Sekret Chloris, czyli o greckich antroponimach w "Pieśniach" Horacego
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.27.2021.51.07Keywords:
Horace’s Odes, Greek anthroponomy, translationAbstract
The Secret of Chloris. On the Greek Anthroponyms in Horace’s Odes
The trend of poesis docta in Horace’s Odes manifests itself, inter alia, in the sphere of anthroponomy, as many of the names introduced by the poet into his works are of Greek origin. These are pseudonyms, the meaning of which refers to topography (e.g. Lydia, Lycidas, Lyca), to Greek literary tradition (e.g. Neobule, Telephus) and pseudonyms in which there are allusions essential for reading the sense of the work or its part (e.g. Glycera, Lalage, Chloe, Foloe, Chloris, Myrtale, Pyrrus). In poetic translations into Polish, these meaningful nomina propria are not translated, which means that the recipient of the translation is not conscious of the allusion hidden behind the name, and thus is deprived of the possibility of decoding a vastrange of subtexts. The article discusses possible translation solutions that can meet the expectations of various target groups of Polish readers, especially those who do not have linguistic preparation in the field of ancient languages.
Downloads
References
Aristophane (1928), Lysistrata, t. 3 (oprac. Victor Coulon i Hilaire van Daele), Les Belles Lettres, Paris.
Arndt, A. (2016), „Antyk u Tuwima”, [w:] W. Stroh, Łacina umarła, niech żyje łacina!
Mała historia wielkiego języka (tłum. Aleksandra Arndt), Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, 23-48.
Barańczak, S. (1990), „Mały, lecz maksymalistyczny Manifest translatologiczny albo: Tłumaczenie się z tego, że tłumaczy się wiersze również w celu wytłumaczenia się innym tłumaczom, iż dla większości tłumaczeń wierszy nie ma wytłumaczenia”, Teksty Drugie. 3: 7-66.
Bednarczyk, A. (2008), W poszukiwaniu dominanty translatorskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bednarska, K., Szafraniec, K. (2017), „Przypisy tłumacza w wybranych słoweńskich przekładach literatury polskiej”, Przekłady Literatur Słowiańskich. 8(1): 205-217.
Bibik, B. (2018), „(Nie)typowa rola tłumacza starożytnych tekstów dramatycznych”, Między Oryginałem a Przekładem. 1(39): 89-102, https://doi.org/10.12797/MOaP.24.2018.39.06. DOI: https://doi.org/10.12797/MOaP.24.2018.39.06
Carruba, R. W., Fratantuono, L. M. (2003), „Apollo and Leuconoe in Horace, Odes I, II”, Quaderni Urbinati di Cultura Classica. 74(2): 133-136, https://doi.org/10.2307/20546778. DOI: https://doi.org/10.2307/20546778
Hejwowski, K. (2004), Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Hejwowski, K. (2012), „Nazwy własne w tekście literackim – techniki tłumaczenia”, [w:] Roman Lewicki, red. Przekład. Język. Kultura, t. 3, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin, 11-22.
Horacy (1980), Dzieła (tłum. Stefan Gołębiowski), Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
Horacy (2010), Dzieła wszystkie, Otto Vaenius, Emblematy horacjańskie (tłum. Andrzej Lam), Oficyna Wydawnicza ASPRA, Pułtusk–Warszawa.
Horacy (1967), Wybór poezji (oprac. Jerzy Krókowski), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Horatius Flaccus, Quintus (1924), Poezje. Pieśni, jamby, satyry, listy (tłum. Jan Czubek), Gebethner i Wolff, Warszawa. Horatius Flaccus, Quintus (1935), Wybór poezji, Filomata, Lwów.
Hrehorowicz, U. (1997), „Przypisy tłumacza: «to be or not to be»”, Między Oryginałem a Przekładem. 3: 109-116.
Jakus-Borkowa, E. (1987), Nazewnictwo polskie, Wydawnictwo WSP, Opole.
Jarniewicz, J. (2015), „Literary Translation”, [w:] Łukasz Bogucki, Stanisław Goźdź-Roszkowski, Piotr Stalmaszczyk, red. Ways to Translation, Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Kraków–Łódź, 227-248.
Kaczyński, J. R. (2005), „To, co najtrudniejsze, czyli problemy z tłumaczeniem ody «Do Leukonoe»”, Meander. 60(2): 175-182.
Katan, D. (2009), „Translation as Intercultural Communication”, [w:] Jeremy Munday, red. The Routledge Companion to Translation Studies, Routledge, London, 74-92.
Kubiak, Z. (1999), Literatura Greków i Rzymian, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa.
Kurkowska, H., Skorupka, S. (1964), Stylistyka polska. Zarys, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Kwintus Horacjusz Flakkus (1986), Dzieła wszystkie, t. 1: Ody i epody (oprac. Oktawiusz Jurewicz), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Lieberg, G. (1991), „Il significato del nome proprio femminile nei poeti latini specialmente in Catullo e Orazio”, [w:] Studi di filologia classica in onore di Giusto Monaco, t. 2, Università di Palermo, Palermo, 693-705.
Page, D. L. (red.) (1968), Lyrica Graeca Selecta, Clarendon Press, Oxford.
Salmon Kovarski, L. (1997), „Onomastica letteraria e traduttologia: dalla teoria alla strategia”, Rivista Italiana di Onomastica. 3(1): 67-83.
Skwara, E. (2004), „Tłumaczenie tłumaczenia – czyli o roli przypisów do przekładu (na przykładzie «Braci» Terencjusza)”, [w:] Ireneusz Mikołajczyk, red. Sapere aude. Księga pamiątkowa ofiarowana profesorowi dr. hab. Marianowi
Szarmachowi z okazji 65 rocznicy urodzin, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, 263-276.
Stróżyński, T. (2009), „Przypisy Boya tłumacza”, [w:] Elżbieta Skibińska, red. Przypisy tłumacza, Księgarnia Akademicka, Wrocław–Kraków, 49-73.
Sztorc, W. (2019), „Rozmowy między wierszami – interakcje tłumacza z autorem w przypisach (i innych paratekstach) do tekstów literackich”, Między Oryginałem a Przekładem. 1(43): 29-46, https://doi.org/10.12797/MOaP.25.2019.43.02. DOI: https://doi.org/10.12797/MOaP.25.2019.43.02
Tabakowska, E. (2008), O przekładzie na przykładzie. Rozprawa tłumacza z „Europą” Normana Daviesa, SIW Znak, Kraków.
Wojtasiewicz, O. (1957), Wstęp do teorii tłumaczenia, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, Wrocław.
Wójcik, A. (1986), Talent i sztuka. Rzecz o poezji Horacego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
