, London.
Carr, N. (2013), Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg, tłum. K. Rojek, Helion S.A., Gliwice.
Castells, M. (2003), Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, tłum. T. Hornowski, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
Cronin, M. (2016), Przekład w epoce cyfrowej, tłum. M. Błaszkowska [et al.], red. M. Heydel, Z. Ziemann, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Dębska, K. (2014), „Rola tłumacza w dobie Google Translator”, w: Głogowska, A., Hejwowski, K., Tryuk, M. (red.), Z zagadnień tłumaczenia: teoria – kształcenie – praktyka, Instytut Lingwistyki Stosowanej, Warszawa, ss. 9-19.
„Dlaczego wydajemy drukiem tłumaczenie automatyczne? Rozmowa redakcyjna o Ubu Królu, numerze i serii konceptualnej” (2015), Uczestniczą: K. Bazarnik, Z. Fajfer, M. Górska-Olesińska, A. Małecka, P. Marecki i M. Spodaryk. Spisał i zredagował K. Janczura, Ha!art. Postdyscyplinarny magazyn o kulturze współczesnej, 50, ss. 64-69.
Dukaj, J. (2010), „Za długie, nie przeczytam…”, Tygodnik Powszechny, 17 VIII, [on-line] www.kt.agh.edu.pl/~brus/tp.pdf – 22.08.2016.
Gombrowicz, W. (2004 [1936]), „Ubu król – łobuzerska tragedia. Niedojrzałości nie pusz się (Alfred Jarry)”, w: Wyka, M. (red.), „Kartografowie dziwnych podróży”. Wypisy z polskiej krytyki literackiej XX wieku, wstęp M. Wyka, oprac. K. Biedrzycki, J. Fazan, D. Kozicka, M. Urbanowski, J. Zach, Universitas, Kraków, ss. 531-534.
Grzesiczak, Ł. (2016), „Król Ubu Translate”. Wywiad z Piotrem Mareckim i Aleksandrą Małecką, Gazeta Wyborcza, 18 I, s. 6.
Hayles, K.N. (1999), How We Became Posthuman. Virtual Bodies in Cybernetics, Literature, and Informatics, The University of Chicago Press, Chicago–London. DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226321394.001.0001
Hermans, T. (2009), „Przekład, zadrażnienie i rezonans”, tłum. M. Heydel, w: Bukowski, P., Heydel, M. (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Wydawnictwo Znak, Kraków, ss. 297-315.
Hocke, G.R. (1969), Manierismus in der Literatur. Sprach-Alchimie und esoterische Kombinationkunst, Rowohlt, Reinbeck b. Hamburg.
Jarry, A. (1972 [1896]), Ubu roi au les Polonais, w: idem, OEuvres complètes, t. 1, textes établis, présentés et annotés par M. Arrivé, Gallimard, Paris, ss. 351-423.
Jarry, A. (2000 [1936]), Ubu Król czyli Polacy, tłum. T. Żeleński (Boy), Tower Press, Gdańsk.
Jarry, A. (2006), Teatr Ojca Ubu. Ubu Król. Ubu Skowany. Ubu Rogacz. Almanachy, tłum. J. Gondowicz, Wydawnictwo CiS, Warszawa.
Jarry, A. (2015), Ubu Król, tłum. z języka francuskiego za pomocą Tłumacza Google A. Małecka i P. Marecki, Korporacja Ha!art, Kraków.
Levý, J. (2011 [1963]), The Art of Translation, trans. P. Corness, ed. Z. Jettmarová, John Benjamins, Amsterdam–Philadelphia. https://doi.org/10.1075/btl.97. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.97
Machado, C. (2005), „Surrealism and Translation in Opposition”, w: Sidiropoulou, M. (ed.), Identity and Difference. Translation Shaping Culture, Peter Lang, Bern, ss. 167-181.
Majdzik, K. (2016), „Przekład farsy i przekład-farsa. Kłopoty z Ubu Królem po polsku”, w: Gawlak, M., Świeściak, A. (red.), Komunikacja międzykulturowa.
Przekład, komparatystyka, teoria i historia literatury. Księga jubileuszowa dedykowana profesor Bożenie Tokarzowej, Śląsk, Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, Katowice, ss. 111-125.
Małecka, A., Marecki, P. (w druku), „Literary Experiments with Automatic Translation: A Case Study of a Creative Experiment Involving King Ubu and Google Translate”, w: Kalla, B. (ed.), Literary Margins and Digital Media.
Martes, C. (2012), „Translation in Conceptual Writing”, UC Berkeley Comparative Literature Undergraduate Journal, 2, 1, [on-line] http://ucb–cluj.org/2571–2/ – 2.02.2013.
McLuhan, M. (1975 [1962]), „Galaktyka Gutenberga”, w: idem, Wybór pism, tłum. K. Jakubowicz, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa, ss. 209-300.
Okopień-Sławińska, A. (2001), Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria), wyd. 2, popr., Universitas, Kraków.
Płuciennik, J. (2013), „Media czytelnicze a zmysły”, w: Bolecki, W. (red.), Sensualność w kulturze polskiej. Przedstawienia zmysłów człowieka w języku, piśmienictwie i sztuce od średniowiecza do współczesności, [on-line] http://sensualnosc.ibl.waw.pl/ – 6.03.2017.
Scott, C. (2006), Translating Rimbaud’s Illuminations, University of Exeter Press, Exeter.
Sobolczyk, P. (2013), „Manieryzm, «poetyka queer» i subwersje mitów”, Teksty Drugie, 5, ss. 77-105.
Sperber, D., Wilson, D. (1986), Relevance. Communication and Cognition, Blackwell, Oxford.
Tokarz, M. (2000), „Teoria relewancji”, Filozofia Nauki, 8, 1, s. 85-97.
Ważyk, A. (1949), W stronę humanizmu, Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”, Warszawa.
Ważyk, A. (1964), Od Rimbauda do Eluarda, PIW, Warszawa.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2018 Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
