O przysłówkach w przekładzie i o wartościowaniu w tekście – na przykładzie wybranych fragmentów polskich tłumaczeń książek Richarda Dawkinsa

Authors

DOI:

https://doi.org/10.12797/MOaP.30.2023.63.04

Keywords:

adverbs, translation, evaluation_in_text, text_patterns, argumentative_discourse

Abstract

ON ADVERBS IN TRANSLATION AND ON EVALUATION IN TEXT – BASED ON SELECTED FRAGMENTS IN THE POLISH TRANSLATIONS OF BOOKS BY RICHARD DAWKINS

The use of adverbs can be related to the expression of evaluative meanings, which play a key role, for example, in the argumentative discourse of popular science. The way evaluative elements are rendered in translation may be important for maintaining the persuasive power of the original text. The aim of the paper is to look at selected fragments of the Polish translations of two popular science books by Richard Dawkins, The God Delusion and Outgrowing God, and to see how English adverbs expressing evaluative and volitional meanings were rendered in them, and how the choices made may affect the perception of the text. The analysis uses models of appraisal in language and discourse developed by researchers in the field of English-language text linguistics and discourse studies.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

References

Dawkins, R. (2007 [2006]), The God Delusion, Black Swan, London.
View in Google Scholar

Dawkins, R. (2018 [2007]), Bóg urojony (tłum. Piotr J. Szwajcer), CiS, Warszawa.
View in Google Scholar

Dawkins, R. (2019a), Outgrowing God, Bantam Press, London.
View in Google Scholar

Dawkins, R. (2019b), Wyrastając z Boga (tłum. Piotr J. Szwajcer), CiS, Warszawa.
View in Google Scholar

Fairclough, N. (1995), Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language, Longman, London.
View in Google Scholar

Fairclough, N. (2001), Language and Power, 2nd ed., Longman, London–New York.
View in Google Scholar

Hatim, B., Mason, I. (1997), The Translator as Communicator, Routledge, London–New York.
View in Google Scholar

Hejwowski, K. (2015 [2016]), Iluzja przekładu. Przekładoznawstwo w ujęciu konstruktywnym, Śląsk, Katowice, Studia o Przekładzie, 41.
View in Google Scholar

Hoey, M. (1994), „Signalling in Discourse: A Functional Analysis of a Common Discourse Pattern in Written and Spoken English”, [w:] Michael Coulthard, red. Advances in Written Text Analysis, Routledge, London–New York, 26-45.
View in Google Scholar

Hoey, M., Winter, E. (1986), „Clause Relations and the Writer’s Communicative Task”, [w:] Barbara Couture, red. Functional Approaches to Writing: Research Perspectives, Francis Pinter, London, 120-141.
View in Google Scholar

Konik, T. (2015), „Tekstowe i dyskursywne «uwikłania» błędów w polskim przekładzie książki Josepha E. Stiglitza Globalization and its Discontents – studium przypadku”, [w:] Anna Duszak, Anna Jopek-Bosiacka, Grzegorz Kowalski, red. Tekst naukowy i jego przekład, Universitas, Kraków, 221-241.
View in Google Scholar

Konik, T. (2016), „Elementy ewaluatywne w dyskursie na przykładzie analizy tekstu prasowego o tematyce ekonomicznej”, [w:] Waldemar Czachur, Agnieszka Kulczyńska, Łukasz Kumięga, red. Jak analizować dyskurs? Perspektywy dydaktyczne, Universitas, Kraków, 97-117.
View in Google Scholar

Konik, T. (2018a) „On Errors in Rendering the Critique of Neo-Liberalism in the Polish Translations of Two Books by Joseph E. Stiglitz”, [w:] Anna Kukułka-Wojtasik, Eryk Stachurski, Magdalena Dobrowolska de Tejerina, red. «Translatio » et Histoire des idées. Idées, langue, déterminants / “Translatio” and the History of Ideas. Ideas, language, politics, vol. 2, Peter Lang, Berlin, 9-19.
View in Google Scholar

Konik, T. (2018b), „Uwagi o błędach w tłumaczeniu z perspektywy studiów nad dyskursem i komunikacją międzykulturową”, [w:] Urszula Okulska-Łukawska, Urszula Topczewska, Anna Jopek-Bosiacka, red. Wybrane zagadnienia lingwistyki tekstu, analizy dyskursu i komunikacji międzykulturowej – in memoriam Profesor Anny Duszak (1950-2015), Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, Warszawa, 467-498, Language in Social Interaction, 2.
View in Google Scholar

