Czy przekładoznawstwo to nauka oparta na solidnym fundamencie?
Hipoteza podstawowych praw przekładoznawstwa
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.25.2019.44.01Keywords:
translation, translation theory, translation law, optimality, correspondence, composition, influence, second authorship, representation, interference, differenceAbstract
Are Translation Studies a Field of Study Based on a Solid Foundation? Hypothesising about the Principles of Translation Studies
In every field of study, there are some fundamental assumptions, laws or certainties. What is the situation in translation studies? Do the existing translational theories, which subsume very different theoretical and methodological approaches, offer a common denominator for not always convergent, and sometimes even openly contradictory, theoretical proposals of particular researchers? On the other hand, perhaps there are some translational assumptions and laws which all theoreticians, or at least the majority of them, would admit to be acceptable? The article attempts to create a catalogue of principles which seem to be fundamental for translation studies.
Downloads
References
Bachtin, M. (1986), Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, PIW, Warszawa.
Balcerzan, E. (1977), Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440-1974. Antologia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Balcerzan, E. (2013), „Poetyka przekładu artystycznego”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 103-118 [wyd. 1: 1988].
Berman, A. (2009), „Przekład jako doświadczenie obcego”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 249-264 [wyd. 1: 1985].
Bocheński, J. M. (1992), Współczesne metody myślenia, przeł. S. Judycki, W drodze, Poznań.
Brzozowski, J. (2011), Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Chamberlain, L. (2009), „Gender a metaforyka przekładu”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 385-402 [wyd. 1: 1988].
Derrida, J. (1981), Dissemination, University of Chicago Press, Chicago.
Dudko, B. (red.) (2009), Podróże z Ryszardem Kapuścińskim, cz. 2: Opowieści czternastu tłumaczy, Znak, Kraków.
Gadamer, G. (2009), „Lektura jest przekładem”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 319-325 [wyd. 1: 1993].
Hejwowski, K. (2004), Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Hermans, T. (2009), „Przekład, zadrażnienie i rezonans”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 295-315 [wyd. 1: 1999].
Ingarden, R. (1988), O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, PWN, Warszawa.
Koller, W. (2009), „Przekład literacki z perspektywy językoznawstwa”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 143-172 [wyd. 1: 1988].
Kozak, J. (2009), Przekład literacki jako metafora. Między logos a lexis, PWN, Warszawa.
Kubaszczyk, J. (2016), „Przekład jako przedmiot przedstawiający: ku ontologicznej definicji przekładu”, Przekładaniec, 32, s. 194-210.
Kubaszczyk, J. (2017), „Qualitätsbewertung einer Übersetzung – von der Ontologie zur Axiologie”, Glottodidactica, 44/1, s. 53-73.
Legeżyńska, A. (2013), „Tłumacz jako drugi autor”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 239-253 [wyd. 1: 1986/1999].
Nord, Ch. (2004), „Loyalität als ethisches Verhalten im Translationsprozess”, w: I. Müller (hrsg.), Und sie bewegt sich doch. Translationswissenschaft in Ost und West. Festschrift für Heidemarie Salevsky zum 60. Geburtstag, Lang, Frankfurt am Main [u.a.], s. 235-245.
Nord, Ch. (2011), Funktionsgerechtigkeit und Loyalität: Theorie, Methode und Didaktik des funktionalen Übersetzens, Frank & Timme, Berlin.
Paepcke, F. (2009), „Rozumienie tekstu a przekład”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 337-346 [wyd. 1: 1980].
Paepcke, F. (1986), „Verstehen, entscheiden, übersetzen”, w: K. Berger, H.-M. Speier (hrsg.), Im Übersetzen leben. Übersetzen und Textvergleich, Narr, Tübingen, s. 86-101.
Podsiad, A. (2000), Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Ricoeur, P. (2009), „Paradygmat przekładu”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 357-370 [wyd. 1: 2004].
Skwarczyńska, S. (2013), „Przekład i jego miejsce w literaturze i kulturze narodowej”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 119-141 [wyd. 1: 1973].
Sochacki, D. (2013), „Hieronim ze Strydonu na progu europejskich strategii tłumaczeniowych”, Źródła Humanistyki Europejskiej, 6, s. 121-138, [on-line:] Zrodla-Humanistyki-Europejskiej-6-7-Sochacki.pdf – 30.11.2017.
Stolze, R. (2009), „Tłumaczenie jako proces ewolucyjny”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 347-355 [wyd. 1: 1992].
Święch, J. (2013), „Przekłady i autokomentarze”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 193-216 [wyd. 1: 1984].
Tabakowska, E. (2015), „Bariery kulturowe są zbudowane z gramatyki”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Elżbieta Tabakowska. Myśl językoznawcza z myślą o przekładzie. Wybór prac, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 97-107 [wyd. 1: 2002].
Toury, G. (1995), „The Nature and Role of Norms in Translation”, w: G. Toury, Descriptive Translation Studies and Beyond, John Benjamins, Amsterdam–Philadelphia, s. 53-69.
Toury, G. (2009), „Metoda opisowych badań przekładu”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 205-222 [wyd. 1: 1995].
Tymoczko, M. (2009), „Literatura postkolonialna i przekład literacki”, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, s. 429-447 [wyd. 1: 1999].
Ziomek, J. (2013), „Przekład – rozumienie – interpretacja”, w: M. Heydel, P. de Bończa Bukowski (red.), Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 163-192 [wyd. 1: 1980].
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2019 Joanna Kubaszczyk
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
