„Po raz pierwszy zobaczyła kogoś równie czarnego jak ona” – inkluzywność w przekładzie intralingwalnym baśni (na przykładzie wybranych opowiadań ze zbioru Piękno i bestie. Niebezpieczne baśnie Somana Chainaniego)
DOI:
https://doi.org/10.12797/MOaP.30.2024.65.01Keywords:
fairy tale, retelling, cultural translation, intralingual translation, inclusivityAbstract
“IT IS THE FIRST TIME SHE’S SEEN ANYONE AS BLACK AS HER” – INCLUSIVENESS IN THE INTRALINGUAL TRANSLATION OF FAIRY TALES (BASED ON THE EXAMPLE OF SELECTED STORIES FROM THE COLLECTION BEASTS AND BEAUTY: DANGEROUS TALES BY SOMAN CHAINANI)
The article analyses the refractions introduced in the retellings (intralingual translation) of fairy tales from Beasts and Beauty: Dangerous Tales by Soman Chainani. These transformations have their source in cultural translation and concern broadly understood inclusivity (e.g. change of skin colour, biological sex and sexual orientation, deconstruction of hegemonic masculinity). Possible sources of the introduced modifications were also indicated (an attempt to expand the recipient circle, representation of previously excluded minorities, but also the desire to stir emotions).
Downloads
References
Baker, P. (2007), Fantabulosa: A Dictionary of Polari and Gay Slang, Continuum, London-New York.
Bassnett, S., Lefevere, A. (1990), Translation/History/Culture, UNKNO, London-New York.
Całek, A. (2017), Retelling w literaturze fantasy: od renarracji do metafikcji, [w:] Mariusz M. Leś, Weronika Łaszkiewicz, Piotr Stasiewicz, red. Tekstowe światy fantastyki, Wydawnictwo Prymat, Białystok, 45-66.
Chainani, S. (2022), Piękno i bestie. Niebezpieczne baśnie (tłum. Małgorzata Kaczarowska), Wydawnictwo Jaguar, Warszawa.
Connell, R. (2005), Masculinities, University of California Press, Berkeley-Los Angeles.
Daly, M. (1978), Gyn/Ecology: The Metaethics of Radical Feminism, Beacon Press, Boston.
Gąsowska, L. (2009), Fan fiction, czyli złoto dla zuchwałych. Pomiędzy pragnieniem narracji a realizacją opowieści, [w:] Halina Kubicka, Olga Taranek, red. Kody kultury. Interakcja, transformacja, synergia, Wydawnictwo Sutoris, Wrocław.
Heydel, M. (2009), „Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem”, Teksty Drugie. 6: 21-33.
Heydel, M. (2013), Gorliwość tłumacza. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Izdebska, A., Szajnert, D. (2014), Od redakcji, Zagadnienia Rodzajów Literackich. 2: 7.
Izdebska, A., Szajnert, D. (2015), Wstęp, [w:] Agnieszka Izdebska, Danuta Szajnert, red. Literatura prze-pisana. Od „Hamleta” do slashu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 8-9.
Jakobson, R. (2009), O językoznawczych aspektach przekładu (tłum. Lucylla Pszczołowska), [w:] Piotr Bukowski, Magdalena Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Jaskulska, S. (2016), Współczesne rytuały przejścia z dzieciństwa do dorosłości: baśń o Śpiącej Królewnie, [w:] Adam Grabowski, Magdalena Zaorska, red. Bajka, baśń, legenda i mit w naukowych opracowaniach, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn, 36-47.
Kalinowska, E. (2022), „Cyjanofobia: Sinobrody od Perraulta do Ben Jellouna”, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica. 17: 217-230.
Kalloli, A.T., Tyagi, S. (2022), „Posthuman and Pandemic Elements in the Feminist Retellings of Fairy Tales in Marissa Meyer’s Lunar Chronicles”, Research Result. Theoretical and Applied Linguistics. 8: 123-131.
Kędzia-Klebeko, B. (2016), „L’origine d’une peur incarnée – Gilles de Rais vel Barbe bleue par Charles Perrault”, Romanica Silesiana. 1: 26-34.
Kostecka, W. (2016), „Baśniowe herstory. Postmodernistyczne strategie reinterpretacyjne Angeli Carter, Tanith Lee i Emmy Donoghue”, Creatio Fantastica. 2: 23-39.
Kostecka, W. (2020), „Metamorfozy baśni i baśniowe metamorfozy”, Dzieciństwo. Literatura i Kultura. 2: 194-216, https://doi.org/10.32798/dlk.608.
Kowalczyk, K. (2017), „Czy wszyscy znają Jasia i Małgosię? Problem kanonu baśniowego na przykładzie baśni ze zbioru Kinder- und Hausmärchen Wilhelma i Jakuba Grimmów. Problem z baśniowym kanonem”, Er(r)go. Teoria – Literatura – Kultura. 2: 41-55.
Kowolik, P. (2004), „Wpływ bajki i baśni na dzieci w edukacji wczesnoszkolnej: szkic teoretyczny”, Nauczyciel i Szkoła. 3-4: 37-52.
Lasoń-Kochańska, G. (2012), Gender w literaturze dla dzieci i młodzieży. Wzorce płciowe i kobiecy repertuar topiczny, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk.
Lefevere, A. (1992), Translation, Rewriting and the Manipulation of Literary Fame, Routledge, London-New York.
Lefevere, A. (2009), Ogórki matki Courage (tłum. Agata Sadza), [w:] Piotr Bukowski, Magdalena Heydel, red. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Matuszko, K. (2023), „(Nie)zbędność zmian – serialowe adaptacje komiksów w perspektywie przekładu kulturowego (na przykładzie Sandmana i Wednesday)”, Między Oryginałem a Przekładem. 4: 143-161, https://doi.org/10.12797/MOaP.29.2023.62.08.
Miller, K., Cichocka, T. (2009), Bajki rozebrane, JK, Łódź.
Partridge, E. (2006), A Dictionary of Slang and Unconventional English, Routledge, London-New York.
Pilawska, R. (2017), „Magiczne odbicia rzeczywistości, czyli o znaczeniu baśni w edukacji dziecka”, Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna. 5: 69-77.
Reuter, D.F. (2006), Gay-2-Zee: A Dictionary of Sex, Subtext, and the Sublime, St. Martin’s Griffin, New York.
Saja, K. (2021), „Retelling w historiach alternatywnych”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 9: 120-138.
Skowera, M. (2013), Baśń i baśniowość w kulturze popularnej początku XXI w. Moda – trend – postmodernizm. Niepublikowana praca magisterska, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Szymborska, K. (2018), „Postmodernistyczne metamorfozy baśni w Polsce”, Śląskie Studia Polonistyczne. 1: 247-261.
Trinquet, C. (2008), Sociohistorical Approaches, [w:] Donald Haase, red. The Greenwood Encyclopedia of Folktales and Fairy Tales, t. 3, Greenwood Press, Westport, CT-London.
Wright, L. (2001), The Bear Book II: Further Readings in the History and Evolution of a Gay Subculture, Routledge, London-New York.
Young, J.L., Foster, M.D., Hines, D. (2018), „Even Cinderella Is White: (Re) Centering Black Girls’ Voices as Literacies of Resistance”, English Journal. 6: 102-108.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