Konik, T. (2019), „Głosy w dyskursie – kwestie przekładu angielskich tekstów argumentacyjnych na język polski”, [w:] Ewa Gruszczyńska, Małgorzata Guławska-Gawkowska, Anna Szczęsny, red. Translatoryczne i dyskursywne oblicza komunikacji. Instytut Lingwistyki Stosowanej WLS UW, Warszawa, 205-216, Wielojęzyczna Lingwistyka Stosowana, 6.
View in Google Scholar

Konik, T. (2021), „Tłumaczenie a ideologia – o wyborach tłumacza (i/lub redaktora), świadomych i nie tylko”, [w:] Małgorzata Guławska, Grzegorz Pawłowski, red. Ideologiczne i polityczne uwarunkowania komunikacji językowej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 195-212, Forum Semantyczne, https://doi.org/10.31338/uw.9788323551218.pp.197-216. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323551218.pp.197-216
View in Google Scholar

Martin, J.R., Rose, D. (2013), „Wartościowanie w dyskursie i negocjowanie postaw” (tłum. Aleksandra Wiśniewska), [w:] Anna Duszak, Grzegorz Kowalski, red. Systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu, Universitas, Kraków, 23-79.
View in Google Scholar

Martin, J.R., White, P.R.R. (2005), The Language of Evaluation: Appraisal in English, Palgrave Macmillan, Basingstoke.
View in Google Scholar

Munday, J. (2007), „Translation and Ideology: A Textual Approach”, The Translator. 13(2): 195-217, https://doi.org/10.1080/13556509.2007.10799238. DOI: https://doi.org/10.1080/13556509.2007.10799238
View in Google Scholar

Munday, J. (2008), „The Relations of Style and Ideology in Translation: A Case Study of Harriet de Onís”, [w:] Luis Pegenaute, Janet Ann DeCesaris, Mercedes Tricás Preckler, Elisenda Bernal, red. Actas del III Congreso Internacional de la Asociación Ibérica de Estudios de Traducción e Interpretación. La traducción del futuro: mediación lingüístca y cultural en el siglo XXI. Barcelona 22-24 de marzo de 2007, vol. 1, Promociones y Publicaciones Universitaria, Barcelona, 57-68.
View in Google Scholar

Tymoczko, M. (2003), „Ideology and the Position of the Translator: In What Sense is the Translator in Between?”, [w:] Maria Calzada Pérez, red. Apropos of Ideology: Translation Studies on Ideology – Ideologies in Translation Studies, St. Jerome, Manchester, 181-201.
View in Google Scholar

Verschueren, J. (1999), Understanding Pragmatics, Arnold, London.
View in Google Scholar

Verschueren, J. (2012), Ideology in Language Use: Pragmatic Guidelines for Empirical Research, Cambridge University Press, Cambridge, https://doi.org/10.1017/CBO9781139026277. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139026277
View in Google Scholar

Vinay, J.-P., Darbelnet J. (1995 [1958]), Comparative Stylistics of French and English: A Methodology for Translation (tłum. i red. Juan C. Sager, Marie-Josée Hamel), John Benjamins, Amsterdam, Translation Library, 11, https://doi.org/10.1075/btl.11. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.11
View in Google Scholar

Winter, E. (1982), Towards a Contextual Grammar of English: The Clause and its Place in the Definition of Sentence, George Allen & Unwin, London.
View in Google Scholar

Winter, E. (1994), „Clause Relations as Information Structure. Two Basic Text Structures in English”, [w:] Malcolm Coulthard, red. Advances in Written Text Analysis, Routledge, London–New York, 46-68.
View in Google Scholar

Downloads

Published

2024-04-16

How to Cite

Konik, T. (2024). O przysłówkach w przekładzie i o wartościowaniu w tekście – na przykładzie wybranych fragmentów polskich tłumaczeń książek Richarda Dawkinsa. Między Oryginałem a Przekładem, 30(1/63), 73–92. https://doi.org/10.12797/MOaP.30.2023.63.04

Issue

Vol. 30 No. 1/63 (2024): Inter-, multi-, transdyscyplinarność translatoryki – 50 lat Instytutu Lingwistyki Stosowanej UW. Część 2

Section

Articles

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.