Skąd rozbieżności znaczeniowe pomiędzy przekładami Biblii hebrajskiej?
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.30.2024.66.03Keywords:
przekłady Biblii hebrajskiej, krytyka tekstu, rozbieżności między przekładami, reinterpretacja oryginałuAbstract
WHAT ARE THE REASONS FOR DIFFERENCES IN MEANING BETWEEN HEBREW BIBLE TRANSLATIONS?
There are differences in meaning between Hebrew Bible translations and their reason is twofold. 1. Differences resulting from doubtful meaning or doubtful form of the source text are limited in number but they can be remarkably deep. They appear when: a. the source text is obscure and translators can only guess its meaning. b. Several different versions of the Hebrew text has been preserved and each translator can chose one of them to make it a base for his rendering. c. The source text has been recently reinterpreted in a significant way, but still some translators follow its older interpretation. 2. Differences resulting from disparate “translation strategies” are more numerous but less significant, provided that the translations compared are based on the same interpretation of the source text. The Biblical passages discussed in the paper are Genesis 4:7; 47:21; Exodus 3:14; Leviticus 19:18; Psalms 2:11-12; 89:20; 137:5 and Isaiah 9:19.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Balcerzan, E. (1998), Poetyka przekładu artystycznego, [w:] Edward Balcerzan, Literatura z literatury (strategie tłumaczy), Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1998, 17-31.
View in Google Scholar
BDB: Francis Brown, współpraca: Samuel Rolles Driver, Charles A. Briggs, The Brown-Driver-Briggs Hebrew and English Lexicon […], Hendrickson Publishers, Peabody 1997.
View in Google Scholar
Berman, A. (2009), Przekład jako doświadczenie obcego (tłum. Uta Hrehorowicz), [w:] Piotr Bukowski, Magda Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Znak, Kraków, 249-264.
View in Google Scholar
Bertholet, A. (1908a), „Eine crux interpretum. Ps 2 II f”, Zeitschrift für die Alttestamentliche Wissenschaft. 28: 58-59.
DOI: https://doi.org/10.1515/zatw.1908.28.1.58
View in Google Scholar
Bertholet, A. (1908b), „Nochmals zu Ps 2 II f”, Zeitschrift für die Alttestamentliche Wissenschaft. 28: 193.
DOI: https://doi.org/10.1515/zatw.1908.28.3.193
View in Google Scholar
Brzozowski, J. (2011), Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
View in Google Scholar
Brzozowski, J. (2023), „O współczesnym języku polskim w Biblii Paulistów.
View in Google Scholar
«Przekleństwo» serii przekładowej”, Rocznik Filozoficzny Ignatianum. 29 (2): 15-39, https://doi.org/10.35765/rfi.2023.2902.3.
DOI: https://doi.org/10.35765/rfi.2023.2902.3
View in Google Scholar
Büchner, D. (2021), The Pentateuch, [w:] Alison G. Salvesen, Timothy Michael Law, red. The Oxford Handbook of the Septuagint, Oxford University Press, 183-200.
DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199665716.013.10
View in Google Scholar
Davies, G.I. (2020), A Critical and Exegetical Commentary on Exodus 1-18, vol. 1: Commentary on Exodus 1-10, T&T Clark, London‒New York, The International Critical Commentary.
DOI: https://doi.org/10.5040/9780567688705
View in Google Scholar
Dąmbska-Prokop, U. (2010a), Strategie tłumaczenia, [w:] Urszula Dąmbska-Prokop, Nowa encyklopedia przekładoznawstwa, Wyższa Szkoła Umiejętności im. Stanisława Staszica w Kielcach, Kielce, 214-215.
View in Google Scholar
Dąmbska-Prokop, U. (2010b), Retranslacja, [w:] Urszula Dąmbska-Prokop, Nowa encyklopedia przekładoznawstwa, Wyższa Szkoła Umiejętności im. Stanisława Staszica w Kielcach, Kielce, 200-202.
View in Google Scholar
Ehrlich, A.B. (1909), Randglossen zur hebräischen Bibel, textkritisches, sprachliches und sachliches, t. 2: Leviticus, Numeri, Deuteronomium, J.C. Hinrichs, Leipzig.
View in Google Scholar
Gericke, J.W. (2012), „Philosophical Interpretations Of Exodus 3:14 – A Brief Historical Overview”, Journal for Semitics. 21 (1): 125-136.
View in Google Scholar
Gordon, C.H. (1965), Ugaritic Textbook. Grammar, Texts in Transliteration, Cuneiform Selections, Glossary, Indices, Pontifical Biblical Institute, Roma, Analecta Orientalia, 38.
View in Google Scholar
Holladay, W.L. (1978), „A New Proposal for the Crux in Psalm II 12”, Vetus Testamentum. 28 (1): 110-112, https://doi.org/10.2307/1517164.
DOI: https://doi.org/10.1163/156853378X00347
View in Google Scholar
Houtman, C. (1993), Exodus, t. 1 (tłum. Johan Rebel, Sierd Woudstra), Kok, Kampen, Historical Commentary on the Old Testament.
View in Google Scholar
Joüon, P. (1996), A Grammar of Biblical Hebrew (tłum. i rewizja Takamitsu Muraoka), t. 1-2, Editrice Pontificio Istituto Biblico, Roma.
View in Google Scholar
KB: Koehler Ludwig, Baumgartner Walter, The Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament, t. 1-4, rewizja: Walter Baumgartner, Johann J. Stamm, red. Mervyn E.J. Richardson, Brill, Leiden 1994-1999.
View in Google Scholar
Kubiś, A. (2023), Wprowadzenie do krytyki tekstu Starego i Nowego Testamentu.
