Przekład udomowiony w kulturze polskiej wczesnego modernizmu
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.20.2014.26.06Keywords:
translation, modernism, modality, Polish Highlanders dialectAbstract
Translation Domesticated in the Culture of Early Polish Modernism
The present article introduces the Modernist popular and instrumental model of literary translation. The most vivid examples of adapting the source texts to the aesthetic, social, cultural and ideological norms of the target culture have been found in translations of world literature into the dialect of the Polish Highlanders. They were representative of the “Young Poland” artistic and literary movement inspired by the folk culture of the Tatra Mountains.
Downloads
References
Ajschylos (1912), Prometeusz skowany, w: idem, Dzieła, przeł. J. Kasprowicz, Nakładem Towarzystwa Wydawniczego Warszawa – E. Wende i Spółka, Lwów, s. 1‑53.
Balcerzan, E. (1967), „Sztuka tłumaczenia a styl”, w: Głowiński, M. (red.) Studia z teorii i historii poezji. Seria I, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 33‑71.
Balcerzan, E. (1998), „Wobec tradycji”, w: idem, Literatura z literatury (strategie tłumaczy), Śląsk, Katowice, s. 92‑106.
Balcerzan, E. (1998), „Strategie tłumaczy”, w: idem, Literatura z literatury (strategie tłumaczy), Śląsk, Katowice, s. 107‑129.
Baudelaire, K. (1927), Kwiaty zła, przeł. B. Wydżga, Nakład Gebethnera i Wolffa, Warszawa et al.
Baudelaire, Ch. (1958), Flowers of Evil: a Selection, eds. M. and J. Mathews, New Directions Publishing, New York.
Berger, J. (1948), Przekłady Kasprowicza, cz. I: Poezja niemiecka, Nakładem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
Bolecki, W. (2012), Modalności modernizmu. Studia, analizy, interpretacje, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.
Brzostowska‑Tereszkiewicz, T., Przekład modernistyczny (modele i opozycje), w: Bolecki, W., Gorczyński, M., Współczesne dyskursy konfliktu: literatura – kultura – język, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa (w druku).
Brzozowski, J. (1993), „Pierwsi tłumacze «Kwiatów zła»”, Literatura na Świecie, nr 1-3, Warszawa, s. 211‑250.
Brzozowski, J. (1996), „«Kwiaty zła» Baudelaire’a: w stronę nowoczesności poetyckiej”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie, z. 91, Kraków, s. 29‑38.
Bukowski, K. (1991), Gaździna Podhala. Matka Boska Ludźmierska, Wydawnictwo Calvarianum, Kalwaria Zebrzydowska.
Carducci, G. (1922), Ody barbarzyńskie, przeł. J. Dicksteinówna, Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”, Warszawa.
Eurypides (1931a), Błagalnice. Ion, przeł. J. Kasprowicz, wyd. W. Meisels, Kraków.
Eurypides (1931b), Cyklop; Herkules szalejący, przeł. J. Kasprowicz, wyd. W. Meisels, Kraków.
Eurypidesa tragedye w przekładzie Jana Kasprowicza (1918), t. 3: Tragedye ludzi zwyczajnych i tragedye szału. Elektra. Helena. Cyklop. Herakles Szalejący. Orestes. Bachantki. Dodatek: Rhesos, ze wstępem T. Sinki, nakł. Akademii Umiejętności, Skład Główny w Księgarni G. Gebethnera i Sp. w Krakowie, Gebethnera i Wolffa w Warszawie, Kraków–Warszawa.
Friedberg, M. (1962), Russian Classics in Soviet Jackets, Columbia University Press, New York. DOI: https://doi.org/10.7312/frie92692
Friedberg, M. (1997), Literary Translation in Russia. A Cultural History, The Pennsylvania State University Press, University Park, Pennsylvania. DOI: https://doi.org/10.1515/9780271072654
Hauptmann, G. (1899), Dzwon zatopiony: baśń dramatyczna, przeł. J. Kasprowicz, W. Okręt, Warszawa.
Hodorowicz, S.A. (2004), Słownik gwary górali Skalnego Podhala, Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Targ.
Homer [1961] (1984), Iliada, przeł. oraz opatrzył wstępem i słowniczkiem imion własnych I. Wieniewski, ilustr. S. Wyspiański, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Homera Ilias (1921), przeł. J. Czubek, słowo wstępne K. Morawskiego, Nakład Gebethnera i Wolffa, Warszawa et al.
Jankowski, J. (red.) (1902), Skarbczyk poezyi chińskiej, [s.n.], Warszawa.
Kolbuszewski, J. (red.) (1982), Tatry w literaturze polskiej 1805‑1939, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Kolbuszewski, J. (red.) (1992a), Tatry i górale w literaturze polskiej. Antologia, Ossolineum, Wrocław.
