Kontekst kulturowy – balast dla oryginału czy szansa dla przekładu?
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.21.2015.28.03Keywords:
intertextuality, cultural competence, texts of culture, foreignise results, “the third culture”Abstract
The cultural context – is it the ballast for the original or the chance for interpretation?
The author of this article introduces the distinction between the cultural competence and the intertexuality competence. The remarks are based on the second novel by the Austrian Nobel Prize laureate Elfriede Jelinek entitled Michael. Ein Jugendbuch für die Infantilgesellschaft from 1972. The texts of culture alluded to in this book (American and German TV series, celebrities, etc.) are utilized to question the myths presented by mass media. The author comes to the conclusion that the need to foreignise results from the necessity to confront the final recipients with the cultural difference that the primary reader is confronted with.
Downloads
References
Adorno, T.W. (1990), „Prolog do telewizji”, w: idem, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, tłum. K. Krzemień‑Ojak, PIW, Warszawa, s. 58‑66.
Balcerzan, E. (2009), Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatologii i komparatystyki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Berman, A. (2009), „Przekład jako doświadczenie obcego”, w: Bukowski, P., Heydel, M. (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Wydawnictwo Znak, Kraków, s. 247‑264.
Dąbrowska, E. (2001), „Sztuka porozumiewania się w literackiej konwersacji intertekstualnej”, w: Witosz, B. (red.), Stylistyka a pragmatyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 152‑162.
Die weltweiten Übersetzungen von Elfriede Jelineks Werken samt Aufführungsdokumentation (Stand: Dezember 2012), [on‑line] http://ejfz.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/proj_ejfz/PDF‑Downloads/Werke_HP_12.12.pdf – 30.09.2013.
Eco, U. (1996), „Nadinterpretowanie tekstów”, w: Collini, S. (red.), Interpretacja i nadinterpretacja, tłum. T. Bieroń, Wydawnictwo Znak, Kraków, s. 45‑65.
Goebbels, J. (1939), Michael. Ein deutsches Schicksal in Tagebuchblättern, Franz Eher Verlag, München (wyd. 14.).
Krajewski, M. (2005), Kultury kultury popularnej, Wydawnictwo Uniwersytetu UAM, Poznań.
Lieber Onkel Bill, [on‑line] http://www.steffi‑line.de/archiv_text/nost_serie/f_bill.htm – 30.09.213.
Lotman, J. (2000), Semisfera. Kul’tura i vztyv vnutri mysljščich mirov. Stat’i Issledovanija. Zametki, Iskusstvo – SPb, Sankt‑Petersburg.
Majkiewicz, A. (2005), „Wytwory kultury popularnej jako materiał literacki i możliwości jego przekładu (na przykładzie «wir sind lockvögel baby!» Elfriede Jelinek)”, w: Fast, P. (red.), Kultura popularna a przekład, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice, s. 103‑122.
Majkiewicz, A. (2008a), Intertekstualność – implikacje dla teorii przekładu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Majkiewicz, A. (2008b), „Granice obcości i przekładu”, w: Fast, P., Janikowski, P. (red.), Olszta, A. (współpr.), Odmienność kulturowa w przekładzie, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice–Częstochowa, s. 37‑51.
Martuszewska, A. (1992), Powieść i prawdopodobieństwo, Universitas, Kraków.
Skibińska, E. (2008), Kuchnia tłumacza. Studia o polsko‑francuskich relacjach przekładowych, Universitas, Kraków.
Stebakow, A. (2013), „Odwołania do rzeczywistości pozajęzykowej. Omon Ra Wiktora Pielewina w serii przekładowej”, w: Kasperska, I., Żuchełkowska, A. (red.), Przekład jako akt komunikacji międzykulturowej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 247‑264.
Storey, J. (2003), Studia kulturowe i badania kultury popularnej. Teorie i metody, tłum. J. Barański, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Strinati, D. (1998), Wprowadzenie do kultury popularnej, tłum. W.J. Burszta, Wydawnictwo Zysk i S‑ka, Poznań.
Tene, A.N. (2004), (Bi)kulturelle Texte und ihre Übersetzung. Romane afrikanischer Schriftsteller in französischer Sprache und die Problematik ihrer Übersetzung ins Deutsche, Königshausen & Neumann, Würzburg.
Tokarz, B. (1998), Wzorzec, podobieństwo, przypominanie, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice.
Tokarz, B. (2006), „Przekład w dialogu międzykulturowym”, w: Fast, P., Janikowski, P. (red.), Dialog czy nieporozumienie? (z zagadnień krytyki przekładu), Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice–Warszawa–Częstochowa, s. 7‑19.
Urbanek, D. (2010), „Translatoryczna myśl postmodernistyczna: intertekstualny model przekładu”, Lingwistyka Stosowana, 2, s. 195‑201.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