View in Google Scholar
Skrypt dla studentów, Instytut Nauk Biblijnych KUL, Lublin, [online] https://www.academia.edu/45311335/Wprowadzenie_do_krytyki_tekstu_Starego-_i_Nowego_Testamentu_KUL_2022_, 29 X 2024.
View in Google Scholar
Laviosa, S. (1998/2011), Universals, [w:] Mona Baker, Gabriela Saldanha, red. Routledge Encyclopedia of Translation Studies, wyd. 2, Routledge, London–New York 2011, 306-310.
View in Google Scholar
Lundbom, J.R. (1978), „God’s Use of the Idem per Idem to Terminate Debate”, The Harvard Theological Review. 71 (3-4): 193-201, [online] https://www.jstor.org/stable/1509615, 29 X 2024.
DOI: https://doi.org/10.1017/S0017816000026080
View in Google Scholar
Lust, J., Eynikel, E., Hauspie, K. (1992–1996), A Greek-English Lexicon of the Septuagint, t. 1-2, Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart.
View in Google Scholar
Majewski, M. (2012), „Masora Biblii hebrajskiej – wprowadzenie w tematykę”, Ruch Biblijny i Liturgiczny. LXV (4): 293-310.
DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.105
View in Google Scholar
Majewski, M. (2019), Jak przekłady zmieniają Biblię. O teorii i praktyce tłumaczenia Pisma Świętego, wyd. 2, Kraków, [online] https://www.academia.edu/5331176/Jak_przek%C5%82ady_zmieniaj%C4%85_Bibli%C4%99_O_t%C5%82umaczeniu_Pisma_%C5%9Awi%C4%99tego_raz_jeszcze-?sm=b&rhid=28719043580, 29 X 2024.
View in Google Scholar
Mccarthy, D.J. (1978), „Exod 3: 14: History, Philology and Theology”, The Catholic Biblical Quarterly. 40 (3): 311-322, [online] https://www.jstor.org/stable/43715557, 29 X 2024.
View in Google Scholar
Morgenstern, J. (1942), „ נשקו בר ”, The Jewish Quarterly Review, New Series. 32 (4): 371-385, https://doi.org/10.2307/1452537.
DOI: https://doi.org/10.2307/1452537
View in Google Scholar
Mrozek, A. (2023), Wprowadzenie historyczne, [w:] Maciej Münnich, red. Teksty z Ugarit. Tłumaczenie i komentarz, t. 1: Mity, Wydawnictwo KUL, Lublin, XXVII-XLII.
View in Google Scholar
Muraoka, T. (1978), „A Syntactic Problem in Lev. XIX. 18b”, Journal of Semitic Studies. 23 (2): 291-297.
DOI: https://doi.org/10.1093/jss/23.2.291
View in Google Scholar
Nida, E.A. (1964), Toward a Science of Translating. With Special Reference to Principles and Procedures Involved in Bible Translating, E.J. Brill, Leiden.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789004495746
View in Google Scholar
Ogden, G.S. (1992), „Idem per Idem: Its Use and Meaning”, Journal for the Study of the Old Testament. 17 (53): 107-120, https://doi.org/10.1177/030908929201705307.
DOI: https://doi.org/10.1177/030908929201705307
View in Google Scholar
Philo [Filon z Aleksandrii], (1984), Moses I. and II. (De Vita Mosis) (tłum. Francis H. Colson), [w:] Philo with an English Translation by F.H. Colson, t. 6, Harvard University Press – William Heinemann, Cambridge‒London 1984, 274-595.
View in Google Scholar
Rainey, A.F. (1975), Institutions: Family, Civil, and Military, [w:] Loren R. Fisher, Duane E. Smith, Stan Rummel, red. Ras Shamra Parallels. The Texts from Ugarit and the Hebrew Bible, t. 2, Pontificium Institutum Biblicum, Roma.
View in Google Scholar
Sadzik, J. (2003 [1978]), O Psalmach, [w:] Miłosz, 9-36.
View in Google Scholar
Schild, E. (1954), „On Exodus iii 14 – «I am that I am»”, Vetus Testamentum. 4 (3): 296-302, https://doi.org/10.2307/1515709.
DOI: https://doi.org/10.2307/1515709
View in Google Scholar
Talmud babiloński: Babylonian Talmud, wyd. Zvi H. Preisler, Shmuel Havlin, Hanoch Havlin, Ketuvim Publishers, Jerusalem 1998.
View in Google Scholar
Tomaszkiewicz, T., Piotrowska, M. (2019), Strategia tłumaczeniowa, [w:] Łukasz Bogucki, Joanna Dybiec-Gajer et al., red. Słownik polskiej terminologii przekładoznawczej, Księgarnia Akademicka, Kraków, 123-124.
View in Google Scholar
Wajzel, N.H. (1795), „Beʾur”, [w:] Sefer netiwot hašalom wehu ḥibur kolel ḥamešet ḥumše tora [Pięcioksiąg z niemieckim przekładem Mojżesza Mendelssohna], t. 3: Sefer Wajiqra ʿim targum ʾaškenazi uveʾur, Anton Schmid, Wien, [online] https://books.google.pl/books?id=eYecrmMmWkMC.
View in Google Scholar
Waszkowiak, J.J. (2016), „Tłumaczenia i interpretacje: אֶהְיֶה אֲשֶרׁ אֶהְיֶה (Wj 3,14a)”, Biblica et Patristica Thoruniensia. 9 (1): 133-151, http://dx.doi.org/10.12775/BPTh.2016.007.
DOI: https://doi.org/10.12775/BPTh.2016.007
View in Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
