Poetyka polskiego przekładu Genji monogatari, czyli Opowieści o księciu Genjim Murasaki Shikibu
Perspektywa tłumacza
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.28.2022.58.05Keywords:
Genji Monogatari, The Tale of Genji, Murasaki Shikibu, translation strategiesAbstract
POETICS OF THE FIRST POLISH TRANSLATION OF GENJI MONOGATARI, OR THE TALE OF GENJI BY MURASAKI SHIKIBU: THE TRANSLATOR’S POINT OF VIEW
The article identifies the most important translation strategies and challenges faced by the translator of the first Polish translation of Genji Monogatari, or The Tale of Genji. The work, written in 1008, is a masterpiece of not only Japanese but also world literature and is widely included in the cultural heritage of humanity. Its author, Murasaki Shikibu (?978-1025 or 1031) is considered a forerunner of modern literary fiction with a profound humanistic approach. The work itself has been translated into modern Japanese and many European languages. Originally written in classical Japanese, it is distinguished by the ambiguity of expression, lexical polysemy, elaborate honorific language, and cultural hermeticism. The author discusses how, in light of the above, the Polish translation will balance the goal of making Murasaki’s work intelligible for the Polish reader with the need of preserving the elements of ‘foreignness’ of the old Japanese culture, for the translation is intended to fulfill not only a mediating and communicative function between Polish and Japanese cultures but also a cognitive one.
Downloads
References
Balcerzan, E. (1968), „Poetyka przekładu artystycznego”, Nurt. 8: 23-26.
Balcerzan, E. (1998), „Poetyka przekładu artystycznego”, [w:] Edward Balcerzan, Literatura z literatury (strategie tłumaczy), Śląsk, Katowice, 17-31.
Berman, A. (2009), „Przekład jako doświadczenie obcego” (tłum. Uta Hrehorowicz), [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu, Antologia, Wydawnictwo Znak, Kraków, 247-264.
Brzozowski, J. (2011), Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu, WUJ, Kraków.
Burkhard, H. (2008), „Kulturemy i ich miejsce w teorii przekładu”, Język a Kultura. 20: 197-209.
Genette, G. (1997), Paratexts Thresholds of Interpretation (tłum. Jane E. Lewin), Cambridge University Press, Cambridge.
Kordzińska-Nawrocka, I. (2008), „Opowieść o księciu Genjim”, [w:] Iwona Kordzińska-Nawrocka, red. Dziesięć wieków Genji monogatari w kulturze Japonii, WUW, Warszawa, 21-58.
Kordzińska-Nawrocka, I. (red.) (2008), W kręgu tradycji dworu Heian, Trio, Warszawa.
Kotański, W. (1961), Dziesięć tysięcy liści, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Melanowicz, M. (2011), Historia literatury japońskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Murasaki, S. (1970), Genji monogatari (Opowieść o księciu Genjim), t. 1-6, Shōgakkan, Tōkyō.
Murasaki, S. (2020), Dziennik i pieśni (tłum. Monika Szyszka), Matsumi, Wrocław.
Nagórko, A. (2021), „Anny Wierzbickiej key words a kulturemy: porównywanie języków – porównywanie kultur”, Prace Filologiczne. 76: 387-400.
Nakano, K. (1991), „Genji monogatari ni okeru sōshiji” (Narrator w Opowieści o księciu Genjim), [w:] Mitani Kuniaki, Higashihara Nobuaki, red. Genji monogatari.
Katari to hyōgen (Opowieść o księciu Genjim. Narracja i styl), Yūseidō, Tōkyō, 104-123.
Nida, A.E. (2009), „Zasady odpowiedniości” (tłum. Anna Skucińska), [w:] Paweł Bukowski, Magdalena Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Wydawnictwo Znak, Kraków, 51-70.
NPRH, https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/narodowy-program-rozwoju-humanistyki (26.07.2022).
Rak, M. (2015), „Co to jest kulturem?”, LingVaria. 10(20): 305-317, https://doi.org/10.12797/LV.10.2015.20.23. DOI: https://doi.org/10.12797/LV.10.2015.20.23
Tokarz, B. (2010), Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Tōru, T. (1991), Genji monogatari no tai’ihō (Kontrapunkt w Genji monogatari), Tōkyō Daigaku Shuppankai, Tōkyō.
Tsunoda, B. (1966), Murasaki shikibu to sono jidai (Murasaki Shikibu i jej czasy), Kadokawa Shoten, Tōkyō.
Wierzbicka, A. (2007), Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, WUW, Warszawa.
Wesołowska, M. (2016), Muzyka i muzyczność prozy japońskiej okresu Heian (794-1192), Oficyna Naukowa, Warszawa.
Zen’yaku Kogojiten (Słownik klasycznego języka japońskiego z tłumaczeniami) (2011), Miyakoshi Masaru, Ishii Masami, Oda Masaru, red. Ōbunsha, słownik elektroniczny Casio XD-Z 4900.
Downloads
Published
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.