Kolbuszewski, J. (1992b), „Wstęp”, w: idem (red.) (1992), Tatry i górale w literaturze polskiej. Antologia, Ossolineum, Wrocław.
Kurczab, H. (1972), „Gwara podhalańska w twórczości Stanisława Witkiewicza”, Rocznik Naukowo‑Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Nauki Humanistyczne, nr 6, Rzeszów, s. 149‑175.
„Kwiatki Świętego Franciska (Fioretti di San Francesco)” (1907), w: Witkiewicz, S., Z Tatr, Nakładem Towarzystwa Wydawniczego, Warszawa – E. Wende i Spółka, Lwów – H. Altenberg, Lwów.
Lefevere, A. (red.) (1992), Translation/History/Culture. A Sourcebook, Routledge, London–New York.
Majda, J. (1982), Tatrzańskim szlakiem literatury. Szkice literackie, Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa–Książka–Ruch”, Kraków.
Majda, J. (1998), Góralszczyzna i Tatry w twórczości Stanisława Witkiewicza, Universitas, Kraków.
Majda, J. [1989] (1999), Młodopolskie Tatry literackie, wyd. II, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Nowaczyński, A. [1918] (2007), „Angielskie przekłady Jana Kasprowicza”, w: Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440‑2005.
Antologia, wybór i oprac. E. Balcerzan, E. Rajewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 120‑122.
Pawlikowski, M. (1909a), „O Wojnie Greków z Trojami (Fragmenta I)”, Lamus, R. I, z. 4, Gorzów Wielkopolski, s. 495‑508.
Pawlikowski, M. (1909b), „Przedmowa”, w: idem, „O Wojnie Greków z Trojami (Fragmenta)”, Lamus, R. I, z. 4, Gorzów Wielkopolski, s. 493‑495.
Pawlikowski, M. (1912/1913), „O Wojnie Greków z Trojami (Fragmenta II)”, Lamus, R. IV, z. 13, Gorzów Wielkopolski, s. 50‑55.
Pigoń, S. (1958), Władysław Orkan. Twórca i dzieło, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Płachecki, M. (1976), „Omówienie dyskusji toczonych na konferencji naukowej «Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa» (Warszawa, 18‑22 listopada 1974)”, w: Markiewicz, H., Sławiński, J. (red.), Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 502‑540 (głosy w dyskusji Janusza Lalewicza i Jerzego Święcha).
Poesie di Giosuè Carducci MDCCCL‑MCM (1906), quinta edizione con due ritratti e quattro fac‑simili, Ditta Nicola Zanichelli, Bologna.
Shelley, P.B. (1912), „Mont Blanc”, przeł. J. Kasprowicz, Museion, nr 4 (kwiecień), s. 62‑67.
Sobierajski, Z. (1950), Elementy gwarowe w utworach Kasprowicza, Nakładem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
Święch, J. (1970), „Z problematyki tłumaczeń parnasistów i Baudelaire’a w Polsce”, w: Głowiński, M. (red.), Studia z teorii i historii poezji. Seria II, Ossolineum, Wrocław, s. 199‑228.
Święch, J. (1976), „Przekład a problemy poetyki historycznej”, w: Markiewicz, H., Sławiński, J. (1974), Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 360‑383.
Tetmajer, K. [1905] (1916), Poeci Tatr, w: idem, Notatki literackie, S. Orgelbrand, Warszawa.
Tołstoj, L. (1907), Cem ludzie zyjom, w: Witkiewicz, S., Z Tatr, Nakładem Towarzystwa Wydawniczego, Warszawa – E. Wende i Sp., Lwów – H. Altenberg, Lwów.
Tołstoj, L. (1982), Czem ludi żywy, w: idem, Sobranije soczinienij w 22 tomach, ried. M. Chrapczenko et al., t. 10: Powiesti i rasskazy 1872‑1886 gg., „Chudożestwiennaja litieratura”, Moskwa, s. 234‑253.
Tuwim, J. (1950a), „Przedmowa”, w: idem (1950), Pegaz dęba, Czytelnik, Warszawa, s. 6‑20.
Tuwim, J. (1950b), „Traduttore‑traditore”, w: idem (1950), Pegaz dęba, Czytelnik, Warszawa, s. 166‑189.
Witkiewicz, S. (1970), W kręgu Tatr, wstęp M. Gładysz, komentarz R. Hennel, t. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Ziętarska, J. (1969), Sztuka przekładu w poglądach literackich polskiego oświecenia, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Żeleński, T. (1938), „Początki Młodej Polski” [Odczyt wygłoszony na dorocznym uroczystym posiedzeniu Polskiej Akademii Literatury 8 XI 1938], Wiadomości Literackie, R. 15, nr 48, s. 1-2.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
