Hadżi Dimityr Christo Botewa – obce elementy kulturowe w polskich przekładach
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.21.2015.28.08Keywords:
Botev, foreign cultural elements, Hadzhi Dimitar, translationAbstract
Hadzhi Dimitar by Hristo Botev – the foreign cultural elements in Polish translations
The famous poetic work by Bulgarian artist Christo Botev – the romantic ballad Hadzhi Dimitar is full of foreign cultural elements that are recognized by Polish readers. This poem is an important center in the Bulgarian national discourse, inspired by southslavic folklore, strongly influenced by the hajduk‑legend, it mythologizes important Bulgarian historical event (the death of Hadzhi Dimitar and Stefan Karadzha on Mount Buzludzha). The analysis and interpretation of the original text and two polish translations by Z. Wolnikówna and W. Broniewski, allow to answer the following questions: if translators are intermediaries and interpreters of the elements of a foreign culture? Which strategies are used by translators to effective communication between the Bulgarian and Polish cultures? Do translations give a fair and accurate representation of the original poem?
Downloads
References
Botew, Ch. (1938), „Hadżi – Dymitr”, tłum. Z. Wolnikówna, Kamena, 9‑10, s. 168‑169.
Botew, Ch. (1987), „Hadżi Dymitr”, tłum. W. Broniewski, w: Konstantinowa, E., Gałązka, W. (red.), Niewidzialne skrzydła. Antologia poezji bułgarskiej (od IX wieku do roku 1944), Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 47‑49.
Botew, Ch. (1960), Wybór pism, Biblioteka Narodowa, Wrocław–Kraków.
Botev, X. (1998), „Hadži Dimitʺr”, w: Todorov, I. (red.), Avtentičniât Botev,. Stihotvoreniâta na Hristo Botev, avtentičen tekst, Prozorec, Sofiâ, ss. 83‑84.
Barańczak, S. (2004), Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dołączeniem małej antologii przekładów‑problemów, a5, Kraków.
Georgiew, N. (1981), „Ballada Botewa Hadżi Dymitr – próba analizy”, w: Dąbrowska‑Partyka, M. (red.), Interpretacja literacka na terenie Zachodniej i Południowej Słowiańszczyzny, Nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 357‑385.
Gołek‑Sepetliewa, D. (2011), „Charakterystyka paradygmatu bułgarskiej poezji odrodzeniowej – przykład twórczości Christo Botewa”, Pamiętnik Słowiański, 2, s. 83‑106.
Górski, T. (2006), „Intertekstualność a przekład”, Między Oryginałem i Przekładem, XI: Nieznane w przekładzie, s. 231‑243.
Grudzień, S. (2011), „Interdyscyplinarność w bułgarystycznej twórczości Henryka Batowskiego”, Słupskie Studia Historyczne, 17, s. 167‑177.
Hejwowski, K. (2004), Kognitywno‑komunikacyjna teoria przekładu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Hrehorowicz, U. (1997), „Przypisy tłumacza: «to be or not to be»”, Między Oryginałem a Przekładem, III: Czy zawód tłumacza jest w pogardzie?, s. 109‑116.
Jaroszewicz‑Kleindienst, B. (1971), „Recepcja twórczości Christo Botewa w Polsce”, w: Śliziński, J. (red.), Stosunki literackie polsko‑bułgarskie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 29‑46.
Juda, C. (2009), „Rozrachunki po przełomie. Polskie przekłady z literatury bułgarskiej po 1989 r. Diagnozy i prognozy. Współczesność i tradycja”, Przekłady Literatur Słowiańskich, 1/1, s. 15‑28.
Legeżyńska, A. (1986), Tłumacz i jego kompetencje autorskie, PWN, Warszawa.
Lewicki, R. (2002), „Obcość w przekładzie a obcość w kulturze”, w: idem (red.), Przekład, język, kultura, Wydawnictwo UMCS , Lublin, s. 43‑52.
Pilecka, T. (1993), „Ojczyzna bułgarska wedle studentów Uniwersytetu w Sofii w światle badań ankietowych”, w: Bartmiński, J. (red.), Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich, Instytut Europy Środkowo‑Wschodniej, Lublin, s. 205‑218.
Solak, E. (2009), Znaki szczególne. Językowe i wokółjęzykowe problemy Bułgarskiego Odrodzenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Szpociński, A. (1999), Inni wśród swoich. Kultury artystyczne innych narodów w kulturze Polaków, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
Szwat‑Gyłybowa, G. (2007), „Bałkan – wynaleziona przestrzeń narodowa Bułgarów”, Slavia Meridionalis, 7, s. 109‑122.
Szwat‑Gyłybowa, G., Drzewiecka, E., et al. (red.) (2011), Leksykon tradycji bułgarskiej, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Wakarelski, Ch. (1965), Etnografia Bułgarii, tłum. K. Simiczijew, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław.
Warchał, M. (2012), „Przekład artystyczny wobec funkcji dyskursu aksjologicznego w tekście źródłowym”, Przekłady Literatury Słowiańskich, 3, s. 97‑106.
Vʺlov, I., „Pʺrviât ruski prevod na Hristo Botev”, [on‑line] http://old.duma.bg/2009/0609/060609/pegas/peg‑3.html – 01.09.2013.
Mihajlov, K. (1999), „Botev na anglijski. Posveŝenie v tajnata na bʺlgarskiâ kosmos”, Literaturna misʺl, 1, s. 132‑142.
Trajkov, B.H. (red.) (1964), Bʺlgarska hudožestvena literatura na čuždi ezici: bibliografski ukazatel 1823‑1962, Nauka i izkustvo, Sofiâ.
Čolakov, L. (1959), „Edin neizvesten prevod na «Hadži Dimitʺr» na frenski ot 1914”, Izvestiâ, 3, Izd. na Bʺlgarskata akademiâ na naukite, Sofiâ, s. 317‑319.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
