Niemieckie i polskie nazwy szkół wyższych w ujęciu języko- i przekładoznawczym (XX i XXI wiek)

Authors

DOI:

https://doi.org/10.12797/MOaP.30.2023.63.06

Keywords:

translation of the names of institutions, higher education, nomination scheme / name-giving/naming pattern

Abstract

GERMAN AND POLISH NAMES OF HIGHER SCHOOLS FROM A LINGUISTIC AND TRANSLATIONAL PERSPECTIVE (20TH AND 21ST CENTURIES)

The present paper is an attempt to describe the nomination usus (namegiving linguistic custom) regarding higher schools of the German-speaking area on the one hand, and of the Polish-speaking one on the other. The specific semantic categories of nominal components correspond to grammatical realisations, which are subject to certain structural constraints, as well as exhibit more and less typical forms. Informed by such observations – initiated by Jan Iluk’s overview paper [2000] and refined by an analysis of much broader material, encompassing Austrian and Swiss names as well – I tried to show the name-giving possibilities and tendencies in this field in both German and Polish, mainly with a view to a translation-related application of such contrastive analysis. The findings presented here, based on the material of a considerable number of higher school names in the examined area and combined with the presentation of about 100 German and some 45 Polish examples (provided with translations), should help both in evaluating already published equivalents, hardly ever official in the case of German, and proposing one’s own ones – also because of the non-existence of given equivalents in publications, be it only Internet-based ones.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Bundesberatung: 3 Hochschultypen: FH, PH, UH, [online] https://www.berufsberatung.ch/dyn/show/4576; Fachhochschulen FH, [online] https://www.berufsberatung.ch/dyn/show/4654; Pädagogische Hochschulen PH, [online] https://www.berufsberatung.ch/dyn/show/5045, Universitäre Hochschulen UH, [online] https://www.berufsberatung.ch/dyn/show/5435, 14 II 2023.

Dacewicz, L. (2007), „Nazwy polskich uczelni wyższych – tradycja i współczesność”, [w:] Aleksandra Cieślikowa et al., red. Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze, Wydawnictwo PANDIT, Kraków.

Fachhochschulen in Deutschland – Zahlen und Fakten, [online] https://www.forschung-fachhochschulen.de/fachhochschulen/de/programm/fachhochschulen-in-deutschland/fachhochschulen-in-deutschland.html, 14 II 2023.

Göbel, J. (2019), „Najlepsze uczelnie w Niemczech”, Deutschland z 30.07.2019, [online] https://www.deutschland.de/pl/topicknowledgehigher-education-and-research/przeglad-najlepszych-uniwersytetow-w-niemczech, 14 II 2023.

Grzenia, J. (1998), Słownik nazw własnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Hejwowski, K. (2015), Iluzja przekładu. Przekładoznawstwo w ujęciu konstruktywnym, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.

Hochschulen in Deutschland nach Hochschulart in den Wintersemestern 2017/2018 bis 2022/2023, [online] https://de.statista.com/statistik/daten/studie/247238/umfrage/hochschulen-in-deutschland-nach-hochschulart/, 16 II 2023.

Hochschulstatistik / unidata, [online] https://www.bmbwf.gv.at/Themen/HS-Uni/Hochschulsystem/Hochschulstatistik---unidata.html, 14 II 2023.

Iluk, J. (2000), „Problemy tłumaczenia nazw instytucji publicznych z języka polskiego na język niemiecki i odwrotnie”, [w:] Barbara Zofia Kielar et al., red. Problemy komunikacji międzykulturowej. Lingwistyka – translatoryka – glottodydaktyka, Graf-Punkt, Warszawa, 193-213.

Kozłowska, Z., Szczęsny, A. (2018), Tłumaczenie pisemne na język polski. Kompendium, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kubacki, A. D. (2012), „O problemach tłumaczenia poświadczonego polskich dokumentów szkolnych”, Comparative Legilinguistics. 9: 79-101, https://doi.org/10.14746/cl.2012.09.06. DOI: https://doi.org/10.14746/cl.2012.09.06

Kubacki, A. D. (2013), „Problemy tłumaczenia niemieckich dokumentów szkolnych”, Lingua Legis. 21: 26-38.

Liste der Universitäten in Polen, [online] https://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der_Universit%C3%A4ten_in_Polen, 5 XII 2023.

Łomzik, M. (2018), „Przekład nazw polskich szkół wyższych a zachowanie zasady staranności i wierności tłumaczenia poświadczonego”, Comparative Legilinguistics. 35(1): 39-57, https://doi.org/10.14746/cl.2018.35.2. DOI: https://doi.org/10.14746/cl.2018.35.2

Obwieszczenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 września 2019 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych nadzorowanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, [online] https://www.prawo.pl/akty/m-p-2019-901,18896198.html, 8 V 2023.

Prawo o szkolnictwie wyższym (ustawa z 27 lipca 2005 r.; Dz. U. 2005 poz. 1365

z późn. zm.), [online] https://www.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2017/12/lex-dz-u-2017-2183-t-j-prawo-o-szkolnictwie.pdf, 16 II 2023.

Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (ustawa z 20 lipca 2018 r.; Dz. U. 2018 poz.1668 z późn. zm.), [online] https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-o-szkolnictwie-wyzszym-i-nauce-18750400, 8 V 2023.

Schleiermacher, F. (1813/2010), „Ueber die verschiedenen Methoden des Uebersezens“ / „O różnych metodach tłumaczenia” (tłum. Piotr de Bończa Bukowski – fragmenty), [w:] Przekładaniec. 21(2): 8-29.

Szkoły wyższe i ich finanse w 2018 r. / Higher education institutions and their finances in 2018 (2019), Główny Urząd Statystyczny – Urząd Statystyczny w Gdańsku, Warszawa–Gdańsk, [online] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/szkoly-wyzsze-i-ich-finanse-w-2018-roku,2,15.html, 14 I 2023.

Szkolnictwo wyższe i jego finanse w 2021 r. / Higher education and its finances in 2021 (2022), Główny Urząd Statystyczny – Urząd Statystyczny w Gdańsku, Warszawa–Gdańsk, [online] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/szkolnictwo-wyzsze-i-jego-finanse-w-2021-roku,2,18.html, 8 V 2023.

Tatsachen über Deutschland. Societäts-Verlag, Frankfurt am Main, 2003, 2005 i 2015.

Uczelnie w Polsce wg wieku – pełna lista od najstarszej do najmłodszej, [online] https://studia.studentnews.pl/s/24/5608-Studia-newsy/5085308-Uczelnie-w-Polsce-wg-wieku-pelna-lista-od-najstarszej-do-najmlodszej.htm, 14 II 2023.

Uhtenwoldt, D. (2021), „Mehr als nur ein Name“, F.A.Z.-Online z 15.02.2021; „Neutral ist am besten“, F.A.Z.-Online z 18.02.2021, [online] https://www.faz.net/aktuell/karriere-hochschule/hoersaal/keine-universitaet-in-deutschlandnach-einer-frau-benannt-17193627.html?printPagedArticle=true#pageIndex_2, https://www.faz.net/aktuell/karriere-hochschule/hoersaal/studentin-kamilakepys-ueber-die-umbenennung-der-beuth-hochschule-17193630.html, 16 II 2023.

„Uniwersytety świata (2010)”; „Ważniejsze szkoły wyższe w Niemczech (1993)”, [w:] Encyklopedia PWN on-line, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3061801, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;446970, 14 I 2023.

Włoskowicz, W. (2021), „Nazwy własne w polskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki. Studium polityki nazewniczej”, Folia Onomastica Croatica. 30: 219-237, https://dx.doi.org/10.21857/yrvgqte1l9. DOI: https://doi.org/10.21857/yrvgqte1l9

Downloads

Published

2024-04-16

How to Cite

Niemieckie i polskie nazwy szkół wyższych w ujęciu języko- i przekładoznawczym (XX i XXI wiek). (2024). Między Oryginałem a Przekładem, 30(1/63), 117-176. https://doi.org/10.12797/MOaP.30.2023.63.06

Similar Articles

11-20 of 309

You may also start an advanced similarity search for this article.